Sąd wójta karze, wojewoda honoruje? » Czy to nie kompromitacja? Skazany prawomocnie na 25 tys. złotych grzywny za niewypłacenie należnych ... "Wejście w historię": Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, przyzna... » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podczas pierwszej w 2024 roku odsłony cyklu "Wejście w histori... Konkurs wokalnych talentów przedszkolaków » 13 przedszkolaków wzięło udział w Międzyprzedszkolnym konkursie piosenki "Śpiewam, bo lubię".Organiz... Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza » O „układzie gdańskim” zmianach w polityce mieszkalnej i inwestycjach drogowych, również tych bardzo ... Mariusz Hoffman – „Plakat malowany poezją” » „Gdańska Galeria Sztuki” … „Gazety Gdańskiej” zaprasza do galerii „W zaułku” na kolejną prezentację ... VIII Międzyszkolny Turniej Logopedyczny Szumiące Zabawy » Po raz ósmy Pomorska Biblioteka Pedagogiczna w Gdańsku oraz Szkoła Podstawowa nr 49 w Gdańsku zorgan... Matysiak i Milewski w Telewizji Republika » W czwartek, 21 marca, o 19:30 gośćmi Danuty Holeckiej będą posłanka Paulina Matysiak z Nowej Lewicy ... Szóstka Szostaka - program KWW Kocham Gdańsk » KWW Kocham Gdańsk przedstawił swój program - "szóstkę Szostaka".Przedstawione postulaty zostały opra... Goście Katarzyny Gójskiej: Tarczyński, Kanthak, Witkowski, Ćwik » W środę o 20:00 gośćmi redaktor Katarzyny Gójskiej w programie "W PUNKT" będą: Dominik Tarczyński, e... Grzywna dla wójta Szemudu - kiedy zapłaci nauczycielom? » Kompromitacja minister B. Nowackiej i wójta Szemudu R. Kalkowskiego. Szefowa MEN gawędziła w lutym o...
Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza
wtorek, 26 marca 2024 15:12
Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza
O „układzie gdańskim” zmianach w polityce mieszkalnej i
AP Orlen odczarowała Polsat Plus Arenę
sobota, 23 marca 2024 19:43
AP Orlen odczarowała Polsat Plus Arenę
Do pięciu razy sztuka. Dopiero w piątym meczu piłkarki AP Orlen
Samodzielna Lechia, zadyszka Jaguara
sobota, 23 marca 2024 08:12
Samodzielna Lechia, zadyszka Jaguara
I LIGA FORTUNA
Dwójka trójmiejskich liderów nadal
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
piątek, 15 marca 2024 19:17
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
Lider pewnie ograł ostatnią drużynę w tabeli. Lechia bez

Galeria Sztuki Gdańskiej

Estera Karp w Polsce, w Skierniewicach
poniedziałek, 18 marca 2024 19:14
Estera Karp w Polsce, w Skierniewicach
Przejechałem pół Polski, ale warto było. Tak dobrej wystawy dawno

Sport w szkole

Ostatni akcent w piłce ręcznej
niedziela, 24 marca 2024 18:36
Ostatni akcent w piłce ręcznej
Ostatnim akcentem rywalizacji w piłce ręcznej, rozgrywanej w ramach

"Gdańska" w antrakcie

Nagrody teatralne rozdane
środa, 27 marca 2024 14:20
Nagrody teatralne rozdane
Z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru rozdano jak co roku nagrody
Powstaniec z Gdyni
piątek, 05 stycznia 2024 16:35
Powstaniec z Gdyni
„Powstaniec 1863”- to długo oczekiwany film o wielkim bohaterze

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że

200 lecie śmierci Cesarza Francuzów czyli Napoleon I a sprawa gdańska

Ocena użytkowników: / 7
SłabyŚwietny 
sobota, 08 maja 2021 13:48

altW tym tygodniu, dokładnie 5 maja minęło 200 lat od śmierci cesarza Francuzów Napoleona I. Jest to postać o tyle ważna dla Gdańska, że to właśnie po jego zdobyciu w maju 1807 roku przez oblegający korpus marszałka Francois’a – Joseph Lefebvre’a, miasto po raz pierwszy w historii nazwano „Wolnym”. Drugi raz stało to się ponad 100 lat później w wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego. Jakie było to pierwsze „Wolne miasto”? Czy ludziom żyło się lepiej, czy było to miasto polskie czy niemieckie? Postaram się na te pytania odpowiedzieć właśnie przy okazji 200 rocznicy zgonu twórcy tego pomysłu – cesarza Napoleona I. Zresztą tytuł gazety, w której się ten tekst pojawi do tego zobowiązuje.


Gdańsk dostał się pod panowanie pruskie po przegranej wojnie polsko-rosyjskiej roku 1792. Zakończyła się ona drugim rozbiorem (1793) i od tamtej pory datuje się tzw. pierwszy okres pruski. Nowe władze zlikwidowały tradycyjny system samorządności miejskiej wciskając Gdańsk w uniform berlińskiej biurokracji. Żaden ze znanych obywateli nie przyjął na znak protestu wówczas funkcji w oferowanym systemie. Poza tym pruska gruboskórność stała się przysłowiowa wśród wyrafinowanego gdańskiego mieszczaństwa. Z drugiej jednak strony gospodarka metropolii uzyskała szanse szybkiego rozwoju. Całe ujście dolnej Wisły z Warszawą włącznie znalazło się w obrębie jednego, pruskiego państwa. Dynamikę postępu pokazuje statystyka statków wpływających i opuszczających port. W 1792 kiedy trwała jeszcze wojna celna z Prusami i Gdańsk odwiedziło zaledwie 655 żaglowców, a pod koniec 1805 naliczono już 1560.


