Korty SKT - zabytki współczesne » Uznany przez wojewódzkiego konserwatora zabytków za obiekt objęty ochroną budynek główny Sopockiego ... Paweł Zalewski: Jesteśmy przeciwni zmianom traktatów UE » Z Pawłem Zalewskim, posłem i politykiem Trzeciej Drogi, rozmawia Andrzej Rafał Potocki- Komisja Spra... Obchody 100-lecia archidiecezji gdańskiej » W siedzibie Kurii Metropolitalnej odbył się briefing prasowy poświęcony peregrynacji relikwii św. Wo... W tygodniku „Sieci”: IPN będzie twierdzą nie do zdobycia » W wywiadzie dla tygodnika „Sieci” prezes IPN dr. Karol Nawrocki wyjaśnia, dlaczego Platforma Obywate... Podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte.-... Zmarł Paweł Huelle » Nie żyje Paweł Huelle, poeta, pisarz, autor bestselleru „Weiser Dawidek”, wykładowca akademicki oraz... Radni PiS chcą wyjaśnień w sprawie wycięcia wierzby przy ul. Wajdeloty » Przy ul. Wajdeloty wycięto wierzbę. Radni PiS Przemysław Majewski, Andrzej Skiba i Roman Plewa wraz ... Prezydent Andrzej Duda w tygodniku „Sieci”: Tusk nie będzie moim premi... » W nowym numerze „Sieci” prezydent Andrzej Duda w wyjątkowym wywiadzie wyjaśnia powody powierzenia mi... Inauguracja cyklu „Muzyczne popołudnie w Muzeum" » Koncert Mikołaja Sikały zainaugurował cykl recitali fortepianowych w ramach współpracy Muzeum II Woj... ROD "Kaczeńce" bez zmian » W sobotę 18 listopada na nadzwyczajnym zebraniu Stowarzyszenia Ogrodowego Rodzinnego Ogrodu Działkow...
Prokurator sprawdza... SKT a zasady Karnowskiego
czwartek, 23 listopada 2023 17:36
Prokurator sprawdza... SKT a zasady Karnowskiego
Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy od kwietnia b. roku prowadzi

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że
Powołano Spółkę Akcyjną Wybrzeże Gdańsk S.A.
wtorek, 28 listopada 2023 15:09
Powołano Spółkę Akcyjną Wybrzeże Gdańsk S.A.
Komunikat właścicieli Wybrzeże S.A. dotyczący powołania
piątek, 01 grudnia 2023 18:06
I LIGA FORTUNA
Z dużej chmury wielki śnieg. Wyrafinowanego
Czas derbów!
czwartek, 23 listopada 2023 17:46
Czas derbów!
Po ponad 3 latach czekają nas kolejne emocje derbowe. Po zawieszeniu

Galeria Sztuki Gdańskiej

Gdańskie Barwy, Gdańskie Tonacje
niedziela, 19 listopada 2023 18:48
Gdańskie Barwy, Gdańskie Tonacje
Zakończenie sezonu wystawienniczego 2023 „Gazety Gdańskiej”

Sport w szkole z ORLENEM

Sztafetowe biegi przełajowe
niedziela, 01 października 2023 14:07
Sztafetowe biegi przełajowe
Sztafetowe biegi przełajowe rozegrane 26 i 27 września w Parku im.
Piękna Zośka
wtorek, 14 listopada 2023 19:40
Piękna Zośka
Długie jesienne wieczory sprzyjają, a wręcz zachęcają do

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Emil Paul Gabel - W pogoni za prawdą

Ocena użytkowników: / 44
SłabyŚwietny 
niedziela, 15 stycznia 2023 15:55

Nadmorska scena w obrazie Emila Paula Gabela wywołuje silne doznania. Być może lekko przerysowany barwny widok może wywoływać wrażenie lekko przecukrzonej kolorystyki, ale francuscy impresjoniści dokładali jeszcze więcej światła. Niewątpliwie to światło robi nastrój.


