Oświadczenie Macieja Brzostka » Dziwne smrody dobiegają na gdańskie ulice z okolic wysypisk śmieci. To już nie tylko usłużne wiewiór... Collegium Humanum część 3. Czy Piotr Grzelak zwróci 200 tys. zł? » Wiceprezydent Gdańska, Piotr Grzelak, kontynuuje pracę w radach nadzorczych miejskich spółek, którą ... Najmłodsi dbają o lasy! Znamy zwycięzców 13. edycji Planety Energii » Szkoły z Koła, Królowej Polskiej i Parzymiech okazały się najlepsze z 640 zgłoszonych do 13. edycji ... Studio Prasowe 12:45 niedziela 08.12.2024 » W niedzielę o godzinie 12:45 w programie "Studio Prasowe" gośćmi red. Adriana Stankowskiego będą:Mar... W Bydgoszczy śledztwo, w Gdańsku pozew - J. Karnowski w kleszczach » Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy przedłużyła dochodzenie 3006-1.Ds.9.2023  w sprawie podejrzenia ... Jurek, dziękujemy! » Nie żyje Jurek Hall.Skromny, spokojny, przyzwoity.Ponad miarę prostolinijny, uczciwy architekt lokal... Test Dulkiewicz na Morenie - gdańskie zielone bajki? » Na Morenie czuć grubą awanturę związaną - tradycyjnie - z planami deweloperów i przewidywana wycinką... Pytania o tytuły MBA gdańskich urzędników. Co ukrywają? » Portal wbijamszpile.pl wraca do kwestii związanych z wykształceniem wysokich urzędników w gdańskim m... Studio Prasowe 1 grudnia » W niedzielę, 1 grudnia, o godzinie 12:45 w programie "Studio Prasowe" gośćmi red. Adriana Stankowski... Niemcy i uczą nas "praworządności" a my ich odznaczamy » W dniu 26.11.2024 r minister sprawiedliwości Adam Bodnar przyznał panu Haraldowi Krause Prokuratorow...
Reklama
Nawrocki 2025 - kibic Lechii po prezydenturę!
niedziela, 24 listopada 2024 18:17
Nawrocki 2025 - kibic Lechii po prezydenturę!
- Wierzę, że właśnie dziś, tutaj, zaczynamy historię kolejnego
Lufka w Sektorze niebo. Andrzej Głownia (1952-2024)
środa, 25 września 2024 19:07
Lufka w Sektorze niebo. Andrzej Głownia (1952-2024)
Andrzeja poznałem w 1973 roku na krakowskim dworcu PKP po meczu
Transferowa ofensywa w Lechii trwa
piątek, 21 czerwca 2024 15:31
Transferowa ofensywa w Lechii trwa
Już tylko miesiąc został do inauguracji Ekstraklasy w
Terminarz PKO Ekstraklasy 2024/2025
czwartek, 06 czerwca 2024 13:56
Terminarz PKO Ekstraklasy 2024/2025
Inauguracja nowego sezonu PKO Ekstraklasy odbędzie się w piątek 19

Galeria Sztuki Gdańskiej

Gdańscy malarze w okowach NSDAP
sobota, 09 listopada 2024 19:13
Gdańscy malarze w okowach NSDAP
Jednym tchem mogę wymienić przynajmniej kilku malarzy XIX-wiecznego

Sport w szkole

Rozdano medale w wioślarstwie halowym
sobota, 30 marca 2024 16:46
Rozdano medale w wioślarstwie halowym
22 marca w hali sportowej Szkoły Podstawowej 94 po raz kolejny

"Gdańska" w antrakcie

Charlie zmienia się w kurczaka
środa, 05 czerwca 2024 13:24
Charlie zmienia się w kurczaka
Od niedawna w Polsce uczniowie nie muszą odrabiać prac domowych.
Powstaniec z Gdyni
piątek, 05 stycznia 2024 16:35
Powstaniec z Gdyni
„Powstaniec 1863”- to długo oczekiwany film o wielkim bohaterze