Zdobycie Gdańska w 1807 roku przez Wielką Armię zdawało być się przełomem w wojnie z Prusami i Rosją. D-ca X Korpusu marsz. Lefebvre (najwyższy wojskowy stopień i tytuł księcia Gdańska zdobył za skuteczne oblężenie miasta) odebrał kapitulacje przed Ratuszem od pruskiego gen. Kalkreutha. W całej Francji biły triumfalne dzwony, a na gubernatora miasta Napoleon mianował swojego zaufanego adiutanta, bohatera spod Austerlitz gen. Jean Rapp’a. Sam cesarz przekroczył bramy miasta od strony Oliwy wieczorem w dniu 31 maja. Pozostając w mieście do południa następnego dnia zatrzymał się w domu kupca Corneliusa von Almonde’a. W konsekwencji postanowień Traktatu Tylżyckiego Gdańsk został Wolnym Miastem pod kuratelą króla saskiego (a także księcia warszawskiego) Fryderyka Augusta I Sprawiedliwego. Zajmował obszar 2120 km kw. (5 razy więcej niż dzisiejsze Trójmiasto). W 1810 zamieszkiwało tam 60 tys. ludzi z czego 1/3 na wsi. Czasy napoleońskie stały się dla Gdańska odwrotnością panowania pruskiego.

Z powrotem wprowadzono autonomię, przywrócono administrującą niegdyś miastem starą Radę Miejską (od tamtej pory nosi nazwę Senatu) i system Trzech Ordynków. Gdańsk bił monetę oraz dysponował własnym sądownictwem. Po roku od zdobycia wprowadzono formalnie Kodeks Napoleona jako podstawę prawną. Jednak faktycznym władcą był Cesarz Francuzów, zwący twierdzę „Gibraltarem Bałtyku”, a także jego gubernator, wspomniany Jean Rapp. Ich najważniejszym zadaniem było zastosowanie w porcie blokady kontynentalnej wymierzonej w Anglię. Oznaczała ona dla Gdańska katastrofę finansową. Podobnie jak narzucona przez cesarza kontrybucja w wysokości 30 mln franków. Do tego ustępujący Prusacy spustoszyli kasy miejskie o sumę ponad 2 mln franków. Jedyna nadzieją Gdańszczan było przyłączenie in spe do Polski, która miała powstać w miejsce Księstwa Warszawskiego. Na razie, żeby przeżyć, musieli grać z Francuzami w kotka i myszkę czyli jak sprytnie omijać przepisy blokady kontynentalnej. Gdańsk plajtował i jak pisał w swoim raporcie kpt artylerii Gourgaud: „Gdańsk, dawniej tak bogaty i kwitnący, jest teraz w stanie przerażającej rozpaczy. Senat złożony jest z ludzi ograniczonych i nie wie co robić. Jego kapitały i kredyt od dawna są wyczerpane”. Jedynym wyjściem dla miasta – pisał kpt. Gourgaud – było przyznanie swobody eksportu (40 mln franków zysku rocznie) i połączenie go z zapleczem gospodarczym Polski. Jednak wołania kapitana artylerii (w końcu broni „uczonej”) były wołaniem głuchego na puszczy. Po klęsce kampanii moskiewskiej Gdańsk stał się miejscem pobytu potężnego garnizonu francuskiego (36 tys. oficerów i żołnierzy z czego ok. 4200 Polaków) marsz. Macdonalda. W założeniu była to twierdza nie do zdobycia. Mieli tylko czekać na powrót cesarza wraz z odbudowana Wielką Armią. Gdańsk walczył od końca 1812 do 29 listopada 1813 roku. Po przegranej bitwie pod Lipskiem obrona straciła sens. Poza tym zmarło już 20 tys. żołnierzy Rappa. Oblężenie dopełniło katastrofy. Tyfus zabił 5,6 tys. Gdańszczan, 6 tys. wyrzucił z miasta komendant garnizonu, zniszczeniu uległo 1600 domów. Znikał wg. historyka gen. Mariana Kukiela „prawdziwy wysunięty szaniec północny upadającej Europy napoleońskiej”. Czy zostało coś pozytywnego po napoleońskim panowaniu? Owszem tak. Wzrosła podmiotowość polityczna elit. Zaopatrzony w instrukcje Senatu dr Keidel – przedstawiciel metropolii na Kongresie Wiedeńskim jeździł również po dworach całej Europy, żeby nie dopuścić do tego, by Gdańsk dostał się z powrotem w granice Prus. Ze starań dr Keidla nic nie wyszło. Gdańsk trafił pod berło króla Fryderyka Wilhelma III. Powrót Gdańska do Prus potwierdził obawy największych pesymistów. Zlikwidowano ostatecznie autonomię. Przeprowadzenie po Kongresie Wiedeńskim zmiany granic ostatecznie odcięły miasto od Polski. Polityka protekcyjna Królestwa Polskiego doprowadziła do wojny celnej z pruskim sąsiadem. Do podwyżek cła na polskie zboże doszło również angielskie corn law podnoszące ceny na import zboża do Wielkiej Brytanii. Powoli pierwsze miejsce wśród bałtyckich portów zajmował Szczecin. Gdańsk nigdy już nie wrócił do okresu swojej świetności sprzed zaborów. Ten smutny stan przetrwał do I Wojny Światowej.

Andrzej R. Potocki


Inne artykuły związane z:
Related news items:
Newer news items:
Older news items:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież