Zmarł Józef Łacmański

Zmarł Józek Łacmański.

Socjalista. Z przekonania.

Bez koniunkturalnych wahań. Miał światopogląd, który nie podlegał oferentom politycznych mód.

Przez całe życie trzymał kurs na lewo.

Od kilkudziesięciu lat związany z Sopotem. Nauczyciel w szkole nr 2, naczelnik sopockiej oświaty, to jemu Sopot zawdzięcza nowe szkoły - 10, 8, 6, 1. To dzięki Józefowi Sopot ma piękny lekkoatletyczny stadion wśród morenowych wzgórz.

Sport był jego pasją i zawodowym wyzwaniem.

W nieskomplikowanej architekturze lat 70. i 80. stawał po stronie koszykarek Spójni, piłkarzy ręcznych Wybrzeża, piłkarzy nożnych Lechii.

Był w tym konsekwentny, twardy, kiedy trzeba zadziorny. Podczas sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej jako dyrektor wydziału sportu nie kapitulował w sprawie żadnej złotówki, która miała wzmocnić kondycję pomorskiego sportu.

Miał w sobie upór chłopskiego syna, którego nauczono, że dobry plon rodzi się wyłącznie z systematycznej pracy, z sumy czynności, których nie wolno zaniedbać.

Ten brak ideowej schludności, zmienianie kursu przy byle powiewie, uważał za niebezpieczny dla socjaldemokracji dryf na mieliznę. Stąd waga jaką przywiązywał do dyskusji organizowanych przez Fundację Współczesnej Myśli Politycznej.

Nie chciał, by lewica straciła swoja busolę.

Swoją utrzymał całym swoim życiem.

***

Laudacja
uzasadniająca nadanie mgr. JÓZEFOWI ŁACMAŃSKIEMU
POMORSKIEJ BUSOLI LEWICY im. IZABELI JARUGI-NOWACKIEJ

Życie Józefa Łacmańskiego to chwalebna epopeja, godna najwyższego uznania. Urodził się w 1929 roku w Lindowie, powiat częstochowski, w rodzinie chłopskiej. W pierwszych latach po wojnie kształcił się w Liceum Pedagogicznym w Tarnowskich Górach. Po jej ukończeniu, w 1948 roku został skierowany do pracy na stanowisku nauczyciela w szkole podstawowej w Jełowej koło Opola. Ludność tamtejszą w 80 procentach stanowili autochtoni. Szkoła była dużą siedmioklasową szkołą zbiorczą, do której wyższych klas (od piątej do siódmej) uczęszczali uczniowie z okolicznych mniejszych miejscowości, gdzie były tylko czteroklasowe szkoły. Już po roku pracy na stanowisku nauczyciela, w 1949 roku, gdy miał zaledwie 20 lat, został powołany na kierownika tej szkoły. W pamięci swoich ówczesnych uczniów zachował się jako bardzo dobry wychowawca, o czym świadczy fakt, że jeszcze dotychczas – po kilkudziesięciu latach – utrzymują z nim kontakty i odwiedzają go w Sopocie, nawet tacy, którzy wyemigrowali.
W 1951 roku został powołany do służby wojskowej w Marynarce Wojennej. Służbę tę odbywał początkowo w Ustce, gdzie przeszedł przeszkolenie rekruckie, a następnie – przez kilka lat – na okręcie podwodnym „Żbik”. Już od początku służby w Ustce wyróżniał się bardzo pozytywnie, w efekcie czego został powołany na szefa zespołu świetlicowego, pisał artykuły do gazetki żołnierskiej i został wyznaczony do wystąpienia z przemówieniem w imieniu marynarzy na uroczystej przysiędze. Potem, gdy służył na okręcie podwodnym jako radiotelegrafista, tygodnik „Morze” zamieścił jego zdjęcie wraz z informacją o nim jako wzorowym specjaliście, podoficerze – bosmanmacie.

