Krzysztof Dośla: Solidarność, rozwaga, kompetencja, siła w dialogu » Z Krzysztofem Doślą, przewodniczącym Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” rozmawia Artur S.... Gala 14. Wielkiego Maratonu Czytelniczego » W audytorium Europejskiego Centrum Solidarności odbyła się Gala Wielkiego Maratonu Czytelniczego, og... Otwarcie ekspozycji „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Ob... » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku otwarto ekspozycję „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Fund... Płace na gdańską miarę... » Spośród blisko 30 dyrektorów wydziałów i biur w gdańskim urzędzie miejskim aż 9 dodatkowo zarabia w ... Artystyczne drogi absolwentów Liceum Plastycznego » 26 maja miał miejsce wernisaż pod nazwą "Nasze Drogi Artystyczne" jako drugiej wystawy z cyklu Wysta... Daniel Obajtek: Wodór to energia przyszłości » Z Danielem Obajtkiem, prezesem PKN ORLEN, rozmawiał Jarosław Popek (Radio Gdańsk)- Kilka dni temu by... Gdański magistrat obojętny na warunki życia mieszkańców » Do redakcji "Gazety Gdańskiej" zgłosiła się Pani Joanna z prośbą o pomoc w opisaniu i nagłośnieniu s... XV Konwent Morski » W poniedziałek, 22 maja, w Gdańsku odbył się XV Konwent Morski. Wielu ważnych ludzi gospodarki morsk... Radio Gdańsk: „Żeby nie było śladów – sprawa Grzegorza Przemyka. Dekal... » Na antenie Radia Gdańsk od poniedziałku do piątku (22 maja-2 czerwca) o godz. 20:40 emitowane będzie... Głos radnych PiS w sprawie ratowania gdańskiego dziedzictwa zieleni » Radni Prawa i Sprawiedliwości w Radzie Miasta Gdańska i prof. Paweł Witold Burkiewicz przedstawili r...
Płace na gdańską miarę...
wtorek, 06 czerwca 2023 12:18
Płace na gdańską miarę...
Spośród blisko 30 dyrektorów wydziałów i biur w gdańskim
Energa z Grupy ORLEN sponsorem AWFiS w Gdańsku
poniedziałek, 05 czerwca 2023 13:52
Energa z Grupy ORLEN sponsorem AWFiS w Gdańsku
Energa z Grupy ORLEN kontynuuje wsparcie pomorskiego sportu. Od
8
piątek, 02 czerwca 2023 18:02
8
EKSTRAKLASA BP
Żenujące pożegnanie z ekstraklasą. Na
Skandal na pożegnanie Lechii z ekstraklasą
sobota, 27 maja 2023 17:40
Skandal na pożegnanie Lechii z ekstraklasą
Kompromitacją zakończył się ostatni mecz Lechii w ekstraklasie.

Galeria Sztuki Gdańskiej

Tłumy na wernisażu wystawy „Dwa Żywioły”
sobota, 20 maja 2023 16:33
Tłumy na wernisażu wystawy „Dwa Żywioły”
Obraz rozbijającej się fali morskiej na skalistym Wybrzeżu Zatoki
Jubileusz MKS „Olimpijczyk” i trenerów
poniedziałek, 29 maja 2023 09:55
Jubileusz MKS „Olimpijczyk” i trenerów
Od trzydziestu lat na siatkarskiej mapie Gdańska, obok takich marek

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Święto kina w Toruniu – Festiwal EnergaCamerimage
środa, 16 listopada 2022 09:02
Święto kina w Toruniu – Festiwal EnergaCamerimage
12 listopada rozpoczął się 30. Międzynarodowy Festiwal Sztuki
Grupa „Odkrywców” z SP nr 10 w Rumi poznaje tajniki nauki
wtorek, 23 maja 2023 13:43
Grupa „Odkrywców” z SP nr 10 w Rumi poznaje tajniki nauki
Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 10 w Rumi biorą udział w VII
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Gdańska Teka Leona Wyczółkowskiego

Ocena użytkowników: / 31
SłabyŚwietny 
poniedziałek, 05 grudnia 2022 09:48

To jedna z najcenniejszych i najciekawszych graficznych tek gdańskich. Przygotowana w na początku XX wieku przez Leona Wyczółkowskiego należy do niedoścignionych prac artystycznych jakie kiedykolwiek powstały na temat Gdańska. Oczywiście można byłoby sięgnąć do starych wizerunków grodu nad Motławą, ale byłby to tylko graficzny zapis jego wyglądu.


Leon Wyczółkowski wydał tekę w 1909 roku. Prace przygotowane zostały za pomocą czarnej kredki. Artysta intensywną czernią budował ujęcia miasta, różnicował je za pomocą walorów czerni, bieli i szarości. Fragmenty miasta będące tłem pozostawiał nieco jaśniejsze, a kościelne wieże majaczące gdzieś w oddali, widział jakby przez mgłę, o ton niżej. Polska była jeszcze pod zaborami. Artysta uważał, że jego patriotyczną powinnością jest utrwalanie polskości miasta.

alt

Leon Wyczółkowski, Litografia


Widoki Gdańska zostały wykonane przez profesora od niedawna rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Artysta skupił się na fundamentach architektury gdańskiej. 24 czarno-białe litografie wytłoczone zostały na japońskim kremowym papierze w pracowni litograficznej Zenona Prószyńskiego w Krakowie. Teka wykonana w 25 egzemplarzach wystawiona została na wystawach w Wiedniu, Warszawie i Krakowie gdzie od razu znalazła nabywców.


