Usamorządowić szkołę oddaną prywatnej spółce

Związkowcy z NSZZ „Solidarność” przedstawili na środowej konferencji prasowej w siedzibie związku racje, które przemawiają za powstrzymaniem eksperymentu prywatyzacyjnego w oświacie prowadzonego w  szkole podstawowej w Gdańsku Kokoszkach przez spółkę prawa handlowego Pozytywne  Inicjatywy Edukacja sp. z o.o. z Pucka.

– Szkoła w Kokoszkach będzie nadal istniała, a nauczyciele w niej pracujący mogą pozostać w tej szkole. Uczniom i nauczycielom nic nie zagraża. Chodzi o to, że szkoła ta powinna być prowadzona przez Gminę Miasto Gdańsk. Szkoła była wybudowana za publiczne pieniądze. Została jednak z naruszeniem prawa przekazana do prowadzenia spółce z o.o. Szkoła nie jest lokalem użytkowym, była od początku planowana jako szkoła – mówi Bożena Brauer, przewodnicząca Komisji Międzyzakładowej Pracowników Oświaty  i Wychowania  NSZZ ”Solidarność” w Gdańsku.

W związku z decyzją Pomorskiego Kuratora Oświaty unieważniającą pozwolenie prezydenta Miasta Gdańska na prowadzenie szkoły w Gdańsku Kokoszkach przez spółkę z o.o. Pozytywne  Inicjatywy - Edukacja z Pucka oświatowa ”Solidarność” wyjaśnia też przesłanki, którymi kierowała się podejmując swoje działania.

– Od samego początku byliśmy przeciwni temu mechanizmowi prywatyzacyjnemu. Uważaliśmy przekazanie prowadzenia szkoły, mającej zapewnić podstawowe potrzeby edukacyjne w dzielnicy Kokoszki, podmiotowi prywatnemu budziło wątpliwości prawne. Zadania edukacyjne należą do zadań jednostek samorządu terytorialnego, czyli w tym przypadku do Gminy Miasta Gdańska. Wzywaliśmy prezydenta Gdańska do zaprzestania „eksperymentu”, który prowadzi do naruszenia systemu  oświaty istniejącego w Polsce – dodaje Bożena Brauer i przypomina, że w piśmie Ireny Lipowicz, Rzecznika Praw Obywatelskich z 17 lipca 2014 r. czytamy:
„zmiana podmiotów prowadzących szkoły z publicznych na prywatne, zwłaszcza jeżeli skala zjawiska miałaby być znaczna,  łączy się ze zmianą modelu systemu oświaty i może prowadzić do modelu sprzecznego z postanowieniami konstytucji” i dalej:
„…przekazywanie podmiotom prywatnym prowadzenia szkół może łączyć się z wątpliwościami co do realizacji konstytucyjnych praw i wolności nawet w sytuacji, w której szkoła po przekazaniu kontynuuje działalność jako szkoła publiczna”.

Zastrzeżenia związkowców, które podzielił WSA, budził sam mechanizm prywatyzacyjny, czyli budowa budynku szkolnego, za ponad 36 mln zł za publiczne pieniądze, a następnie zamiana go w „lokal użytkowy”, by jako taki wynająć go „operatorowi”, w tym przypadku spółce z o.o.  
Nie ma też zgody na odchodzenie w gdańskich szkołach od regulacji zawartych w ustawie Karta Nauczyciela, nadającej elementarną stabilność zawodowo-płacową nauczycielom, będącą swoistym układem zbiorowym pracy w związku ze specyfiką tego zawodu.

WSA podzielił związkowe zarzuty, stwierdzając rażące naruszenie przepisów.
W uzasadnieniu wyroku WSA z 21.10.2015 r. czytamy m.in.
„założenie szkoły publicznej przez podmiot niepubliczny ma stanowić jedynie korzystne uzupełnienie sieci szkół w danej miejscowości”.  
Związkowcy protestują też przeciwko formie polemiki ze strony magistratu.
- Za zniesławiający uznajemy atak na podmiotowość Komisji Międzyzakładowej Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”, między innymi w  publicznych wypowiedziach Zastępcy Prezydenta Miasta Gdańska ds. polityki społecznej oraz w liście skierowanym przez Prezydenta Miasta Gdańska do uczniów, rodziców i pracowników szkoły z dnia 10. 04. 2017 r. Stawianie zarzutów, że bronimy związkowych przywilejów – tym bardziej w mieście, kolebce powstania NSZZ „Solidarność”, uznajemy za niedopuszczalne. Podobnie oceniamy sformułowania dotyczące zamachu na Patrona Szkoły, który przecież nadal może patronować szkole niezależnie od organu prowadzącego. Zarzucanie politycznego wymiaru decyzji Pomorskiej Kurator Oświaty jest również wielkim nieporozumieniem, ponieważ decyzja ta zapadła na podstawie wyroków sądowych  z roku 2015 oraz dokumentów złożonych przez spółkę z o.o. przy staraniu się o uzyskanie pozwolenia na prowadzenie szkoły – czytamy w oświadczeniu Komisji Międzyzakładowej „Solidarności” oświatowej.

