Prof. Jan Skokowski: Rak płuca jest wykrywany bardzo późno

Rozmowa z prof. Janem Skokowskim, chirurgiem klatki piersiowej, prezesem Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca.

- Jak wyglądają badania przesiewowe pod kątem raka płuca w naszym kraju (regionie) i kto może się zgłosić?
Prof. Jan Skokowski: Rak płuca jest najczęstszą przyczyną śmierci z powodu chorób nowotworowych, obecnie także kobiet. W województwie pomorskim dotyczy prawie 1,5 tysiąca osób. Rak płuca jest wykrywany bardzo późno, zwykle w stanie nie pozwalającym na wyleczenie. Jednym ze sposobów postawienia wczesnej diagnozy jest niskodawkowa tomografia komputerowa (badanie przesiewowe). Aktualnie w Polsce nie jest prowadzony narodowy program profilaktyki raka płuca, na wzór programów w innych nowotworach. W niektórych województwach rozpoczęto programy wczesnego wykrywania raka płuca. Obecnie w województwie pomorskim działa program MOLTEST-BIS, do którego są rekrutowani aktywni palacze w wieku 50-79 lat. Nabór do programu trwa, telefonicznie 58-349- 31-39 we wtorki i czwartki w godzinach 8-14.

- Jakie są najczęstsze, najbardziej charakterystyczne objawy rozwijającego się raka płuca, które powinny nas zaniepokoić lub zwrócić naszą uwagę?
Prof. Jan Skokowski: Rak płuca we wczesnym stadium rozwoju nie powoduje zwykle żadnych dolegliwości. Objawy choroby nowotworowej pojawiają się zwykle dość późno, często dopiero w zaawansowanej fazie, gdy nie jest już możliwe wyleczenie. Nie ma charakterystycznego objawu! Jeśli objawy występują, to często są bagatelizowane. Utrzymywanie się kaszlu (najczęstszy objaw) lub zmiana jego charakteru, odkrztuszanie krwistej wydzieliny, nawracające zapalenie płuc wymagają weryfikacji za pomocą zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej, ewentualnie także dalszej, poszerzonej diagnostyki. Zaawansowany rak płuca może objawiać się z kolei dusznością, chrypką, trudnością z przełykaniem albo bólami w klatce piersiowej i barku. Ponadto rozwijającemu się rakowi płuca często towarzyszą objawy ogólne: bóle kostno-stawowe, ogólne osłabienie, zmniejszenie masy ciała, podwyższona temperatura, zaburzenia czucia, zakrzepowe zapalenie żył i zespoły paranowotworowe.

- Jak wygląda sytuacja z e-papierosami, czy obecny stan wiedzy wskazuje na negatywny wpływ e-papierosów na zdrowie?
Prof. Jan Skokowski: Dane dotyczące bezpieczeństwa elektronicznych papierosów są nieliczne. E-papierosy nie są zarejestrowane jako leczenie farmakologiczne uzależnienia od nikotyny. Jednym z powodów jest brak jasno określonego składu e-papierosa; zazwyczaj zawiera nikotynę. W e-papierosie nie zachodzi spalanie, dzięki czemu nie wydziela się silny zapach i powstaje niewiele substancji ubocznych. Ich wpływ na zdrowie nie jest wyraźnie określony. Badacze zaznaczają, że brak jest badań dokumentujących wpływ na zdrowie w dłuższej perspektywie. Niektórzy wskazują, że e-papierosy podtrzymują nałóg palenia i wywierają szkodliwy wpływ na czynność płuc. Dalsze badania są konieczne, lecz jest mało prawdopodobne, by elektroniczne papierosy były całkowicie nieszkodliwe. W Polsce e-papierosy podlegają wielu obostrzeniom prawnym.
Rozmawiał Piotr Kallalas