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Debata w Szemudzie: Dołkowski pyta, Kalkowski kluczy
środa, 17 kwietnia 2024 12:38
Debata w Szemudzie: Dołkowski pyta, Kalkowski kluczy
II tura wyborów samorządowych w gminie Szemud wchodzi w
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że

4 czerwca 1989 r. Wygrany plebiscyt przeciwko rządom monopartii i systemowi real-socu PRL

Ocena użytkowników: / 20
SłabyŚwietny 
sobota, 03 czerwca 2023 18:34

altSą daty i wydarzenia o które spór będzie trwał. 4 czerwca 1989 r. to data politycznego i gospodarczego przełomu. Stanęliśmy wówczas przed możliwością wyboru, co prawda w ograniczoną do 35 proc. w przypadku posłów i wolną – do przywróconego po 50 latach Senatu. Święto demokracji dla innych było spektaklem, zaaranżowanym by umożliwić transformację i zapewnić „miękkie lądowanie” notablom reżimu. „Kapitał” Marksa został zastąpiony kapitałem liczonym w walutach. Nic jednak nie przesłoni tamtego entuzjazmu i nadziei na zmianę.


Niezależnie od głoszonych poglądów na gospodarkę, na politykę krajową i zagraniczna, na wymiar sprawiedliwości i kulturę oraz na światopogląd to 4 czerwca 1989 r. na trwałe wrył się w linię politycznego podziału. Dzisiaj też biegnie ona przez społeczeństwo – ostra i wyraźna.


Frekwencja w pierwszej turze – mimo swoistego plebiscytu za czy przeciwko PRL, wyniosła 62,7 proc. (w drugiej – skromne 25,3 proc.). Wnet po wyborach społeczna energia została skanalizowana, a Polaków zaprzątała walka o byt i troska o miejsca pracy.


Preludium
Lato 1988 roku było gorące. Strajki sierpniowe z 1988 r., choć nie były masowe, jednak były lepiej przygotowane i objęły więcej zakładów. 15 sierpnia 1988 r. rozpoczął się strajk w KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. Do strajku przystąpiły załogi kopalń „Andaluzja”, „Borynia”, „Brzeszcze”, „Jastrzębie”, „Jaworzno”, „Krupiński”, „Morcinek”, „Moszczenica”, „1 Maja”, „XXX- lecia PRL” i „ZMP”. Ślązaków łączył postulat legalnego działania NSZZ „Solidarność”. 17 sierpnia 1988 r. do strajku przystąpiły zakłady z Pomorza Zachodniego, w tym Port Szczeciński, w którym powstał MKS.

22 sierpnia 1988 r. wybuchł strajk w Hucie Stalowa Wola, zakładzie pod specjalnym nadzorem, o znaczeniu militarnym. Tego samego dnia strajki pod znakiem „Solidarności”, wybuchły w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, w „militarnej” Stoczni Północnej, w Porcie Gdańskim, w Gdańskiej Stoczni Remontowej, w Stoczni Wisła i w Stoczni Radunia. Zaczęło się buntownicze życie. Koncertował w stoczniowych halach m.in. Piotr Szczepanik, ten od „Żółtych Kalendarzy”, „Kochać...”, „Goniąc kormorany”, „Nigdy więcej”. Na dachach stoczniowych hal robotnicy wymalowali postulaty, w tym legalizacji „Solidarności”.


Wejdą, nie wejdą? Nie muszą, od lat są…
W systemie realnego socjalizmu demokracja była fasadowa. Iluzoryczna Konstytucja PRL pełna była frazesów o demokracji socjalistycznej („socjalistyczna” kasowała znaczenie słowa „demokracja”), prawach, wyborach. Były to puste zapisy, a podstawą sowieckiej dominacji była obecność „robotniczo-chłopskiej Armii Czerwonej” w państwach satelickich wobec Kremla. Północna Grupa Wojsk w Polsce przez ćwierć wieku liczyła do nawet 400 tysięcy żołnierzy. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych stacjonowało w Polsce 70 tys. żołnierzy Wielkiego Brata w 77 garnizonach.