„Solidarność” apeluje o naprawienie skutków nieprawnej decyzji.
– Apelujemy do Prezydenta Miasta Gdańska o przejęcie do prowadzenia Szkoły Podstawowej w Kokoszkach i zapewnienie jej spokojnego funkcjonowania od 1 września 2017 roku, jako szkoły samorządowej (umożliwia to par. 6 ust. 2 Umowy najmu  lokalu użytkowego przy ul. Azaliowej 18 z 4 kwietnia 2014 r., jedynie z warunkiem miesięcznego okresu wypowiedzenia). Oświadczamy, że nic nie zagraża dalszemu istnieniu Szkoły. Zwracamy uwagę, że przedłużanie niepewnej sytuacji dotyczącej szkoły nie służy środowisku szkolnemu związanemu z placówką. Stąd oczekujemy także, że zatrudnienie w tej szkole zachowają w pierwszej kolejności nauczyciele, pracownicy administracji i obsługi, którzy obecnie w niej pracują, że oferta  szkoły zostanie utrzymana, a dyrektor szkoły może stanąć do konkursu, zgodnie z prawem oświatowym – oświadczyła Bożena Brauer.
Oświatowa organizacja związkowa, której jest ona liderem, liczy w Gdańsku 1,6 tys. członków.

Krzysztof Dośla, lider ZRG NSZZ „S” przypomniał, że już 8 września 2014 r. Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” poparł działania Komisji Międzyzakładowej Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Gdańsku w sprawie przekazania podmiotowi niepublicznemu nowej szkoły w Kokoszkach wybudowanej za 36 mln zł z budżetu miasta, a nazywanie takiego rozwiązania innowacyjnym modelem zarządzania jest zabiegiem propagandowym, mającym zwieść mieszkańców Gdańska.

– Upowszechnienie takich praktyk może doprowadzić do zmiany modelu systemu oświaty i może prowadzić do przyjęcia modelu sprzecznego z postanowieniami Konstytucji. Stoimy na stanowisku, że coś, co powstało z rażącym naruszeniem prawa nie będzie w myśl ideologicznych założeń, metodą faktów dokonanych, legalizowane. Jako związek apelujemy do władz Gdańska, by zechciały przestrzegać prawa i naprawiły zło wyrządzone naruszeniem prawa. Za to spotykamy się z inwektywami. Te działania, naruszające konstytucję, podjęto w Gdańsku, w którym świętowano jubileusz Trybunału Konstytucyjnego – przypomniał Dośla.  

Wojciech Książek, wiceminister edukacji w rządzie Jerzego Buzka uważa, że w Gdańsku doszło do naruszenia zasady prawnej tyczącej edukacji.
- Szkoły niepubliczne mają być uzupełnieniem oferty publicznej a nie funkcjonować zamiast sfery publicznej. Jedyna szkoła na potężnym osiedlu została przekazana do prowadzenia pomiotowi prywatnemu zachwiała równowagę między samorządem a państwem. Oto buduje się budynek szkoły, zmienia się nazwę na lokal użytkowy, aby odzyskać VAT. To falandyzacja prawa. A przecież to jedno państwo. Oczekujemy, że prezydent Gdańska podejmie decyzję o usamorządowieniu szkoły – mówi Wojciech Książek.  

Przepisy naruszone w związku z wydaniem przez Prezydenta Miasta Gdańska
z dnia 17 grudnia 2013 r. zarządzenia nr 1647/13 w sprawie  zatwierdzenia i podania do publicznej wiadomości informacji o lokalu użytkowym przeznaczonym do oddania w najem w trybie pisemnego konkursu ofert ograniczonego w drodze zbierania i wyboru ofert, wymienione w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 21 października 2015 r.
1.Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia 20 grudnia 1996 r.- art.3 ust.2
2. Ustawa o systemie oświaty- art. 58 ust.5, art 83 a ust. 1
3. Rozporządzenie MENiS z dnia 4 marca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków  udzielania i cofania zezwolenia na założenie szkoły lub placówki publicznej przez osobę prawną lub osobę fizyczną
4 Ustawa o samorządzie gminnym art. 18 ust.2 pkt 9 lit.a
5. Uchwała Nr XXXIV/1045/05 Rady Miasta Gdańska z dnia 13 stycznia 2005 r. w sprawie zasad gospodarowania zasobem komunalnych lokali użytkowych, czynszów i ich płatności oraz podziału Miasta Gdańska na strefy czynszowe.
6. Ustawa o związkach zawodowych -  art.19 ust.1

Otwartym pozostaje kwestia przepływów finansowych w postaci subwencji oświatowej i dotacji kierowanych ku podmiotowi, którego powołanie odbyło się w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z rażącym naruszeniem prawa oraz dyscyplina finansów publicznych.
Od wyroku WSA minęło już półtora roku.  

Artur S. Górski