Posterunek Straszyn: Halerz i grosz w Gdańsku

Tegorocznym hitem Jarmarku Dominikańskiego okazała się być niemiecka grupa ludowa z Frankonii z przebojem „Halerz i grosz”, co w tzw. Muttersprache (język matki), czyli po niemiecku, wymawia się „Ein Heller (moneta pół feniga) und ein Batzen (moneta 10 fenigów)”, innymi słowy słynne w Polsce podczas okupacji i wiele lat po niej „Heili, Heilo, Heila”. Przebój Wehrmachtu goście odśpiewali a capella. Jeden z nich rechotał sobie pod nosem zamiast dołączyć do chórku. A co miał się nie śmiać skoro utwór wesoły, bo biesiadny jeszcze z pierwszej połowy XIX wieku skomponowany do słów niemieckiego poematu Alberta von Schlippenbacha o fajnym facecie, który niestety był pijakiem. Dla młodszych czytelników dodam, że w krajach okupowanych podczas II Wojny Światowej przez Niemcy piosenka ta śpiewana była z dużym zapałem przez maszerujące w stalowych hełmach wojsko z górnolotnym refrenem dla dodania sobie otuchy. Ale również odbierana była na terenach zajętych przez niemiecki Wehrmacht jako wyraz niemieckiej pychy na w stosunku do podbitych narodów.

W Polsce pozostała w pamięci pokoleń za sprawą filmu o okupacji niemieckiej w Warszawie „Zakazane piosenki”, w którym stanowiła przewodni motyw. Od lat już nie słyszałem tego „starego szlagieru”, ale „na szczęście” przyjechali faceci z Frankonii i mi go przypomnieli. Co prawda potem tłumaczyli się, że jakoby nic nie wiedzieli, jak utwór ten może być odebrany w Polsce tylko dlaczego jeden z nich śmiał się pod nosem, kiedy jego kamraci zawodzili „Heili, Heila”. Najlepsze były władze Gdańska odpowiedzialne za organizacje Jarmarku Dominikańskiego. Niczym struś pani prezydent schowała głowę w piasek i do dziś udaje, że nic się nie stało, choć co najmniej pół Polski jest wściekłe na niemiecką bezczelność. No ale cóż. Było złe słowo Niemca i złe słowo Polaka. Od tego zdaniem wiceprezydenta Piotra Grzelaka rozpoczęła się II Wojna Światowa. Teraz miało miejsce wykonanie złej piosenki przez Niemców. Chociaż może się mylę. Być może wg władz grodu nad Motławą podobnie jak przed wojną Gdańsk jest niemieckim miastem i chce do Niemiec? Sam już nie wiem.

Andrzej Potocki