„Bramy niebios”
Przypominam sobie ujęcia morza Leona Wyczółkowskiego z Połągi czy Stanisława Chlebowskiego ucznia Lovisa Corintha i F. Augusta Pfuhle, kiedy w europejskiej sztuce otwierały się nowe drogi. Pejzaż z zatęchłych pracowni wychodził na zewnątrz. Rozstawianie sztalug nad morzem lub w górach stawało się coraz modniejsze, a pruska Akademia Sztuk Pięknych w Düsseldorfie wyrastała na najważniejszą w Europie nadającą kierunek rozwoju malarstwa krajobrazowego. Gabel ukończył tę uczelnię, z małego Elbląga los skierował go do najważniejszych „bram malarskich niebios”. W 1900 roku jego profesor Eugen Dücker, pracownię którego kończył jeden z najlepszych polskich marynistów Włodzimierz Nałęcz, uznał że edukacja Gabla dobiegła końca. Plaża w Krynicy Morskiej to obraz z wielkim wpływem jego mistrza oraz wielkim wpływem francuskich impresjonistów. Lśniący w słońcu pejzaż z względnie spokojnym morzem pozwala na swobodny odbiór efektownej sceny. Dzięki zestawieniu intensywnych kolorów wyróżniających się jasnymi, lśniącymi tonami otrzymujemy mocno uspokajający motyw często groźnego nadbałtyckiego klimatu. Mimo wszystko to surowy krajobraz, który w jednej chwili potrafi przerodzić się w szalejącą burzę, smagającą wodą wyrywaną z morza, ale Dücker wolał nieco inaczej pokazywać morze.

alt

Emil Paul Gabel, Widok w okolicy Krynicy Morskiej, ok. 1928, olej, płyta


Taki był, jego uczniowie przejęli po nim ten spokój. Wielcy artyści düsseldorfskiej uczelni: Johann Schadow, Juliusa Hübner, Andreas Achenbach, Wilhelma Schimer, Arnold Böcklin, tworzyli czołówkę europejskiego malarstwa pejzażowego. Tego typu sztuka związana była z artystycznym etosem dobrego rzemiosła i ”moralnym aspektem procesu tworzenia”. Inny artysta tamtych czasów, wielki Wilhelm Leibl mawiał, że najważniejsze w sztuce to „uczciwość i poszukiwanie prawdy”. Francuscy impresjoniści swoją drogę do prawdy już znaleźli wcześniej, natomiast niemieccy realiści poszukiwali nieco innej ścieżki. Na pewno jednym z takich artystów był Paul Emil Gabel, elblążanin, który może nie przebił się do tej światowej czołówki, ale był niezmiernie zdolnym i ciekawym malarzem. Wyrastał wśród najlepszych.

alt

Emil Paul Gabel, reprodukcja, kartka pocztowa, Elbląg


Malarz pejzażu morskiego
Jego dzieciństwo, zamknięte między plażami Morza Bałtyckiego, położonymi w rejonie Zalewu Wiślanego, żyznymi glebami polderów żuławskich, ich kanałami, i starą zabudową hanzeatyckiego Elbląga, tworzyło świat młodości, później przenoszony do jego twórczości i to niezależnie od miejsca malowania. Okolice, które wybierał, często przypominały rodzinne strony. Dużo podróżował, odwiedzał: Gdańsk, Królewiec, Hamburg Kwidzyn, Wrocław, Olsztyn, Amsterdam, Worpswede, Emden. Odbywał również dalekie rejsy statkami do Włoch, Maroka czy Egiptu. Zawsze w jego sztuce mamy do czynienia z profesjonalnym warsztatem graficznym i wielką dojrzałością malarską wyniesioną z düsseldorfskiej szkoły pejzażowej. Studia malarskie podjął dzięki siostrze i szwagrowi, którzy opiekowali się nim od dziecięcych lat i wspierali jego pierwsze próby rysowania i malowania.

alt

Emil Paul Gabel, Rozmowa w sieni, ok. 1916, olej, płótno


W 1893 roku, kiedy Gabel rozpoczynał naukę w Düsseldorfie, uczelnia nadal zajmowała jedno z czołowych miejsc w Europie dla kształcących się pejzażystów. Co prawda, konwencja romantycznego malarstwa już ustępowała, ale tradycja pejzażowa, dzięki wysokiemu poziomowi wykładowców, nadal się utrzymywała. Elblążanin w początkowym okresie studiów zdobywał wiedzę z zakresu technik graficznych oraz malarstwa figuratywnego i portretowego. Wykładowcy, profesorowie Artur Kampf, Eduard von Gebhardt i Peter Jansen, liczyli na to, że zdolny student pozostanie na uczelni. Tak się jednak nie stało, ponieważ wykładowca pejzażu, jego głównego kierunku studiów, znakomity malarz prof. Eugen Dücker, roztoczył przed młodym malarzem nieograniczone możliwości niezależnej kariery artystycznej. Jak się później okazało, profesor wykształcił malarza niewiele różniącego się od niego samego.

alt

Emil Paul Gabel, Port w Królewcu, ok 1914, litografia


Dücker kształcił się w Petersburgu i w jego dziełach widać było jeszcze wyraźne wpływy romantyczne. Gabel, podobnie jak on sam, stawał się malarzem pejzaży Morza Północnego i Bałtyckiego, choć już z nowocześniejszym impresyjnym kolorytem, śmielszymi pociągnięciami impastowych duktów. Można rozpoznać pewne wyobrażenie i spojrzenie w kierunku francuskiego malarstwa pejzażowego, szczególnie widać to w obrazach częściowo wydawanych również na kartach pocztowych ‒ cykle: Królewiec, Kwidzyn, Elbląg, Rugia, Zalew Wiślany, Hamburg, Tetuan i Ceuta.