„Kiszczak szczerze”
20 sierpnia 1988 r. spotkał się sekretarz KC PZPR Józef Czyrek i prezes Klubu Inteligencji Katolickiej prof. Andrzej Stelmachowski z upoważnieniem Episkopatu Polski. Rozmawiali o nawiązaniu dialogu z częścią opozycji. 25 sierpnia 1988 r. Lech Wałęsa skierował do władz PRL propozycję zagadnień, które miałyby być omawiane oficjalnie, w tym legalizacji „Solidarności”. W odpowiedzi szef MSW gen. Kiszczak przedstawił propozycję „odbycia w możliwie najszybszym czasie spotkania z przedstawicielami różnorodnych środowisk społecznych i pracowniczych, które mogłoby przybrać formę okrągłego stołu”.

Do poufnego spotkania Kiszczaka z Wałęsą doszło 31 sierpnia 1988 r. Uczestniczyli w nim ks. bp. Jerzy Dąbrowski, ks. Alojzy Orszulik i sekretarz KC PZPR Stanisław Ciosek, grono szczególnego zaufania. Lech Wałęsa „czuł, że Kiszczak mówi szczerze" (co przyznał w książce "Droga do wolności"), ale "zastanawiał się, jak spojrzy w oczy zarośniętym, czekającym z nadzieją stoczniowcom czy górnikom”. Strajki przerwano – w Stoczni Gdańskiej i w Hucie Stalowa Wola 1 września, 3 września 1988 r. – w kopalniach.


Kampania
Bez wsparcia odradzającego się NSZZ „Solidarność” wątła opozycja nie mogłaby skutecznie stanąć w wyborcze szranki. 18 grudnia 1988 r. ogłoszono powołanie Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie, przewodniczącym „nielegalnego” NSZZ „Solidarność” – Bogdan Borusewicz, Bronisław Geremek, Jacek Kuroń, Andrzej Wielowieyski, Henryk Wujec, Antoni Stawikowski, Bogdan Lis, Janusz Pałubicki, Grażyna Staniszewska. 7 kwietnia 1989 r. KKW „Solidarności” zadecydowała o powierzeniu prowadzenia kampanii wyborczej  Komitetowi Obywatelskiemu i pod logo związku. Rekomendowanie kandydatów przypadło odbudowującym się strukturom regionalnym „S”.

Kandydatów KO wspierali artyści o międzynarodowej sławie m.in. Jane Fonda, Nastassja Kinski i Yves Montand. Symbolem wyborów kontraktowych był plakat nawiązujący do filmu „W samo południe” z Gary Cooperem ze znaczkiem „Solidarności”. Pamiętamy doskonale naklejki i plakaty: „Pierwszy raz możesz wybrać – wybierz Solidarność”, „Twoją szansą Solidarność”, „Nie śpij bo cię przegłosują”. Wszędzie widoczne były zdjęcia kandydatów z Lechem Wałęsą, autorstwa Erazma Ciołka, według pomysłu Andrzeja Wajdy i Bronisława Geremka.

By złamać monopol władzy na informację i cenzurę (GUKPPiW działał do maja 1990 r.) „Solidarność” kontynuowało emisję Radia Solidarność – już jawnego. Ukazywała się (w nakładzie 150 tys. egzemplarzy) „Gazeta Wyborcza”, której redaktorem naczelnym został Adam Michnik, wskazany przez Lecha Wałęsę. Komitet otrzymał dostęp do anteny TVP z 45-minutowym, cotygodniowym programem telewizyjnym. „Studio Solidarność” prowadził Maciej Rayzacher, Bohdan Tomaszewski wzywał do głosowania na kandydatów komitetu, a Jacek Fedorowicz udział instrukcji wyborczych.