Po ukończeniu w 1954 roku służby wojskowej, w 1955 roku podjął pracę nauczyciela w Szkole Podstawowej Nr 2 w Sopocie. Szybko dał się poznać ze swych wysokich kwalifikacji pedagogicznych i umiejętności organizatorskich, tak że już w następnym roku – mimo młodego wieku – został powołany na kierownika tej olbrzymiej szkoły (około 2 tysięcy uczniów, 50 nauczycieli, w tym 50% specjalistów z poszczególnych przedmiotów). [Na marginesie dodam, że w szkole tej w owym czasie, zaledwie 10 lat po tragicznej drugiej wojnie światowej, która pozostawiła kraj w ruinie, był gabinet lekarski i gabinet stomatologiczny; pracowały w nich lekarka i pielęgniarka oraz dwie dentystki i dwie pomoce dentystyczne, a wszyscy uczniowie podlegali okresowym badaniom i szczepieniom oraz przeglądom uzębienia i obowiązkowemu leczeniu zębów. Teraz, w XXI wieku, prawicowy rząd zlikwidował szkolne gabinety lekarskie i stomatologiczne, czego skutki zdrowotne są i będą w przyszłości fatalne].

Józef Łacmański miał wybitne osiągnięcia w kierowaniu tą szkołą. Pokazuje to w sposób syntetyczny „Rocznik Sopocki”, w którym napisano, co następuje (cytat): „Okres pracy Józefa Łacmańskiego w Szkole Nr 2 to pełna aktywizacja życia sportowego. Członkowie SKS, prowadzeni przez w/w , sięgają po sukcesy w skali wojewódzkiej. Szkoła rozwija coraz szerszą działalność w środowisku. Pojawiają się pierwsze informacje w prasie o jej sukcesach w różnych dziedzinach. Działają kółka zainteresowań (chór szkolny. kółko plastyczne, techniczne, filatelistyczne). Wszystkie mają piękne osiągnięcia na skalę zagraniczną i krajową. Rozbudowano szkołę oraz zbudowano salę sportową wraz z zapleczem sanitarno-szatniowym”.
W czasie pracy w tej szkole Józef Łacmański podjął studia wieczorowo-zaoczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Studiował historię i pedagogikę i uzyskał tytuł magistra.

W 1960 roku został powołany na stanowisko naczelnika Wydziału Oświaty w sopockim magistracie. Do jego osiągnięć na tym stanowisku należało m.in. wybudowanie w Sopocie czterech nowoczesnych szkół: nr 10, 8, 6 i 1.

Z kolei wielkie zasługi w działalności na tych stanowiskach spowodowały, że w 1973 roku został mianowany na wiceprezydenta miasta Gdańska. Tu do zakresu jego obowiązków należała piecza nad oświatą, kulturą, zdrowiem, sportem i turystyką oraz handlem. Ponieważ w tym okresie gospodarka Gdańska rozwijała się bardzo dynamicznie (powstawały takie obiekty, jak Port Północny, Fosfory, Siarkopol, Rafineria Gdańska, Morpak, Bimet i inne) – przybywali tu pracownicy z całej Polski i trzeba było budować dla nich mieszkania oraz całą infrastrukturę społeczną: szkoły, żłobki, przedszkola, ośrodki zdrowia, sieć sklepów itd. – wiceprezydent mgr Józef Łacmański walnie przyczynił się do rozwoju tej infrastruktury i do zbudowania m.in. ponad 130 tys. mieszkań.

W tym okresie pełnił też szereg funkcji społecznych, m.in. był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Jarmarku Dominikańskiego i organizował pierwsze po wieloletniej przerwie jarmarki, nawiązujące do historii tej imprezy, powstałej w 1260 roku. Jarmark stał się dużą imprezą handlowo-kulturową i turystyczną, znaną w całym kraju i za granicą. Był także społecznym prezesem Aeroklubu Gdańskiego. Gdy podejmował tę funkcję, klub był w katastrofalnym stanie. W ciągu dwóch lat wyprowadził go na wyżyny. W książce „Historia Aeroklubu Gdańskiego 1929–1999”, autor dr Marek Kochanowski z Politechniki Gdańskiej (pilot) napisał, że za prezesury Józefa Łacmańskiego klub uzyskał najwyższe loty. Wreszcie w owym czasie nasz bohater pełnił społecznie funkcję przewodniczącego Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia w Gdańsku, na który zbierano dobrowolne składki od zakładów pracy i ludności. Rocznie na konto Funduszu wpływało około 25 mln złotych. Ze środków tych przeprowadzono remonty ośrodków zdrowia oraz budowano nowe i wyposażano je w sprzęt specjalistyczny.; zakupiono nawet śmigłowiec jako karetkę pogotowia ratunkowego.

Na początku lat 1980-tych został powołany na stanowisko dyrektora Wydziału Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Na tym stanowisku przyczynił się walnie do zdynamizowania rozwoju sportu i turystyki w województwie gdańskim. Gdy obejmował to stanowisko, województwo gdańskie plasowało się na piątym miejscu w kraju pod względem potencjału sportowego, a pod jego wpływem szybko awansowało na miejsce trzecie. Z jego inicjatywy oraz w wyniku jego starań i zabiegów zbudowano 42 obiekty sportowe kubaturowe (w tym niektóre tak imponujące, że można było się nimi szczycić przed delegacjami zagranicznymi), zbudowano też dziesiątki boisk do piłki nożnej i innych gier na osiedlach miast i w gminach, port żeglarski w Pucku, pięć zajazdów na drogach wylotowych z Gdańska, wiele kempingów (a wszystkie uzyskały standard międzynarodowy), odbudowano wszystkie mola zniszczone przez sztormy: w Brzeźnie, Sopocie, Orłowie, Pucku i Juracie.

O rozmachu jego działalności na tym stanowisku świadczą następujące liczby: czynne były wówczas w województwie 32 olimpijskie dyscypliny sportowe, działało w nich 1.350 jednostek organizacyjnych, które zrzeszały 130 tys. osób, z tego sportem wyczynowym zajmowało się 17 tys. sportowców, a szkoleniem prawie 600 trenerów oraz działało 1.500 sędziów, a zaangażowanych w działalność sportową było blisko 5.000 społeczników.

Był w tym czasie członkiem Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz członkiem Komitetu Organizacyjnego Sportu Dzieci i Młodzieży, który organizował szkolenie młodych ludzi w ośmiu makroregionach. Łacmański był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Makroregionu Pomorskiego, w którego skład wchodziły województwa gdańskie, bydgoskie, toruńskie, elbląskie i słupskie.

W działalności społecznej był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku, następnie radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej, od kilku kadencji jest aktywnym wiceprzewodniczącym Komisji Rewizyjnej Klubu Współczesnej Myśli Politycznej, z którego cennych rad bardzo dużo korzysta wiceprezes klubu, Rajmund Rybiński. Jest też członkiem Bractwa Okrętów Podwodnych.

Warto dodać, że napisał 74-stronicową unikatową monografię Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, którą opublikowano w Zeszytach Naukowych tej uczelni.

Za pracę zawodową i działalność społeczną został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim, Srebrnym i Brązowym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju, Medalem za Zasługi dla Marynarki Wojennej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Honorową Zasłużony Pracownik Państwowy, Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej, Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Turystyki oraz innymi odznaczeniami państwowymi, resortowymi i regionalnymi. Niecodziennym wyróżnieniem jest też fakt, iż zostałÂ  przedstawiony w czterech albumach – dwóch gdańskich i dwóch sopockich oraz w ośmiu książkach.
Szanowni Zebrani: Chapeau bas (czyt. szapo ba) przed Józefem Łacmańskim!

Opracował Rajmund Rybiński

Pogrzeb odbędzie się we wtorek na Cmentarzu Komunalny w Sopocie o godz. 11.30