Prawomocny wyrok w procesie dotyczącym zmian wprowadzonych na wystawie głównej w Muzeum II Wojny Światowej

17 kwietnia zapadł prawomocny wyrok w procesie dotyczącym zmian wprowadzonych na wystawie głównej w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Decyzją Sądu Apelacyjnego w Warszawie apelacja Powodów została oddalona w całości. Sąd uwzględnił natomiast w części apelację Muzeum. Sąd uznał, że wymienione zmiany i uzupełnienia wystawy głównej, które były kwestionowane przez Powodów, nie są bezprawne i nie ma podstaw do ich usunięcia.

Powodowie żądali, aby z wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku usunąć:
- portret o. Maksymiliana Marii Kolbego wraz ze stanowiskiem multimedialnym poświęconym jego postaci;
- portret Witolda Pileckiego wraz ze stanowiskiem multimedialnym dotyczącym jego postaci;
- ekspozytor poświęcony Marianowi Rejewskiemu, polskiemu kryptologowi, który w grudniu 1932 r. złamał szyfr „Enigmy”;
- zdjęcie rodziny Ulmów wraz ze stanowiskiem multimedialnym „Polacy ratujący Żydów”;
- statystyki strat osobowych wybranych państw (w sumie 21) przedstawionych w wartościach względnych i bezwzględnych, i przywrócenia poprzednich statystyk, uznawanych za właściwe przez Pawła Machcewicza i Powodów, a traktujących jako „ofiary wojny” np. żołnierzy niemieckich i przedstawionych tylko w odniesieniu do 10 państw i tylko w wartościach bezwzględnych;
- zdjęcie powstańców warszawskich składających przysięgę wojskową;
- maskę pośmiertną bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego (ofiary KL Dachau) wraz z ekspozytorem poświęconym kaźni duchowieństwa w obozach koncentracyjnych;
- eksponat w postaci Spisu pomordowanych Polaków w KL Dachau sporządzonego w 1946 r. przez zespół ks. Edmunda Charta (więźnia Dachau);
- polską flagę narodową ocalonej w okupowanym przez Sowietów Lwowie i przywrócenie w jej miejsce makaty przedstawiającej powitanie przez mniejszość białoruską Armii Czerwonej wkraczającej na ziemie polskie po 17 wrześnie 1939 r. (tj. eksponatu, który musiał zostać zwrócony właścicielowi z powodu upłynięcia terminu wypożyczenia uzgodnionego przez poprzednią Dyrekcję);
- ekspozytor poświęcony mjr. Henrykowi Dobrzańskiemu „Hubalowi”;
- eksponat – rewolwer nagant – ilustrującego typ broni, z której w latach 1937-1938 stalinowscy kaci mordowali mniejszości narodowe w Związku Sowieckim, w tym w ramach operacji antypolskiej, mniejszość narodową polską i przywrócenie zamiast tego eksponatu gry planszowej pt. „Plan Pięcioletni”;
- eksponat w postaci rysunku Matki Boskiej i fragmentu pasiaka z numerem obozowym wykonanych po wojnie przez więźnia KL Mauthausen w trakcie terapii mającej pomóc mu w uwolnieniu się od psychicznego uwięzienia w obozowym koszmarze;
- tablice: Piętno wojny (dot. psychicznego i fizycznego okaleczenia ludzi przez wojnę), Związek Sowiecki. Komunistyczne państwo masowego terroru oraz Operacja (anty)polska NKWD 1937-1938. Sowieckie ludobójstwo na Polakach;
- w sekcji poświęconej partyzantkom nowych fragmentów treści umieszczonych we wprowadzeniach do tematyki partyzantki sowieckiej, polskiej, francuskiej i jugosłowiańskiej.

Powodowie domagali się także przywrócenia pierwotnej formy scenograficznej wystawy w części poświęconej Polskiemu Państwu Podziemnemu, tak głęboko konspirujących część przestrzeni, że widz nie dostrzegał fragmentu poświęconego Irenie Sendlerowej, a także przeniesienia eksponatów dotyczących kpt. Antoniego Kasztelana w pierwotne miejsce ich prezentacji, czyli do gabloty z eksponatami dotyczącymi Rudolfa Spannera, czemu sprzeciwiała się rodzina kpt. Kasztelana.

- Okoliczność, która nas sprowadza tutaj, jest bardzo istotna dla funkcjonowania i wypełniania misji postawionej przez społeczeństwo przed Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku - powiedział dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. - Dzięki wyrokowi ogłoszonemu przez Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdzono, że zmiany wprowadzone w naszym Muzeum w 2018 roku, co do swego charakteru, formy, treści przekazu, były i są zgodne z polskim prawem. Nie nastąpiło tutaj naruszenie praw autorskich. To bardzo ważny dzień, dzień który przybliża nas do momentu gdzie nie będziemy musieli poświęcać swojego czasu na sprawy sądowe, a całość naszej energii będziemy mogli kierować na sprawy merytoryczne związane z wykonywaniem misji naszego Muzeum jako instytucji realizującej kulturę w wielu wymiarach. Dzięki tej decyzji kilkanaście zmian będzie nadal aktualnych, dostępnych na wystawie głównej, a do tych zmian należą również informacje i przekaz na temat poświęcenia i tragedii Żydów oraz rodziny Ulmów, zamordowanych w Markowej w marcu 1944 roku. Wzmocniona opowieść o ludzkim losie nadal może być prezentowana na terenie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Pragnę podziękować wszystkim osobom, które były zaangażowane w zespole ewaluacji wystawy głównej w latach 2017-2018 w proces wprowadzania zmian i uzupełnień wystawy stałej Muzeum II Wojny Światowej - powiedział dr Marek Szymaniak, Zastępca Dyrektora ds. Naukowych i Szef zespołu ds. ewaluacji wystawy głównej w latach 2017-2018 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. - Zawsze byliśmy głęboko przekonani, że te zmiany, które zostały wówczas wprowadzone są na tej ekspozycji bardzo potrzebne. Jest to nasz wielki, wspólny, nie tylko muzealny, ale ogólnopolski sukces związany z możliwością prowadzenia naszej misji w takim wymiarze na jakie to muzeum zasługuje. Podziękowania pragnęlibyśmy złożyć też ówczesnemu dyrektorowi Muzeum II Wojny Światowej doktorowi Karolowi Nawrockiemu, który dał impuls do podjęcia się tej pracy.

TŁ