Nad morzem we Władysławowie

30 czerwca 1963 roku Władysławowo otrzymało prawa miejskie. Czas jednak nie zatrzymał się tu w miejscu. Małe rybackie miasteczko żyje ciągłym parciem do przodu. Co prawda tego rybactwa już jest coraz mniej, ale tradycja pozostała.

Widok na port z zachodniej części Kępy Swarzewskiej nadal imponuje, przypomina aspiracje II Rzeczpospolitej, plaża i nabrzeża nadal są takie same. Latem uroki nadbałtyckiej miejscowości ściągają niezliczoną ilość turystów. Obok pięknieje Ośrodek Przygotowań Olimpijskich, kuźnia polskich talentów sportowych. W sezonie Władysławowo zamienia się niczym Sopot w kurort, który co roku trzeba odwiedzić. Poza letnią porą widać, że okolica jest zadbana, rozwija się, ma dobrego gospodarza. Miejsce z roku na rok napawa dumą, a perspektywy są nieograniczone.

Rybacy bez portu
Zanim jednak do tego doszło, musiało zdarzyć się kilka faktów. Mała rybacka wieś położona na północy Polskiego Wybrzeża zaczęła się rozwijać, najważniejszym przedsięwzięciem była właśnie budowa rybackiej mariny. Nie była to budowa na miarę handlowego portu w Gdyni, ale inwestycja w polskie rybołówstwo opłaciła się, stworzono poważne zaplecze nie tylko dla polskich rybaków południowego Bałtyku, ale również miejsce, schronienie dla kutrów poławiających w pobliżu.

Władysławowo jako port w tej części morza było idealnym miejscem dla kutrów szukających schronienia przed silnymi wiatrami i niebezpiecznymi sztormami. Od pierwszego projektu budowy rybackiego portu opracowanego w 1929 roku do jego ukończenia musiało minąć prawie 10 lat. Pierwsze kutry wpłynęły do przystani 5 listopada 1937 roku i były to łodzie rodziny Neclów z Władysławowa, Hel 18 i Hel 90. Uroczystość poświęcenia i oddania nabrzeży do eksploatacji nastąpiła 4 maja 1938 roku. W gali wziął udział wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski, biskup pomorski Stanisław Wojciech Okoniewski, dr Michał Siedlecki i dr Kazimierz Demel. Wraz z portem powstało małe osiedle dla pięciu bliźniaczych domów i 10 rodzin rybackich.

Julian Fałat, Generał Haller nad morzem, akwarela, 1920, własność, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Po odzyskaniu niepodległości
Wszystko zaczęło się jednak przed 103. laty, w momencie odzyskania przez Polskę niepodległości. 14 lutego, na pierwszej stronie „Gazeta Gdańska” donosiła: „W dniu zajęcia Pucka i Wybrzeża morskiego wydał jenerał Haller do podwładnych mu wojsk następujący rozkaz dzienny: Żołnierze. Spełnia się w dniu dzisiejszym jedno z najświętszych pragnień Narodu Polskiego, jeden z najważniejszych celów i dążeń państwa naszego - stajemy nad Polskim Morzem. Sztandar Najjaśniejszej Rzeczypospolitej i bandera marynarki polskiej została dzisiaj zatknięta na brzegu Bałtyckiego morza, by po wieczne czasy głosić Narodowi naszemu i całemu światu, że morze to było, jest i będzie polskiem…”

W swoich wspomnieniach generał Haller później pisał: ”Dnia 11. Odjechałem z wojewodą pomorskim i admirałem Porębskim do Wielkiej Wsi, gdzie cała ludność wyległa na wybrzeże, by zobaczyć statek „Gwiazda Morza”, na którym wyjechałem na pełne morze. Pieśń fal Bałtyku łączyła się z dźwiękiem od wybrzeża rozbrzmiewającej pieśni „Do Matki Boskiej, Gwiazdy Morza”. Później tu na tem wybrzeżu powstała osada - kąpielisko Hallerowo…”

Wydarzenie to z plaży w Wielkiej Wsi w akwareli namalował Julian Fałat. Obserwując kuter Jakuba Myślisza z gen. Hallerem na pokładzie i towarzyszącymi osobami, oddał ten historyczny moment. Rejs był krótki bo i warunki pogodowe były trudne, ale ten historyczny moment dał początek odradzaniu się Polski na morzu. Hallerowo jako część Wielkiej Wsi, a później Władysławowa dało początek mody na plażowanie nad morzem. Zaczęły powstawać hotele i pensjonaty.

