Antoni Kamiński: Suweren zlekceważony

Z prof. dr. hab. Antonim Kamińskim, prezesem polskiego oddziału Transparency International (1999-2001), w latach 1997-98 w Radzie ds. Reformy Państwa przy Prezesie Rady Ministrów, byłym dyrektorem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, pracownikiem naukowym Instytutu Studiów Politycznych PAN (kierownikiem Zakładu Bezpieczeństwa Międzynarodowego i Studiów Strategicznych PAN), członkiem Rady ds. Bezpieczeństwa i Obronności przy Prezydencie RP rozmawia Artur S. Górski

- W gdańskim magistracie obowiązuje dziwna tajemniczość w odpowiedzi na pytanie o aktualne zarobki wysokich urzędników. Jak się ona ma wobec podstawowej zasady lokalnej demokracji i unijnej zasadzie transparentności wydatków i wynagrodzeń urzędniczych?
Antoni Kamiński: Wynagrodzenia urzędnicze i ich zasady powinny być jawne. Pobierają je ludzie reprezentujący samorząd, a ten tworzą obywatele. Urzędnicy zostali wybrani jako mężowie zaufania, po to, by rozumnie, z najlepszą wiedzą kierować gminą, powiatem, województwem. Oni są sługami społecznej zbiorowości. Unikanie, czy lawirowanie w odpowiedziach świadczyć może o wyalienowaniu, o wyobcowaniu tych ludzi z lokalnej społeczności. Jest to przejaw lekceważenia tych, którzy są podmiotem suwerennym w konstrukcji instytucji samorządowych. Pomijając, że jest to sprzeczne z prawem, z ustawą o dostępie do informacji publicznej. Nie świadczy taka postawa dobrze o stosunku tych osób do sprawowanej funkcji.

- Odpowiedź przyszła o regulacji wynagrodzeń na poziomie niższym niż dzisiejsza inflacja, zatem wysocy urzędnicy, decydenci, wręcz odejmują sobie od ust goniąc wzrost cen i ustalając podwyżkę poniżej inflacji. Pure nonsense?
Antoni Kamiński: Podstawowym czynnikiem zwalczania inflacji jest zmniejszenie podaży pieniądza w obrocie. Jeśli podnoszone płace opierają się na argumentacji odnoszącej się do inflacji to jest raczej wbrew tej logice. Ale zostawmy ekonomię. Zgadzamy się, że walka z inflacją jest w interesie publicznym i pogoń za jej wzrostem w wyższych pensjach jest wbrew temu interesowi. Druga kwestia to fakt, iż rekompensata za dwucyfrową inflację, nie rozważając jej przyczyn w krajowej i w makro skali globalnej, powszechną nie jest. Wszyscy nie otrzymują podwyżek. Czy pan redaktor otrzymał nagle 10, a może 12 procent, podwyżki? A tu, jak słyszę jest owa regulacja. Wracając zaś do istoty relacji: obywatel pyta – urząd odpowiada.

– Urząd ponaglony?
Antoni Kamiński: Urząd mógłby uprzedzać zapytania, publikując informacje w biuletynach, te zawierające interesujące mieszkańców informacje. Taka była intencja ustawy o dostępie do informacji publicznej. Została ona przyjęta ponad dwadzieścia lat temu. Widać, że nie całkiem ugruntowała się w naszym systemie. Była walka o tę ustawę, potem o jej realizację i jak widać są utrudnienia w jej egzekwowaniu. Pojawiał się nawet argument, że nie powinno być dostępu do informacji publicznej, ale katalog informacji nie należących do zbioru niejawnego. Wyjątkiem zaś powinna być informacja niejawna. Określona ustawowo. Poza tym obywatel powinien mieć dostęp do wszystkich informacji wiążących się ze sprawowaniem władzy publicznej.

– Każda opcja rządząca katalog tajności utrzymuje, a przecież jedynym obwarowaniem dostępu powinny być objęte informacje związane z bezpieczeństwem państwa, skatalogowane i opatrzone gryfem tajności?
Antoni Kamiński: Szczególnie na Pomorzu powinny być one opatrzone gryfem (śmiech). Niestety już nie dziwi utrudnianie dostępu i wykręcanie się od odpowiedzi. Życzę cierpliwości!