Na Westerplatte powstaje Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oparte na oryginalnym wyglądzie Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Ekspozycja stanowić będzie część Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Jest już gotowa koncepcja muzealna, która połączy nowoczesną architekturę z odbudowanymi historycznymi obiektami składnicy.
Muzeum będzie opowieścią o rozpoczęciu II wojny światowej i heroicznej obronie ojczyzny przez polskich żołnierzy. Pierwszy etap realizacji planu stanowi odbudowa Wartowni nr 5 oraz Willi Oficerskiej. Zakończenie pierwszego etapu budowy przewidziane jest na III kwartał 2022 roku. Muzeum rozwieje wszelkie wątpliwości gdzie rozpoczęła się II wojna światowa. Znana jest spora dokumentacja zdjęć historycznych przedstawiająca walki na Westerplatte natomiast w historii malarstwa znane są znikome dowody takich zapisów artystycznych.
Już przed laty pisałem o dwóch takich przypadkach, o znanym obrazie niemieckiego malarza Clausa Bergena prezentującym pancernik Schleswig-Holstein ostrzeliwujący Westerplatte z dział kalibru 280 mm. Autor przedstawił cumujący w porcie gdańskim na zakręcie „Pięciu Gwizdków” okręt floty Kriegsmarine w momencie oddawania potężnej salwy. To początek II wojny światowej, dla Polaków scena tragiczna, dla Niemców w Wolnym Mieście Gdańsku oczekiwana, sławiąca siłę i moc Rzeszy Niemieckiej.
Drugim obrazem jest zaginiony obraz Mariana Mokwy przedstawiający prawie identyczną scenę, tylko eksponujący polską stronę, artysta prezentuje grozę i przerażenie tamtej chwili. Napaść na Westerplatte. Do dziś brzmią mi w głowie słowa starszego ogniomistrza Leonarda Piotrowskiego, żołnierza polskiej załogi na Westerplatte, z którym rozmawiałem o walkach i poddaniu składnicy. Piotrowski wraz z majorem Sucharskim jako tłumacz poddawał Westerplatte. Rozmawiając z jednym z oficerów niemieckich powiedział mu „to była napaść, bez wypowiedzenia wojny”. W takiej konwencji przed wielu laty kiedy widziałem ten obraz odczytywałem jego przesłanie.
Na pierwszym planie st. ogniomistrz Leonard Piotrowski
Znana jest jeszcze akwarela przedstawiająca rufę pancernika ostrzeliwującego teren składnicy, a także wizerunek zatopionego w porcie Gdynia niemieckiego okrętu Schleswig–Holstein. Oba obrazy namalował Marian Mokwa. Zaginiony obraz prawdopodobnie trafił do prywatnej kolekcji rodziny artysty. Jedno jest pewne, prezentowany był na wystawie we Fromborku prawdopodobnie w latach 70. poprzedniego wieku. Obraz zaginął w dość nietypowych okolicznościach, ale na pewno istnieje.
Claus Bergen, Ostrzał Westerplatte, repr. pocztówki
Historia Westerplatte dosyć dobrze udokumentowana w literaturze, filmie czy słuchowiskach i reportażach radiowych, praktycznie w plastyce nie istnieje. Claus Bergen, był zdolnym niemieckim marynistą, sławiącym zwycięstwa Kriegsmarine na morzach i oceanach I i II wojny światowej. Malarz kończył Akademię Królewską w Monachium u profesora amerykańskiego pochodzenia Carla von Marra. Największą sławę przyniosły mu dwa dzieła. Kupiony do kancelarii Hitlera za 12 tys. marek obraz zatytułowany „Przeciwko Anglii” i najsłynniejsza jego praca „Ostatnia walka Bismarcka”. Dziś wiele jego obrazów znajduje się w amerykańskich muzeach. Natomiast obraz Mariana Mokwy „Napaść na Westerplatte”, należący do zbioru gdańskiego kolekcjonera Andrzeja Walasa, zaginął w przedziwnych okolicznościach. Nie ma żadnych zdjęć, są jednak pewne poszlaki, które mogą doprowadzić do wyjaśnienia całej sprawy. Ta pozycja ważna dla naszej historii, powinna być prezentowana w Muzeum Westerplatte.
Stanisław Seyfried
- zdjęcia pochodzą z kolekcji Andrzeja Walasa i Stanisława Seyfrieda
- 05/10/2020 21:11 - Paul Friedrich Meyerheim
- 28/09/2020 17:15 - Bogdan Cierpisz - Ocalony od zapomnienia
- 24/09/2020 09:50 - Wspomnienie o Krystynie Górskiej
- 14/09/2020 11:23 - Gdańska Teka Autolitografii Antoniego Suchanka
- 07/09/2020 15:41 - Rewa 2020
- 24/08/2020 14:38 - Szkoła malarska sopockiego obciachu?
- 19/08/2020 11:15 - „Czarna rzeka Bug” Stanisława Baja
- 18/08/2020 12:47 - Prof. Stanisław Baj laureatem nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego
- 09/08/2020 12:03 - Wystawa w kościele św. Jana
- 03/08/2020 15:32 - Nastrojowe malarstwo Rainholda Bahla