Wyczółkowski, posługując się kredą oparł się na grze cieni i refleksów w wilgotnym, mglistym powietrzu. Teka przez krytyków została zaliczona do najbardziej impresjonistycznych prac autora, który był niestrudzonym wyznawcą tradycji. Jednak klimat miasta, smukłe wieże gdańskich kościołów i bramy miejskie przysłonięte poranną mgiełką o brzasku kierowały artystę w kierunku szykownych i wykwintnych ujęć. Unoszące się gęste powietrze stojącym przy kei barkom i statkom oplecionym pajęczyną olinowań na tle ciemnych niderlandzkich kamieniczek nadawało prawie wyczuwalny ożywczy, świeży zapach morza. Szerokie pociągnięcia kredy oddawały fakturę starych zabudowań i ażurowych konstrukcji spichrzy, a odrealniające głębokie cienie dachów i gra świateł na starych murach podkreślała wyjątkowość miejsca i czasu.

alt

Leon Wyczółkowski, Wieża Ratusza w Gdańsku, litografia, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie


Ostatnio przejrzałem większość graficznych tek Gdańska, i to zarówno polskich jak i niemieckich, i śmiało mogę powiedzieć, że poza tekami Johanna Carla Schultza przygotowanymi w XIX wieku, teka Wyczółkowskiego przedstawia obraz miasta z wyjątkowym artystycznym rozmachem. Co najmniej takim samym jak prace Schultza, a może na jeszcze wyższym poziomie. W sytuacji artystów niemieckich tylko praca Schultza nosiła znamiona dzieła. Grafiki innych autorów były wyraźnie słabsze.


Gdańsk jako duża aglomeracja miejska, duży port nad Bałtykiem z bogatymi tradycjami, polską historią i wieloma okazałymi zabytkami miał szczęście i pieniądze na rozwijanie sztuki. Do miasta ciągnęły wielkie rzesze artystów, którzy mogli się zachwycać niepowtarzalną architekturą i specyficznym klimatem portowego miasta. Stąd wizyta Leona Wyczółkowskiego artysty wybitnego i już od jakiegoś czasu, uznanego. Po podróży do Połągi należącej wówczas do Tyszkiewiczów leżącej w północnych rejonach dawnej Rzeczypospolitej nad Morzem Bałtyckim Wyczółkowski zachwycił się przepięknymi pejzażami i nadmorską przyrodą.

alt

Leon Wyczółkowski, W porcie Gdańskim, litografia, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie


W Połądze powstał słynny cykl pejzaży marynistycznych. Artysta w sposób mistrzowski oddał charakter północnego zimnego Bałtyku. Specyficzny klimat, zmienna pogoda, szczególnie u schyłku lata, sprawiły że pejzaże Wyczółkowskiego pełne eksperymentów świetlnych, opatrzone były oryginalną barwą kolorów. Zmienna groźna toń morza bałtyckiego doskonale współgrała z kłębiastymi burzowymi chmurami i połyskującym złocistym piaskiem plaży. Mimo wszystko raczej chłodna paleta barw, była obarczona pewną zadumą, nostalgią i melancholią wywołującą wrażenie oczekiwania. Przypominam, że był to moment zbliżającej się pierwszej wojny światowej.

alt

Leon Wyczółkowski, Litografia


Oprócz obrazów olejnych nad morzem powstała cała seria szkiców sosen nadbałtyckich oraz teka litografii, która potwierdziła jego olbrzymi kunszt, doskonały warsztat również w poszukiwaniach rozwiązań technicznych, czyniąc go wielkim wirtuozem technik graficznych. Namalowane w końcówce pierwszej dekady XX wieku, obrazy z Połągi, są połączeniem późnego impresjonizmu z realistycznym spojrzeniem na rzeczywistość.

Leon Wyczółkowski, Żuraw nad Motławą, litografa, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie


Wydaje się, że kolejna wizyta artysty nad morzem w Gdańsku była konsekwencją bałtyckiego pleneru w Połądze. Tak się jednak złożyło, że parę lat po nim wizytę w Gdańsku złożył jeden z jego studentów, Jan Kanty Gumowski, przygotowując równie dobre dzieło „Tekę Gdańską”. Niewątpliwie jednak praca Leona Wyczółkowskiego należy do najwspanialszych dzieł artystycznych, które kiedykolwiek zostało poświęcone Gdańskowi.

Leon Wyczółkowski, Kościół Mariacki w Gdańsku, litografia, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie


W biografii artystycznej epizod związany z morzem jest marginalny dla jego twórczości. Na pewno najważniejszym był okres ukraiński, ale ciągła zmiana zainteresowań i poszukiwanie nowych bodźców było mocno inspirujące. Usilnie dążył do poznania fenomenu świata. Wśród tysięcy jego dzieł, gdańskie prace może nie stanowią kroków milowych w jego twórczości, ale dla gdańszczan to wyjątkowe kompozycje, wyróżniające się bardzo wysokim kunsztem artystycznym.

Stanisław Seyfried


Inne artykuły związane z:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież