„Kapitalizm zabija”. Ruch Sprawiedliwości Społecznej w kontrze wobec praktyk wielkiego kapitału

W poniedziałek przypadła czwarta rocznica katastrofy budowlanej w banglijskim Szabharze. W wyniku zawalenia się ośmiokondygnacyjnego budynku na terenie kompleksu Rana Plaza, w którym mieściły się fabryki odzieżowe, zginęło 1127 osób, natomiast około 2500 zostało rannych. Ruch Sprawiedliwości Społecznej zorganizował naprzeciwko gdańskiej siedziby LPP doroczną manifestację, odbywającą się pod hasłem „Odzieżowy kolonializm”. Celem zgromadzenia było upamiętnienie ofiar katastrofy i wyrażenie współczucia ich rodzinom, a także okazanie sprzeciwu wobec praktyki maksymalizacji zysków firm.

W ciągu blisko 28 lat funkcjonowania III Rzeczypospolitej Polskiej zrobiono wiele, aby obejść lub zlikwidować prawa pracownicze. Celem tych działań było zwiększenie zysku przedsiębiorstw, a konkretnie ich właścicieli. W przypadkach, w których cięcie kosztów na rodzimym rynku okazało się w opinii kapitalistów nie wystarczające, zastosowano nowe narzędzie, zwane outsourcingiem. Outsourcing polega na przekazywaniu realizacji części zadań właściwych dla przedsiębiorstwa innym podmiotom. Koszty spadają znacząco, jeśli inne podmioty te mieszczą się biednych i słabo rozwiniętych państwach, posiadających natomiast tanią siłę roboczą. Mało kto jednak myśli o konsekwencjach takiego modelu prowadzenia działalności, a te bywają opłakane w skutkach.

W poniedziałek przypadła czwarta rocznica katastrofy budowlanej w banglijskim Szabharze. W wyniku zawalenia się ośmiokondygnacyjnego budynku na terenie kompleksu Rana Plaza, w którym mieściły się fabryki odzieżowe (z powodu taniej siły roboczej, w Bangladeszu swoje ubrania szyją liczne północnoamerykańskie i zachodnioeuropejskie koncerny odzieżowe), zginęło 1127 osób, natomiast około 2500 zostało rannych. Brytyjski koncern medialny BBC uznał ją za największą współczesną katastrofę budowlaną, spowodowaną przeludnieniem miejsca pracy niespełniającego standardów budowlanych. Z usług banglijskiej fabryki korzystał również polski koncern odzieżowy LPP S.A., znany z produkcji ubrań pod takimi markami, jak Cropp, House, Mohito, Reserved oraz Sinsay.

W związku z tym, Ruch Sprawiedliwości Społecznej zorganizował naprzeciwko gdańskiej siedziby LPP doroczną manifestację, odbywającą się pod hasłem „Odzieżowy kolonializm”. Celem zgromadzenia było upamiętnienie ofiar katastrofy i wyrażenie współczucia ich rodzinom, a także okazanie sprzeciwu wobec praktyki maksymalizacji zysków firm takich, jak LPP, które są realizowane z lekceważeniem, a wręcz pogwałceniem zarówno zasad BHP i prawa pracy, co doprowadza do takich katastrof, jaka miała miejsce na terenie kompleksu Rana Plaza w 2013 roku, jak i praw człowieka, ponieważ tania siła robocza w najbiedniejszych i najsłabiej rozwiniętych państwach świata jest ekonomicznie wykorzystywana. Zgromadzenie liczyło blisko 20 osób.

Zebranych powitała Joanna Sobańska, jedna z organizatorek zgromadzenia, aktywistka Pomorskiego Koła Ruchu Sprawiedliwości Społecznej. W trakcie wystąpienia przybliżyła ona motywację do protestu przeciwko tego typu działalności. W opinii Sobańskiej, „W obecnych, ponowoczesnych czasach nie trzeba użyć karabinów, żeby dokonać najazdu i kolonizacji innego terenu słabszego kraju. Można tego dokonać poprzez najazd wielkiego kapitału finansowego i wyzysk lokalnej społeczności i pracowników”. Jak podkreśliła „Miało to miejsce w szwalni Rana Plaza w Bangladeszu i ma to miejsce do tej pory zarówno w Bangladeszu, jak i w innych krajach azjatyckich”.

Joanna Sobańska w trakcie swojego wystąpienia

Na manifestacji obecny był również Piotr Ikonowicz, były poseł, działacz opozycji w czasach PRL, a w III RP lewicowy aktywista, obecnie lider Ruchu Sprawiedliwości Społecznej. W płomiennym przemówieniu skrytykował właścicieli kapitału za „wykorzystywanie siły roboczej oraz nieliczenie się z godnością i wartością ludzkiego życia”. Zdaniem Ikonowicza „kapitalizm zabija”, ponieważ „szaleńcza pogoń za maksymalizacją zysku odbywa się kosztem ludzkiego zdrowia i życia, a na pewno ludzkiej godności”. Ikonowicz zaznaczył także, że ludzie nie mogą być sprowadzani do zasobu ludzkiego, ponieważ koncepcja ta zrodziła się w nazistowskiej III Rzeszy. Obecną sytuację pracowników określił mianem „okupacji kapitału”.

Piotr Ikonowicz nie szczędził słów krytyki pod adresem biznesmenów i polityków

Piotr Ikonowicz ustosunkował się również do postaw polityków. Jego zdaniem „elity polityczne, partie wysługują się po lokajsku takim firmom, jak LPP i do nich przychodzą po pieniądze na kampanie wyborcze, nisko się kłaniając”. W tym momencie Ikonowicz przywołał osobę Pawła Adamowicza, Prezydenta Miasta Gdańska, który „ciągnął samolot pewnego złodzieja”, co stanowiło odwołanie do afery Amber Gold i promocji należących do tego przedsiębiorstwa finansowego linii lotniczych OLT Express. Ikonowicz postulował, aby ludzie pracy „przepędzili złodziejską bandę polityków i biznesmenów”.

Przemówienia Joanny Sobańskiej i Piotra Ikonowicza zebrani okraszali licznymi hasłami antykapitalistycznymi, wśród których wyróżnić można „Kapitalizm! Kanibalizm!”, „Kapitalizm musi odejść!”, „Nasze prawo, prawo pracy!”, „Nie zaciskaj pasa! Zaciśnij pięść!”, „Wolny handel, zniewoleni ludzie!” czy zapożyczone z Półwyspu Iberyjskiego „A! Anti! Anticapitalista!”.

Na zakończenie zgromadzenia organizatorzy zadeklarowali, że będą w to miejsce – przed siedzibę LPP – wracać każdego roku, aby przypominać o tragedii ludzi, którzy zginęli w katastrofie Rana Plaza oraz zamanifestować swój sprzeciw przeciwko praktykom stosowanym przez takie firmy, jak gdański koncern odzieżowy. W tym miejscu należy zauważyć, iż właściciele LPP, Marek Piechocki i Jerzy Lubianiec, należą do grupy najbogatszych Pomorzan. Wg Gazety Wyborczej ich majątek w 2014 roku szacowano na ok 3,75 mld zł. W dobrych dla spółki latach firma wypłacała im kilkanaście milionów złotych dywidendy, w gorszych kilka milionów złotych. O spółce LPP było głośno gdy w ramach optymalizacji podatkowej przeniosła prawa do niektórych swoich marek na cypryjską spółkę Gothals Limited, która przeniosła je do zlokalizowanej w Dubaju spółki Jaradi Ltd.

Patryk Bukowski