alt

Emil Paul Gabel, reprodukcja, karta pocztowa, Gdańsk


Pod znakiem ambicji Worpswede
Po studiach, w 1900 roku, Gabel wstąpił do stowarzyszenia „Malkasten” skupiającego düsseldorfskich artystów o zapatrywaniach liberalnych, dla artysty był to jednak czas bardzo ambitnej twórczości, niepoddanej rynkowym naciskom. Powstają wówczas prace o bardzo interesujących walorach artystycznych. Gabel odbywa wówczas podróż do Holandii, a także do Worpswede, kolonii artystycznej położonej niedaleko Bremy. Rezyduje tam cała awangardowa czołówka malarzy niemieckich, wśród których są między innymi Otto Modersohn i Fritz Overbeck, założyciele kolonii, koledzy ze studiów i również uczniowie prof. Eugena Dückera. Artysta maluje wówczas wybitne obrazy ukazujące proste życie, z dala od cywilizacji, związane z obrządkiem wiejskim. Jednak poddanie się naturze i życie w dość ciężkich, wymagających warunkach było ponad siły malarza, który już wtedy myślał o powrocie do swego rodzinnego Elbląga i stabilizacji. To również czas rozwinięcia graficznych umiejętności. Artysta podejmuje prace nad litografiami oraz prowadzi z partnerami działalność wydawniczą, najpierw w Elblągu, a później dzięki ożenkowi z Elize Groll współpracuje w Kwidzynie z drukarnią Wendta Grolla.

alt

Emil Paul Gabel, reprodukcja, karta pocztowa, okolice Krynicy Morskiej, ok. 1928


Pod koniec lat 20. XX wieku, szukając nowych możliwości zarobkowania, artysta przeprowadza się do Hamburga. Ogólnoświatowy kryzys ekonomiczny zmusił wielu malarzy do zrezygnowania z dalszego uprawiania zawodu. Gabel należał do artystów reprezentujących wysoki poziom kunsztu malarskiego, był bardzo zdolny i miał dobrą opinię malarza o poważnych dokonaniach artystycznych. Pamiętano o jego wystawach w monachijskim Glaspalast, uczestnictwie w Wielkich Wystawach Berlińskich i Wystawie w Królewieckim Towarzystwie Sztuki. W 1931 roku otrzymał znaczącą pomoc Komitetu Opieki nad Artystami, która pozwoliła mu przetrwać najtrudniejsze chwile. W tym samym czasie zapoznał Willi Testropa, syna właściciela hamburskich pralni, ich znajomość przerodziła się w przyjaźń i zaowocowała bezinteresowną pomocą. Testrop był uczestnikiem wypraw i fundatorem podróży do krajów Orientu. Dzięki tym wyprawom Gabel nawiązał również współpracę z liniami żeglugowymi. Karta się odwróciła ‒ jako dobrze wykształcony portrecista Gabel otrzymał serię bardzo ciekawych zleceń na wykonanie portretów znanych osobistości ze świata niemieckiej polityki i finansjery. Do najbardziej znanych realizacji należy portret założyciela słynnych fabryk proszku do pieczenia doktora Augusta Oetkera (1930), portret Prezydenta Rzeszy i feldmarszałka Paula von Hindenburga (1933) oraz trzy portrety Hitlera (ok. 1935), a także portrety Anny i Heinricha Testropów. Warto dodać, że jeszcze w Elblągu w latach 20. XX wieku artysta wykonał kilka zleceń portretowych dla miejscowych, szacownych obywateli miasta.

alt

Emil Paul Gabel, reprodukcja, karta pocztowa, widok na Zamek w Kwidzynie


Paul Emil Gabel, mało znany, zapomniany wraz z Harrym Schultzem i Bertholdem Hellingrathem, stanowią o sile elbląskiego malarstwa początku XX wieku. Malarstwa ciekawego, z dobrym rodowodem artystycznym. Malarstwa, o którym warto pamiętać, a ujęcia portretowe malowane pod koniec życia pozwoliły przetrwać najtrudniejsze chwile. Artysta zmarł w Hamburgu (1875-1938), ale pochowany został w Elblągu.

Stanisław Seyfried

tekst powstał z wykorzystaniem fragmentów art. Stanisława Seyfrieda „Emil Paul Gabel - pejzażysta z Elbląga”
obrazy i ilustracje pochodzą z kolekcji Andrzeja Walasa


Inne artykuły związane z:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież