Morska energetyka wiatrowa na Bałtyku

Międzynarodowa Konferencja WINDFORCE Baltic Sea - poświęcona rozwojowi morskiej energetyki wiatrowej w regionie Morza Bałtyckiego odbyła się w Gdańsku. Konferencja jest organizowania cyklicznie, co roku w innym nadbałtyckim kraju. Poprzednia konferencja została zorganizowania w Sztokholmie w lutym 2013 roku. Miejscem tegorocznej, również w lutym była Polska, a jednym z jej oficjalnych partnerów było Polskie Towarzystwo Morskiej Energetyki Wiatrowej.

Program dwudniowej konferencji WINDFORCE Baltic Sea w Gdańsku obejmował pełne spektrum zagadnień dotyczących morskiej energetyki wiatrowej w krajach położonych nad Bałtykiem, w tym prezentację doświadczeń duńskich, niemieckich i szwedzkich oraz omówienie perspektyw rozwoju sektora w Polsce, Finlandii i Estonii oraz na Litwie i Łotwie.

W ramach konferencji omówione zostały polityczne, prawne i ekonomiczne uwarunkowania budowy morskich farm wiatrowych oraz niezbędnej infrastruktury przesyłowej. Zagadnieniem dyskutowanym w ramach konferencji była również rola portów morskich i terenów stoczniowych jako zaplecza operacyjnego, magazynowego oraz produkcyjnego dla morskich farm wiatrowych.

W trakcie poszczególnych sesji tematycznych głos zabierali przedstawiciele krajowych organizacji branżowych działających na rzecz rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w regionie Morza Bałtyckiego oraz przedstawiciele kluczowych przedsiębiorstw działających na rynku europejskim.

Jak powiedział nam Maciej Bartmański z Polskiego Towarzystwo Morskiej Energetyki Wiatrowej (na powyższym zdjęciu), uczestnicy konferencji dostrzegają ogromny potencjał wiatrowy południowego Bałtyku  Sprzyjająca jest jego niewielka głębokość i korzystne są również jego warunki geologiczne dna umożliwiające bezpieczne posadowienie morskich elektrowni wiatrowych.

W rachubę wchodzą głębokości do 40 m i odległość co najmniej 12 mil morskich od brzegu, tj. poza obszarem polskich wód terytorialnych objętych obszarem Natura 2000. Na Bałtyku dopiero w ostatnich latach zaczyna być coraz bardziej poważnie rozważana budowa takich farm wiatrowych. Jest ich coraz więcej w pobliżu Danii i Wysp Brytyjskich. Z powodzeniem już funkcjonują one na Morzu Północnym.

Podczas konferencji wiele mówiono o aspekcie finansowym. W naszym regionie trzy instytucje finansują projekty z zakresu energetyki wiatrowej, tj.: Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) oraz Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC). Ta ostatnia dostarcza finansowanie średnio i długookresowe lub kredyty konsorcjalne wspólnie z lokalnymi bankami komercyjnymi.

Finansowanie energetyki wiatrowej w ramach UE jest możliwe również z unijnych funduszy spójności. W latach 2007 – 2010 projekty z zakresu energetyki wiatrowej otrzymały 786 milionów euro, z czego 420 miliony euro trafiło do nowych Państw Członkowskich. Niestety,
ze względu na skomplikowane procedury unijne oraz krajowe, wydano zaledwie 3 proc. tej kwoty.

Fundusze UE na energetykę wiatrową mogą wzrosnąć w latach 2014-2020, jeżeli tylko priorytety funduszy zostaną dostosowane do polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej.

Jak powiedziała nam Jagoda Jaworski, organizatorka konferencji niemieckiej firmy z Bremen, wszystkie nadbałtyckie kraje utworzyły mechanizmy wsparcia dla energetyki wiatrowej. Mechanizmy te różnią się jednakże między sobą kształtem i efektywnością. Stabilność mechanizmów wsparcia jest kluczowa dla podtrzymania rozwoju branży energetyki wiatrowej.

Tam, gdzie zasady są niejasne, nieprzewidywalne lub często zmieniające się (czasami z mocą wsteczną), rozwój energetyki wiatrowej charakteryzuje się cyklami wzrostowymi i spadkowymi lub nie występuje w ogóle.

Zalecenia poszczególnych państw powinny zapewnić, by mechanizmy wsparcia były zgodne z zasadami rynku wewnętrznego UE.
Podejście do obszarów wyłączonych (Natura 2000, obszary ochrony przyrody i dziedzictwa, pobliże instalacji radarowych) powinno być obiektywne, a kryteria jasno przedstawione deweloperom. Rządy państw powinny stworzyć odpowiednie instrumenty planistyczne
mające zapewnić, by energetyka wiatrowa była rozwijana w harmonii ze środowiskiem naturalnym.

Ponadto koszty przyłączenia do sieci powinny być przejrzyste, a procedury dostępu do sieci powinny być zaprojektowane z korzyścią dla rzeczywistych deweloperów projektów.

Procedury administracyjne powinny zostać usprawnione. Na polskim rynku energetyki wiatrowej jak dotychczas najsilniejszą pozycję mają zagraniczne przedsiębiorstwa energetyczne.

Podczas konferencji przedstawiono dane, iż w pierwszej połowie 2012 roku moce zainstalowane w morskiej energetyce wiatrowej na terenie UE wyniosły 4,3 GW. Zgodnie z prognozami do 2020 roku zainstalowanych będzie 40 GW, co jest tożsame z 4 proc. unijnego zapotrzebowania na energię elektryczną lub produkcją energii na poziomie 148 TWh. Największy potencjał występuje kolejno w następujących państwach nadbałtyckich: Finlandia (18,3 GW), Dania (9,2 GW), Szwecja (4,5 GW) i Estonia (3,1 GW).

Jak twierdzi Andrzej Tanderski z Uniwersytetu Gdańskiego, na koniec 2012 roku w dziesięciu krajach europejskich zainstalowanych było 55 morskich farm wiatrowych o łącznej liczbie turbin 1662 i łącznej mocy 4995 MW. W samym 2012 roku zainstalowano 293 turbiny o całkowitej mocy 1165 MW, tj. o 33 proc. więcej w porównaniu z rokiem 2011, kiedy zainstalowano 874 MW. Prognozowany jest dalszy rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej, i tak dodatkowe 14 projektów powinno zostać zbudowanych w latach 2013-2014. Oznacza to wzrost o kolejne 3300 MW, co daje w sumie 8300 MW zainstalowanych mocy.

Wła-49