Spotkania z historią: Promocja książki "W Gdańsku służyli Polsce"

W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w ramach cyklu „Spotkania z historią” odbyła się promocja polsko-angielskiego albumu Wojciecha Grotta i Wojciecha Samóla "W Gdańsku służyli Polsce. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku".

Spotkanie było okazją do bliższego poznania publikacji i jej autorów. Podczas wydarzenia nie zabrakło pytań o trudną historię XX w., która w Gdańsku miała szczególnie dramatyczny wymiar, oraz dyskusji z udziałem publiczności. Rozmowę z autorami poprowadził dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku.

- Skoro państwa tutaj jesteście (na promocji - do. TŁ) to znaczy, że tematyka Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku wydała się państwu interesująca, bądź po prostu jesteście w mniejszym lub większym stopniu z tymi ludźmi powiązani - powiedział Wojciech Grott, współautor albumu. - O ile tematyka opisana w książce czyli Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku jest w Gdańsku, na Pomorzu, w skali całego kraju w mniejszym lub większym stopniu, ale jednak obecna w świadomości powszechnej Polaków, tak poza granicami kraju bywa z tym różnie, żeby nie powiedzieć źle. Stąd naszym zamysłem było stworzenie publikacji przede wszystkim popularno-naukowej, dwujęzycznej tak aby dotrzeć do tego zagranicznego odbiorcy, który w przypadku Muzeum II Wojny Światowej stanowi 40 procent naszych odwiedzających. Okazja do przekazania tej historii była wyśmienita. Dlatego opowiadając historię Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku chcieliśmy pokazać tą formę zbiorowości nie tylko przez pryzmat różnego rodzaju urzędów, instytucji, placówki na Westerplatte, ale także z punktu widzenia zwykłego, szarego mieszkańca, który z polskością na terenie Wolnego Miasta Gdańska się identyfikował.

"W Gdańsku służyli Polsce. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku" to starannie opracowany polsko-angielski album, który prezentuje dzieje polskiej mniejszości zamieszkującej Gdańsk. Publikacja zawiera wiele mniej znanych fotografii, które przybliżają losy polskich obywateli na różnych płaszczyznach, począwszy od życia codziennego i różnych form aktywności społecznej, aż po dotykające ich tragedie. W książce zamieszczono też mapy i grafiki poglądowe oraz kalendarium, które pomaga lepiej zaznajomić się z tematem. Polsko-angielskie opracowanie sprawia, że publikacja jest dostępna również dla zagranicznych czytelników.

Nowy album Wydawnictwa MIIWŚ jest opowieścią o Polakach, którzy jako jedni z pierwszych doświadczyli grozy II wojny światowej. Jednak jak czytamy na kartach książki – jeszcze przed 1939 r. prowadzili intensywne życie, wykazując się niezwykłą aktywnością i patriotyzmem. Publikacja stanowi kolejny, ważny krok ku zachowaniu prawdy historycznej i pamięci o tej społeczności.

Mimo upływu niemal 80 lat od zakończenia II wojny światowej, tematyka życia Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku nadal budzi żywe zainteresowanie. Wciąż jednak nie została ona w pełni zbadana i nagłośniona, przede wszystkim za granicą. Wielu miłośników historii XX w. spoza Polski może w ogóle nie zdawać sobie sprawy, że Gdańsk, który jest postrzegany jako miasto typowo niemieckie, zamieszkiwała polska mniejszość. I to właśnie ona – jako jedna z pierwszych – doznała niemieckich represji po wybuchu II wojny światowej.
– „Społeczność polska w Wolnym Mieście Gdańsku, mimo że okres jej aktywności przypadał na lata poprzedzające konflikt, stała się bezpośrednim świadkiem i uczestnikiem wydarzeń zapowiadających II wojnę światową, przepowiadających również jej hekatombę, która już od pierwszych chwil tak boleśnie dotknęła Polaków” – zaznacza we wstępie do publikacji dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

O ile obrona Westerplatte czy Poczty Polskiej w Gdańsku są wydarzeniami dość dobrze nagłośnionymi, o tyle codzienność Polaków na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1919–1939 wymaga jeszcze wielu dopowiedzeń. Trzeba podkreślić, że aktywność polskich gdańszczan była wielowymiarowa, obejmując swym zasięgiem praktycznie wszystkie dziedziny życia społecznego, kulturowego, religijnego czy sportowego. Polacy zaznaczali również swą obecność w obszarach administracyjnym, ekonomicznym, edukacyjnym czy wreszcie militarnym. O tych wszystkich aspektach polskości opowiada album W Gdańsku służyli Polsce, przełamując jednocześnie próby marginalizowania pozycji Polaków. Taki przekaz jest szczególnie istotny w przypadku zagranicznych odbiorców, którzy powinni poznać historyczną prawdę o różnorodności narodowościowej Gdańska w przededniu wybuchu II wojny światowej.

W 13 rozdziałach przedstawiono losy polskich obywateli, począwszy od powołania Wolnego Miasta Gdańska aż do ataku III Rzeszy na Polskę w 1939 r. Esencją publikacji są liczne ilustracje, w tym mniej znane fotografie, które ukazują różne aspekty aktywności Polaków w WMG. W albumie zamieszczono też mapy i grafiki poglądowe oraz kalendarium, które pomaga zaznajomić się z tematem.

Książka jest już dostępna w sklepie internetowym muzeum oraz w stacjonarnym punkcie sprzedaży, który mieści się na poziomie –3 budynku MIIWŚ.

Tomasz Łunkiewicz