Triumf i układ
Wybierano Sejm i Senat PRL: 460 posłów, 35 procent – 161, mogła wystawić opozycja w wolnej elekcji (o te miejsca mogli też zawalczyć kandydaci opcji rządzącej) oraz 100 senatorów – w formule wolnych wyborów. Parcie ku zmianom było tak silne, że zdjęcie kandydata KO z Lechem Wałęsą gwarantowało wybór. Nie wszyscy zdjęcia takie mieli (23 kandydatów nie miało, w tym Lech Kaczyński i Czesław Nowak).

Na czerwcowe wybory Komitet Obywatelski zmobilizował też ludzi ze świata kultury, jak np. senatorzy Andrzej Wajda, Gustaw Holoubek (był posłem 1976–82, zrezygnował po wprowadzeniu stanu wojennego), Andrzej Szczepkowski, posłowie – felietonistka Józefa Hennelowa, aktor Andrzej Łapicki i architekt Krzysztof Dowgiałło (autor "Ballady o Janku Wiśniewskim").

Wybory zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem strony solidarnościowej. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego zdobyli wszystkie 161 mandaty przeznaczone dla bezpartyjnych i 99 miejsc w Senacie.

Prestiżową była przegrana niemal wszystkich kandydatów z tzw. listy krajowej. Tylko dwaj z 35 kandydatów uzyskali mandaty – Mikołaj Kozakiewicz z ZSL i Adam Zieliński z PZPR. 33 rozdzielono w II turze w okręgach.

Wojciech Jaruzelski, I sekretarz KC PZPR i przewodniczący Rady Państwa19 lipca 1989 r. przewagą jednego głosu w Zgromadzeniu Narodowym został wybrany prezydentem PRL. Kilku posłów OKP nie uczestniczyło w głosowaniu, jeden senator głosował za wyborem generała. Resorty siłowe pozostawały w rękach wojskowych i milicjantów Floriana Siwickiego (MON) i Czesława Kiszczaka (MSW).


Gospodarka w liberalnych szponach
W maju 1988 r. gracz walutowy i miliarder Georg Soros spotkał się z gen. Wojciechem Jaruzelskim i premierem Mieczysławem F. Rakowskim, przedstawiając plan transformacji systemu gospodarki planowej na wolnorynkową. W sukurs przyszedł też 35-letni Jeffrey David Sachs. Był na fali popularności, gdyż zahamował hiperinflację… w Boliwii. Sachs’a, przygotował zarys transformacji gospodarczej. Zaprosił ich do Polski ambasador PRL w Waszyngtonie Jan Kinast. Rząd M.F. Rakowskiego i partyjniacy z KC PZPR podjęli decyzję o zmianie centralnego kierowania gospodarką, bankowości i systemu dewizowego. Ustawa o działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r., zrównała podmioty państwowe, spółdzielcze i prywatne w dostępie do kredytów oraz reglamentowanych dóbr.


Liberał z PZPR
Elity Okrągłego Stołu zdecydowały się na terapię ekonomicznym szokiem, likwidację państwowych przedsiębiorstw i drenaż oszczędności obywateli. Na wicepremiera i ministra finansów, odpowiedzialnego za kształt transformacji wyznaczono dr. Leszka Balcerowicza, pracownika SGPiS i Instytutu Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu. Pierwszy premier w czasie przekształceń Tadeusz Mazowiecki, nie miał wyższego wykształcenia, wiedzy i praktyki ekonomicznej. W 1989 r. Polacy, dumni z odzyskiwanej w kontraktowych wyborach  demokracji, otwierali swój kraj na neoliberalną doktrynę i bożka monetaryzmu.

Artur S. Górski


Inne artykuły związane z:
Related news items:
Newer news items:
Older news items:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież