Kto powalczy o miejsca w Senacie?

W tegorocznych wyborach parlamentarnych wybierzemy senatorów w okręgach jednomandatowych. Czy oznacza to zwrot i odpolitycznienie Senatu oraz krok ku stworzeniu z izby wyższej polskiego Zgromadzenia Narodowego – Senatu samorządowego – czas pokaże. Do startu szykują się bowiem tak politycy, jak i samorządowcy.

Ilu wyborców poprze kandydatów ruchu „Obywatele do Senatu” – to zaważy na obliczu tej izby. Wprowadzenie nawet 10 senatorów przez ten ruch samorządowy niewiele zmieni. Nie zabraknie też kandydatów niezależnych.
Wyborczy zegar ruszył. O ile tworzenie list kandydatów do Sejmu powoli się „domyka” to wybory senackie mogą nam przysporzyć wielu niespodzianek. Są też „pewniaki”.

Mimo, że na pozór Platforma Obywatelska na Pomorzu wydaje się niezagrożona, a jej politycy wyraźnie dają do zrozumienia, że są pewni zwycięstwa - to werdykt wyborców dokonany przy urnie wyborczej zdecyduje. O głosy wyborców rywalizować będą m.in. Kazimierz Kleina, senator RP, Roman Zaborowski - wojewoda pomorski, Andrzej Grzyb - senator RP i Leszek Czarnobaj - radny Sejmiku Województwa Pomorskiego. W Senacie najpewniej pozostanie prof. Edmund Wittbrodt z PO. Byłaby to już jego piąta senatorska kadencja. Zdaniem Wittbrodta okręgi mandatowe to szansa na wprowadzenie lokalnych liderów. Prof. Wittbrodt widzi też wady nowego wyborczego kodeksu.
- Senator będzie bardziej skoncentrowany na regionie z którego został wybrany, a nie na jakości stanowienia prawa dla całego kraju. Konieczne będą koalicje wokół tematów. Po wyborach przekonamy się jaka była wola wyborców i kogo oni wskazali jako reprezentanta okręgu, który będzie składał się z dwóch, trzech powiatów – zauważa Wittbrodt i deklaruje, że jest przeciwny łączeniu mandatów samorządowych z fotelami senatorskimi.

Z rywalizacji o miejsce w Senacie zrezygnowała Dorota Arciszewska-Mielewczyk i najpewniej wystartuje do Sejmu z gdyńskiej listy PiS. Startując do Senatu przypadły jej okręg Gdynia-Puck. Ten, w którym startuje Wittbrodt. Dodatkowo jej aktywność skoncentrowana była ostatnio w rejonie Kartuz i Kościerzyny.
- Do skutecznego wyłonienia najlepszego kandydata w okręgu jednomandatowym konieczne są pluralistyczne media. Tymczasem mamy wyraźny prorządowy przechył – zauważa Arciszewska-Mielewczyk, obecna senator PiS.

Do rywalizacji o fotel senatora w Gdańsku staną dwaj dawni koledzy z wolnych związków zawodowych. Andrzej Gwiazda, wiceprzewodniczący MKS z 1980 r. i jeden z założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża przymierza się do startu w jesiennych wyborach parlamentarnych. Ten niezłomny opozycjonista rozważa start z poparciem Prawa i Sprawiedliwości w okręgu gdańskim. Będzie zapewne rywalem Bogdana Borusewicza, marszałka Senatu z PO.

- Są prowadzone rozmowy mniej lub bardziej oficjalne. Zastanawiamy się w gronie politycznych przyjaciół i naszych znajomych nad moim startem, Z jednej strony człowiek chciałby już cieszyć się statusem emeryta, ale z drugiej strony jako państwo jesteśmy na ścieżce do Grecji. I to nie jest trasa turystyczna. To Grecja do nas przyjdzie z masowym wybuchem społecznego niezadowolenia, z załamaniem gospodarczym – uważa Gwiazda.

Kandydatami SLD na senatorów będą w okręgu Słupsk-Lębork - Jan Sieńko, Chojnice-Bytów Kartuzy – Remigiusz Łoś, Gdynia – Tomasz Bojar-Fijałkowski, Gdańsk – Jarosław Szczukowski. Ten ostatni nie przewiduje ostrej rywalizacji o rekomendację partyjną w wyborach do Senatu w woj. pomorskim. Deklaruje, że zawalczy o głosy wyborców. W Gdańsku SLD musi być jednak realistą. Trudno będzie uzyskać Sojuszowi wynik powyżej 10 proc. głosów.

Koalicyjne PSL nie pali się do wystawienia swoich kandydatów do Senatu. Wbrew zapewnieniom liderów działacze PO i PSL nie doszli do porozumienia o wystawieniu wspólnych kandydatów do Senatu. Na poparcie ludowców może liczyć jednak senator Andrzej Grzyb, pisarz, samorządowiec, startujący z poparciem PO w okręgu starogardzko-tczewskim. Jako kandydat ludowców w Gdańsku wystartuje zaś mec. Donat Paliszewski. Ludowcy twierdzą, że jeszcze zaskoczą nas swoimi kandydatami. Koalicyjna PO nie powinna czuć się zagrożona, bo w jednomandatowych okręgach wyborczych do Senatu PSL może pozbawić Platformę co najwyżej 2-3 mandatów. Jednak dla PiS i SLD może to oznaczać poważny problem z zyskaniem mandatów na terenach wiejskich. Z list PSL wystartują też samorządowcy.

- Senat, nawet jak znajdzie się w nim mniej niż 20 ludzi z samorządów, zacznie być postrzegany jako izba samorządowa. Samorząd na tym na pewno nie straci. Są przecież zastępcy wójtów, burmistrzów, wiceprezydenci. To ludzie włączeni w proces decyzyjny - uważa wójt Krzysztof Trawicki, lider pomorskiego PSL i zapewnia, że pomysł by samorządowców lokować w Senacie może liczyć na poparcie Związku Gmin Wiejskich RP.
Poprawka do kodeksu wyborczego zaakceptowana przez Trybunał Konstytucyjny na trzy miesiące przed wyborami wprowadza jednomandatowe okręgi w wyborach do Senatu. Obecnie w jednym okręgu wybiera się od dwóch do czterech senatorów. Na Pomorzu będziemy mieli sześć jednomanadatowych okręgów. Obecnie do Senatu w woj. pomorskim mamy dwa trzymandatowe okręgi wyborcze.

- Jeśli wyborca nie był zdecydowany mógł wskazać i wybrać kilka różnych opcji. Teraz zaś musi zdecydować jednoznacznie kogo chce poprzeć - zauważa Wittbrodt i dodaje, iż oczekuje wzmocnienia roli Senatu. Uważa też, że jest aktualny postulat, by Senat stał się izbą samorządową, swoistą izbę gmin, czy raczej regionów. Senat zatem winien zmierzać ku reprezentacji regionów. To co jest możliwe do rozwiązania na poziomie regionów powinno być w nich rozstrzygane - bez zawłaszczania kompetencji przez „centralę”. Zatem coś z miejscem i rolą Senatu w polskim systemie stanowienia prawa należy zrobić. Izba wyższa nie może być powieleniem Sejmu, z dominującym przy rozłożeniu akcentów kluczem partyjnym. Senat nie może więc być jedynie recenzentem prac Sejmu.

Konsekwencją zmiany prawa wyborczego jest na razie podział Kraju na 100 okręgów wyborczych. Każdy z komitetów wyborczych będzie mógł zgłosić po jednym kandydacie na senatora w okręgu, a wyborca będzie mógł zagłosować na jednego kandydata.
ASG