Dom Rybaka we Władysławowie

Po wojnie
Życie Władysławowa powoli wracało do normalności. Już 5 września 1945 roku pierwsze kutry wypłynęły na połowy, ale jak się okazało jeszcze z marnym skutkiem ponieważ łowiska zasłane były jeszcze wrakami i stanowiły duże niebezpieczeństwo. Od 1951 roku rozpoczęło działalność Przedsiębiorstwo Połowów Kutrowych „Arka” w Gdyni, które zostało gospodarzem portu. Jednak w 1954 roku oddział „Arki” we Władysławowie przekształcił się w Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich „Szkuner”. Nowo utworzona firma przejęła od „Arki” 31 kutrów. I tak rozpoczął się szybki rozwój miejscowości opartej na pracy rybaków i portu.

Do roku 1960 liczba mieszkańców wzrosła do prawie 4. tysięcy, budowano mieszkania, hotele i różnego rodzaju nieruchomości. W połowie lat 50. Oddany został do użytku górujący nad Władysławowem nowy Dom Rybaka. Widząc duże możliwości turystyczne terenu, dużą rolę w rodzeniu się nowego kurortu odegrała prywatna inicjatywa, dzięki której w dużej mierze powstał dzisiejszy obraz Władysławowa. Wydaje się, że najświetniejsze chwile rozwijające się miasto ma jeszcze przed sobą. Rolę portu i rybołówstwa przejmuje rodząca się tu nowoczesna baza turystyczna.

Roman Kużel, burmistrz Władysławowa

Władysławowo jutro
Jak zapowiada burmistrz miasta Roman Kużel już trwają prace nad postawieniem drugiej nogi, musi nastąpić dywersyfikacja. Rybołówstwo powoli zaczyna być w odwrocie. Z łowiących ponad 200 kutrów, dziś pozostało około 30, to zbyt mało na utrzymanie pracowników „Szkunera”. W najlepszych czasach pracowało tu ponad dwa tysiące osób. Dziś turystyka stanowi 80% dochodu miasta, ale niepewność warunków zewnętrznych każe myśleć perspektywicznie. Dlatego trzeba wziąć pod uwagę nowe możliwości.
Warunkiem rozwoju miasta jest łatwa do niego dostępność. Dlatego dwa podstawowe warunki, zadecydują o powodzeniu. Elektryfikacja linii kolejowe Reda – Hel przez Władysławowo port i budowa dawno oczekiwanej autostrady Via Maris będącej przedłużeniem trójmiejskiej obwodnicy łączącej gdyński port i port we Władysławowie. Te dwie inwestycje stają się podstawowym warunkiem rozwoju gospodarczego i turystycznego północnych terenów Polski i mogą otworzyć olbrzymie możliwości tego terenu.

W najbliższym czasie rozstrzygnie się budowa olbrzymiej kopalni soli potasowej na terenie gminy Puck i zaangażowania jednego z największych inwestorów na polskim rynku. Złoża są olbrzymie i starczą na blisko 30 lat eksploatacji. W tym kontekście jak mówi Roman Kużel burmistrz Władysławowa plany rozbudowy portu w kierunku zachodnim mają olbrzymi potencjał i znaczenie. Nowe falochrony, nowe nabrzeża o wiele większa głębokość portu stworzą nowe warunki postępu, tak jak przed wojną port stworzył strategiczne możliwości rozwoju miasta. Już trwają poszukiwania inwestorów chcących zainwestować w to przedsięwzięcie i transformację miasta.

W porcie

A nowe plany są jeszcze ambitniejsze i to turystyka i kultura odegrają ważną rolę i to w o wiele nowocześniejszy sposób, bo już nie tylko słońce, plaża i woda. Możliwości rozwinięcia turystyki ornitologicznej, sportowej są nieograniczone. Pomysły na nowe muzea już się krystalizują, z szacunkiem do przeszłości i ambitnymi planami Władysławowo czeka na nowe otwarcie.

Stanisław Seyfried