Kamienie milowe to nie tylko „praworządność”, to krok ku federalnej Europie

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (w skrócie KPO) to w założeniu są miliardy euro, które trafią do Polski, ale dopiero po wypełnieniu kolejnych "kamieni milowych", czyli zadań uzgodnionych między rządem polskim a Komisją Europejską. Najczęściej słyszymy o komponencie F (dość odległym w zaszeregowaniu), czyli o zadaniach dotyczących m.in. wymiaru sprawiedliwości, ale zdecydowana większość owych „kamieni” dotyczy transformacji energetycznej, transportu, cyfryzacji, ekologii, szkolnictwa, rolnictwa i ochrony zdrowia. To swoista ingerencja w suwerenność, której PiS obiecywało bronić i krok w kierunku europejskiej federacji.

Zgodnie z celami Unii 42,7 proc. funduszy z budżetu na KPO trafi na cele klimatyczne. Polski KPO składa się z 54 inwestycji i 48 reform oraz 54 inwestycje i 166 wskaźników. Plan stanowi realizację zaleceń Rady UE dla Polski (Country-Specific Recommendations, CSR) oraz Krajowego Programu Reform. Obejmuje reformy i inwestycje, które zakończą do 31 sierpnia 2026 r.

Pieniądze na KPO pochodzą z europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF), czyli wspólnie zaciągniętej i zabezpieczonej pożyczki oraz europejskiego podatku. Polska by pieniądze otrzymać musi mieć podpisaną umowę z Komisją Europejską na granty oraz umowę na część pożyczkową. Na realizację KPO Polska ma otrzymać ze wspólnej kasy UE ok. 159 mld złotych, w tym 107 mld złotych w postaci dotacji i 52 mld złotych w formie preferencyjnych pożyczek. Spłata pożyczki zakończy się nie później niż do 2058 r.

Krajowy Plan Odbudowy składa się z komponentów:
Odporność i konkurencyjność gospodarki
Zielona energia i zmniejszenie energochłonności
Transformacja cyfrowa
Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia
Zielona, inteligentna mobilność i jednego instytucjonalnego
Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Będą one realizowane poprzez Instrument na rzecz Odbudowy i zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility – RFF). Bezzwrotne wsparcie finansowe w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności powinno mieć formę wkładu Unii sui generis, który byłby ustalany na podstawie maksymalnego wkładu finansowego obliczanego dla każdego państwa członkowskiego i z uwzględnieniem szacunkowych łącznych kosztów planu odbudowy i zwiększania odporności, i który powinien być wypłacany na podstawie osiągnięcia rezultatów poprzez odniesienie do kamieni milowych i wartości docelowych określonych w „planach odbudowy i zwiększania odporności”.

Jakie to ma znaczenie dla nas, pracowników? I tak np. kamień milowy KPO o numerze A65G zakłada wejście w życie w 2022 roku nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzającej na stałe pracy zdalnej do przepisów oraz elastycznych form organizacji czasu pracy. Projektowane rozwiązania zmierzające do umożliwienia pracodawcom – w uzasadnionych przypadkach – wprowadzenia prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu podyktowane są rozwiązaniami zawartymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

Sporo dyskusji i niepokojów wzbudziła informacja, że wiek emerytalny w Polsce pójdzie w górę bo takie są zapisy w KPO. Chodzi o punkt 68, który dotyczy wieku emerytalnego. W Krajowym Planie Odbudowy polski zobowiązał się że w IV kwartale 2024 r. przedłoży Komisji Europejskiej raport dotyczący kroków jakie podjął w celu efektywnego wieku emerytalnego. Co oznacza termin „efektywny wiek emerytalny”? W KPO brak precyzyjnych mierników. Rząd ma doprowadzić do zwiększenia efektywnego wieku emerytalnego, przez działania, które zachęcą ludzi do dalszej pracy, pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego.

Głos zabrała minister Marlena Maląg, szefowa MRiPS, zapewniając, że porozumienie z Komisją Europejską w sprawie Krajowego Planu Odbudowy nie zakłada podwyższenia wieku emerytalnego.

Aktualnie w roboczym tłumaczeniu załącznika do decyzji implementacyjnej Rady UE (Annex to Council Implementing Decision) jest zapis, iż komponent A4.5 „Przedłużanie kariery zawodowej i promowanie pracy po przekroczeniu ustawowego wieku emerytalnego” ma na celu „zwiększenie gotowości i motywacji pracowników do pozostania na rynku pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Aby to uzyskać, wprowadzona zostanie zachęta podatkowa dla osób, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny, ale nie chcą przechodzić na emeryturę i wolą kontynuować pracę. W ciągu dwóch lat od wprowadzenia tej zachęty zostanie opublikowane sprawozdanie oceniające jej wpływ na rzeczywisty wiek przechodzenia na emeryturę”.

Wśród działań podjętych przez rząd w celu zwiększania aktywności zawodowej kobiet po 60 roku życia i mężczyzn po 65 roku życia jest PIT-0 dla seniorów, czyli pracujący seniorzy, którzy czasowo zrezygnują z pobierania emerytury, będą zwolnieni z PIT mieszczący się w pierwszym progu podatkowym (85 528 zł w 2021 r.). Ci, którzy rozliczą się wg skali podatkowej, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł.

W ciągu ostatnich siedmiu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o 40 proc. W grudniu ub.r. pracowało 812,9 tys. emerytów. Pod koniec 2015 r. było ich 575,4 tys. Średni wiek pracujących emerytów wyniósł 66,9 roku (dla mężczyzn to 68,3 roku, dla kobiet – 65,8). Ulga w podatkach ma nas zachęcić do przedłużania kariery zawodowej. Wdrażanie reformy ma być zakończone do 31 grudnia 2024 roku.
(ASG)