Rewolucja jest kobietą

Projekcja filmu dokumentalnego Agnieszki Arnold „Bunt Janion” odbędzie się 3 marca o godz. 18 w Nowej Synagodze przy ul. Partyzantów 7 we Wrzeszczu. Legendarna pani profesor ukształtowała wspaniałych polonistów na Uniwersytecie Gdańskim. Zainaugurowała - rozwijający się do dziś - postępowy intelektualny ruch. 

Będzie to gdańska premiera obrazu. Przedsięwzięcie organizują: Kultura Miejska oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Gdańsku i Portal Wrzeszcz.info.pl 

Film (trwa 60  minut) jest pretekstem do rozmowy o kondycji współczesnego ruchu intelektualnego w Polsce. Wstęp jest wolny. Spotkanie to jedno z wydarzeń towarzyszących trójmiejskiemu Solidarnemu Marszowi Kobiet 2010, który wyruszy w sobotę, 6 marca o godz. 12.00, na Placu Solidarności w Gdańsku. Marsz otworzą: prof. Ewa Graczyk i Henryka Krzywonos-Strycharska. Marsz organizuje Trójmiejska Akcja Kobieca. Uczestnicy protestować będą przeciwko dyskryminacji ekonomicznej kobiet.

Przywrócić wyparte głosy
Film „Bunt Janion” Agnieszki Arnold powstał w 2005 roku w koprodukcji z Telewizją Polską na 80. urodziny prof. Marii Janion. Niestety, zatrzymano jego emisję, prezentacja w Warszawie odbyła się trzy lata później. Telewizja publiczna po raz pierwszy wyemitowała film w styczniu 2010 r. w nocy.

Bardzo ważny jest w filmie wątek gdański Marii Janion, o którym opowiadają Uczennice i Uczniowie Pani Profesor: prof. Małgorzata Czermińska, prof. Ewa Nawrocka, prof. Stanisław Rosiek, prof. Zbigniew Majchrowski, pisarz Paweł Huelle.
Po projekcji przewidziana jest dyskusja z udziałem reżyserki, którą poprowadzi Lidia Makowska. 

- Zapraszamy do dyskusji o kondycji współczesnego ruchu intelektualnego w Polsce – mówi Lidia Makowska, kulturolog, badaczka i aktywistka na rzecz zmiany społecznej, współinicjatorka Kultury Miejskiej, Inicjatywy Indeks 73 oraz portalu Wrzeszcz.info.pl - Maria Janion upomina się o tych i o te, których historia została i jest zapominana. Czyj głos jest dzisiaj reprezentowany w sferze publicznej? Czyja historia staje się historią powszechną, mainstreamową, zakorzenioną w powszechnej świadomości, a czyja powoli ulega zatarciu? Jak możemy przywrócić wyparte głosy?

Romantyzmu popularnych stereotypów
W filmie Maria Janion mówi:
(…) „Jeśli ruch emocjonalny nie przekształcił się dotąd w ruch intelektualny tak, jak to miało miejsce w Wielkim Romantyzmie, to stwierdzić można, że to, co dzieje się w kulturze, zatrzymało się na poziomie małego romantyzmu krajowego, romantyzmu popularnych stereotypów i wzruszeń. Podobna diagnoza wymaga działania. Przede wszystkim przetworzenia niebywałego rozmachu emocjonalnego i ekspresyjnego w wielki ruch intelektualny.(…)”

- Ważnym wątkiem rozmowy będzie zestawienie dwóch legend Marii Janion – kontynuuje Lidia Makowska. -  Gdańskiej, wyrażonej w latach 70. i 80., spopularyzowanej przez uczennice i uczniów, występujących w filmie Agnieszki Arnold: profesorMałgorzatę Czermińską, profesor Ewę Nawrocką, profesora Stanisława Rośka, profesora Zbigniewa Majchrowskiego, pisarza Pawła Huelle. Skonfrontujemy ją z recepcją Marii Janion w Warszawie dziś, która postrzegana jest jako: interpretatorka romantyzmu, komentatorka poszukująca nowego języka do opisu rzeczywistości, wreszcie Patronka ruchu feministycznego. 

Będzie to próba zestawienia dwóch Legend Marii Janion. Gdańską przybliży prof. Ewa Graczyk oraz warszawską, o której opowie -  perspektywy badań genderowych w Instytucie Badań Literackich PAN doktorantka prof. Marii Janion - Katarzyna Czeczot.
- To przecież Pani Profesor przypomina nam, że rewolucja jest kobietą – dodaje Lidia Makowska.

O nowy język opisywania rzeczywistości
Dlaczego film Agnieszki Arnold „Bunt Janion” przez trzy lata stał się „półkownikiem”?
- W Telewizji Polskiej uznano, że treści nie powinny dotrzeć do szerokiego kręgu odbiorców – powiedziała Lidia Makowska. – Moim zdaniem nie ma tam nic kontrowersyjnego, zapraszam na projekcję, trzeba ten film zobaczyć i na własne oczy się przekonać. Obraz traktuje o reinterpretacji mitów polskich, ale nie z pozycji Marii Janion, którą znamy w Gdańsku. Pani Profesor nie jest już interpretowana poprzez wielki romantyzm, ale w zupełnie inny sposób. Tu chodzi o rozważania Marii Janion nad nowym językiem opisywania rzeczywistości. Maria Janion nie znajduje takiego języka bardzo ciężko ciągle nad tym pracując.

- Chcemy przybliżyć gdańskie widzenie Janion poprzez to, co wprowadziła - nową świeżą myśl - dodaje Lidia Makowska. – I pokazać Marię Janion trzydzieści lat później, z perspektywy warszawskiej, bo prawie nikt nie interpretuje pani Profesor z pozycji tych, którymi ona dzisiaj się zajmuje.
Chodzi o krytykę feministyczną, problemy genderowe, nawoływanie do czynu, bo takie teraz profesor Maria Janion prowadzi seminaria.  I film o tym właśnie mówi.
Katarzyna Korczak