Nagrody im Jana Heweliusza dla dwóch naukowców UG

Po raz 25 wręczone zostały nagrody im. Jana Heweliusza. Uroczystość, w ramach obchodów 402 rocznicy urodzin słynnego gdańskiego astronoma, odbyła się 28 stycznia w Sali Białej Ratusza Głównego Miasta Gdańska.

Uczestniczyli w niej przedstawiciele trójmiejskich uczelni, a także minister gospodarki Sławomir Nowak, senator Janusz Rachoń i przewodniczący Rady Miasta Gdańska Bogdan Oleszek. Nagrody wręczył prezydent miasta Paweł Adamowicz.

Laureatami tegorocznej edycji Nagrody zostali dwaj nauczyciele akademiccy Uniwersytetu Gdańskiego. W kategorii nauk humanistycznych prof. dr hab. Brunon Synak, za osiągnięcia w dziedzinie gerontologii, socjologii choroby i socjologii wsi. W kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych prof. dr. hab. inż. Jerzy Błażejowski, za wkład w poznanie budowy, zachowania i reaktywności układów chemicznych na gruncie termodynamiki i kinetyki.

Prof. dr hab. Brunon Synak, obecnie pracownik naukowy Zakładu Socjologii Ogólnej Instytutu Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego, jest wybitnym socjologiem. Jeden z głównych twórców gdańskiego naukowego ośrodka socjologicznego oraz inicjatorów powołania socjologii w UG jako kierunku studiów. Synak jest najbardziej znanym socjologiem pomorskim na forum międzynarodowym.
Jego zainteresowania naukowo-badawcze koncentrują się na ważnych i aktualnych problemach społecznych: socjologii starości, socjologii etniczności oraz problematyki transformacji ustrojowej. W połowie lat osiemdziesiątych przeprowadził pierwsze w Polsce badania nad społecznym kontekstem przechodzenia na emeryturę przed osiągnięciem wymaganego wieku i dalszym losem takich osób. Jest autorem prawie 300 prac naukowych i popularno-naukowych, w tym 6 samodzielnych książek. Jedną z najczęściej cytowanych prac prof. Synaka jest „Polska starość”, która powstała jako rezultat obszernych badań ogólnopolskich, realizowanych pod jego kierunkiem przez interdyscyplinarny zespół znakomitych specjalistów, obejmujących społeczne, materialne i medyczne aspekty życia starszego pokolenia. Drugim głównym obszarem działalności naukowej prof. Brunona Synaka jest socjologia etniczności, zwłaszcza problematyka tożsamości Kaszubów. Jest autorem pierwszych pogłębionych badań w tym zakresie. W licznych publikacjach poświęconych tej kwestii, m.in. „Kaszubska tożsamość - ciągłość i zmiana” ukazał proces budzenia się, wzbogacania i umacniania tożsamości Kaszubów oraz waloryzacji własnego dziedzictwa, zwłaszcza języka. Trzeci obszar – to społeczny wymiar transformacji ustrojowej w Polsce. Dzięki grantowi uzyskanemu ze Szwajcarskiej Akademii Nauk, w 1993 roku opublikował jedną z pierwszych książek zagranicznych, poświęconych analizie przemian postkomunistycznych w Polsce: Obecnie przygotowuje do druku książkę o zmieniającej się obecności i kształcie społecznego świata w doświadczaniu przestrzeni wewnętrznej starszych osób dotkniętych nieodwracalną chorobą.
Po otrzymaniu nagrody prof. Brunon Synak wraz ze swoimi dwoma wnukami Staszkiem i Michałem przedstawił zebranym swoją drogę życiową, z której jest bardzo zadowolony. Lepiej się stało że zajął się socjologia niż miałby zgodnie z życzeniem rodziców trafić do seminarium duchownego.

 
Prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski, obecnie kierownik Katedry Chemii Fizycznej na Wydziale Chemii UG, jest wybitnym specjalistą w dziedzinie chemii fizycznej i teoretycznej, w zakresie termodynamiki i kinetyki chemicznej, fotochemii i spektroskopii oraz chemii środowiska. Jest redaktorem książki „Zanieczyszczenie i odnowa Zatoki Gdańskiej problemem o znaczeniu ogólnoeuropejskim”. Opublikował ponad 190 artykułów naukowych; jest także współautorem czterech patentów. Wypromował 16 doktorów.
Przez dwie kadencje pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i był członkiem zespołu przygotowującego nową ustawę „Prawo o szkolnictwie wyższym”. Jest członkiem kilku towarzystw naukowych. Za wybitną działalność naukową i organizacyjną był wielokrotnie nagradzany.

Nagroda im. Jana Heweliusza ustanowiona została w 1987 roku, natomiast pierwszych laureatów wyłoniono w roku 1988. Przez kilkanaście lat nagroda przyznawana była jedynie w dziedzinie nauk ścisłych, ale w 2001 r. po raz pierwszy przyznano ją także w dziedzinie nauk humanistycznych. Zgodnie z regulaminem o wyborze laureata decyduje Kapituła Nagrody Naukowej, na której czele stoją prezes Gdańskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk i prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W skład Kapituły Nagrody wchodzą także rektorzy państwowych wyższych uczelni Gdańska, przedstawiciel Prezydenta Miasta Gdańska, dotychczasowi laureaci Nagrody oraz przedstawiciel niepublicznych uczelni wyższych. Nagrodę przyznaje Prezydent Miasta na wniosek Kapituły Nagrody. Do tej pory Nagrody Naukowe im. Jana Heweliusza, zwane popularnie "gdańskim Noblem", otrzymało 35 naukowców uczelni Trójmiasta.
Wła-49
Fot. Włodzimierz Amerski