Tym razem mój cotygodniowy tekst poświęcam pamięci kolejnej, bliskiej mi duchowo osoby, artystki z serca, ducha i profesji, która swoje losy nierozerwalnie związała z Sopotem. Alina Afanasjew mieszkała w kurorcie od roku 1945, wraz ze swoim bratem bliźniakiem, aktorem Ryszardem Ronczewskim, później zaś z mężem, Jerzym Afanasjewem. Utraciwszy swoje małe ojczyzny na wschodzie, nie tylko odnaleźli w Sopocie nową, ale pokochali ją miłością szczerą – z wzajemnością, bo miejsce to odpłacało im przez lata artystyczną inspiracją i twórczym fermentem.
22 czerwca na sopockim cmentarzu pożegnaliśmy jednak nie tylko niespokojną duchem artystkę, której nazwisko związało się nierozerwalnie z sopockim kurortem, ale również osobę, która po roku 1990 zaangażowała się w życie społeczne miasta, współtworząc nie tylko jego kulturalne oblicze, ale i to samorządowe. Ale to nie liczne wspomnienia, oficjalne przemówienia czy emocjonalne przesłanie ks. Krzysztofa Niedałtowskiego na jej pogrzebie wzruszyły mnie najbardziej, ale krótkie solo harmonijkowe i mocny, saksofonowy akcent nestora trójmiejskiego jazzu – Przemka Dyakowskiego, w którym wybrzmiały m. in. akordy piosenki z Cyrku Rodziny Afanasjeff – „Nie no tylko zakwitną jabłonie”.
Miałem niewątpliwą przyjemność blisko współpracować z Aliną – jeszcze jako sopocki radny – w czasach, kiedy pełniła funkcję przewodniczącej Komisji Kultury w Radzie Miasta (w latach 1990-1996). I było to dla mnie niezwykle inspirujące doświadczenie, którego ślady po latach odkryłem (nie ukrywam - z nieskrywanym sentymentem) w książce jej autorstwa „Książęta i żebracy”. Dość często w tym pionierskim dla samorządu okresie spieraliśmy się i gorąco dyskutowaliśmy na różne tematy. Ale dziś oceniam ten okres jako najbardziej ideowy, w którym jakiekolwiek różnice w poglądach politycznych nie miały istotnego znaczenia, bo wszyscy myśleli kategoriami miejskimi. Wszak wywodziliśmy się z tego samego, trójmiejskiego solidarnościowo-podziemnego środowiska i nasze ścieżki przecinały się już wielokrotnie wcześniej. Oczywiście znałem legendę Bim-Bomu, Cyrku Rodziny Afanasjeff czy wspólne książki Aliny i Jerzego, ale na zawsze zapamiętałem inscenizację ich baśni „Czarodziejski Młyn”, którą widziałem w gdańskim Teatrze Miniatura w drugiej połowie lat 60-tych. Artystyczne małżeństwo poznałem jednak osobiście wiele lat później - w stanie wojennym - kiedy odbierałem w ich sopockim domu jakiś tekst do podziemnego trójmiejskiego pisma, które wtedy redagowałem. Nikt z nas chyba jednak nawet nie podejrzewał, że po kilku kolejnych latach, kiedy to „demokracja wybuchła tak niespodziewanie”, spotkamy się w końcu w sopockim samorządzie. Przyznaję, że wtedy nieco denerwowały mnie wielogodzinne obrady i tyrady wielu moich kolegów radnych, ale dziś jestem pewny, że to był najbardziej twórczy i ideowy okres, w którym spieraliśmy się zawsze o pryncypia i rzeczy najważniejsze, „różniąc się pięknie”. To miasto i mieszkańcy byli dla nas wszystkich najważniejsi, i wszyscy chcieliśmy je zmieniać na lepsze.
Owocem naszych ówczesnych długich dyskusji oraz gorących sporów o kształt sztuki i kultury w Sopocie był m.in. konkurs na esej, w którego powstanie Alina zaangażowała się osobiście i emocjonalnie czy powstanie – istniejącego do dziś literackiego magazynu „Topos”, prowadzonego nieodmiennie od początku przez poetę Krzysztofa Kuczkowskiego. To Alina była też wielokrotnie pomysłodawczynią wielu inicjatyw, wystaw, konkursów i wielkich przedsięwzięć, choćby takich jak monumentalna wystawa na sopockim hipodromie, poświęcona polskim zesłańcom i więźniom „na nieludzkiej ziemi” czy Sopocki Plener Filmowy.
Pamiętam też jej ogromny wkład w powstanie i ostateczny kształt strategii Sopotu, bo to właśnie Alina – oprócz wielu cennych uwaga merytorycznych – wniosła do niej m.in. dwa ważne motta, jedno Agnieszki Osieckiej („Sopot łączy ludzi, tradycje, kultury”) oraz drugie, które miało – jej zdaniem – determinować perspektywiczne myślenie o mieście, autorstwa grafika i plastyka, Honorowego Obywatela kurortu, Andrzeja „Dudi” Dudzińskiego: „Przyszłością Sopotu jest jego przeszłość”.
I po latach jestem przekonany, że gdyby nie upór i determinacja Aliny w tych początkowych latach, sztuki, kultury i artystycznego ducha byłoby w Sopocie znacznie mniej.
Wojciech Fułek
- 13/07/2018 18:39 - Akapit wydawcy: Gildia gdańska
- 07/07/2018 15:50 - Sopockie co nieco: Interpelacje i impertynencje
- 07/07/2018 15:48 - Akapit wydawcy: Fasada gdańska
- 02/07/2018 18:53 - „Człowiek ze złotym obiektywem…”
- 29/06/2018 19:35 - Akapit wydawcy: Demakijaż (PO)morski
- 22/06/2018 16:22 - Akapit wydawcy: Lider bezwstydu
- 22/06/2018 16:19 - Sopockie co nieco: Kto zrównoważy niezrównoważony rozwój?
- 10/06/2018 08:26 - Sopockie co nieco: Festiwalowa gorączka
- 10/06/2018 08:22 - Akapit wydawcy: Wyciek oleju u Struka
- 03/06/2018 09:26 - Sopockie co nieco: To nie jest miasto dla młodych ludzi?