Mieczysław Jałowiecki patronem Dworca Gdańsk Główny » Agronom i dyplomata, autor operacji zakupu dla Polski terenów na Westerplatte – Mieczysław Jałowieck... Igor Strzok: jest zielone światło na odbudowę mostu w Tczewie » Igor Strzok, pomorski wojewódzki konserwator zabytków, poinformował że powiat tczewski może ruszyć z... XIX Międzyszkolny Konkurs Recytatorski » XIX Międzyszkolny Konkurs Recytatorski "Opowieści gdańskiego astronoma" odbył się 30 listopada. Jego... Korty SKT - zabytki współczesne » Uznany przez wojewódzkiego konserwatora zabytków za obiekt objęty ochroną budynek główny Sopockiego ... Paweł Zalewski: Jesteśmy przeciwni zmianom traktatów UE » Z Pawłem Zalewskim, posłem i politykiem Trzeciej Drogi, rozmawia Andrzej Rafał Potocki- Komisja Spra... Obchody 100-lecia archidiecezji gdańskiej » W siedzibie Kurii Metropolitalnej odbył się briefing prasowy poświęcony peregrynacji relikwii św. Wo... W tygodniku „Sieci”: IPN będzie twierdzą nie do zdobycia » W wywiadzie dla tygodnika „Sieci” prezes IPN dr. Karol Nawrocki wyjaśnia, dlaczego Platforma Obywate... Podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte.-... Zmarł Paweł Huelle » Nie żyje Paweł Huelle, poeta, pisarz, autor bestselleru „Weiser Dawidek”, wykładowca akademicki oraz... Radni PiS chcą wyjaśnień w sprawie wycięcia wierzby przy ul. Wajdeloty » Przy ul. Wajdeloty wycięto wierzbę. Radni PiS Przemysław Majewski, Andrzej Skiba i Roman Plewa wraz ...
Mieczysław Jałowiecki patronem Dworca Gdańsk Główny
wtorek, 05 grudnia 2023 15:10
Mieczysław Jałowiecki patronem Dworca Gdańsk Główny
Agronom i dyplomata, autor operacji zakupu dla Polski terenów na

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że
FUDEKO GAS wygranymi kończy grę w 2023 roku
poniedziałek, 04 grudnia 2023 18:15
FUDEKO GAS wygranymi kończy grę w 2023 roku
Udanie zakończyli rok 2023 i rundę zasadniczą na swoim lodzie
piątek, 01 grudnia 2023 18:06
I LIGA FORTUNA
Z dużej chmury wielki śnieg. Wyrafinowanego
Lechia wypunktowała Miedź
niedziela, 03 grudnia 2023 19:00
Lechia wypunktowała Miedź
W ostatniej kolejce rundy jesiennej Lechia pokonała na Polsat Plus

Galeria Sztuki Gdańskiej

W tonacji polskich barw
niedziela, 26 listopada 2023 15:49
W tonacji polskich barw
Przygotowując wystawę „Gdańskie Barwy, Gdańskie Tonacje”

Sport w szkole z ORLENEM

Sztafetowe biegi przełajowe
niedziela, 01 października 2023 14:07
Sztafetowe biegi przełajowe
Sztafetowe biegi przełajowe rozegrane 26 i 27 września w Parku im.
Piękna Zośka
wtorek, 14 listopada 2023 19:40
Piękna Zośka
Długie jesienne wieczory sprzyjają, a wręcz zachęcają do

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Polanki – Dwory światowego dziedzictwa

Ocena użytkowników: / 16
SłabyŚwietny 
poniedziałek, 27 grudnia 2021 16:19

Przez 12 lat, od 1991 do 2003 roku, prof. dr hab. Marcin Gawlicki piastował funkcję Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. Jest autorem dwóch poważnych publikacji dotyczących gdańskiej architektury: „Zabytkowa Architektura Gdańska w latach 1945-1951” oraz „Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich”. Obie pozycje stanowią olbrzymi wkład w historię Gdańska.



Naszą rozmowę profesor rozpoczyna od informacji na temat willi włoskich dożów położonych między Wenecją, a Padwą w dolinie rzeki Brenta i kanału Bassano del Grappa w Vinzcenza. Tam znajduje się jeden z piękniejszych zespołów dworskich w Europie, któremu jak mówi profesor może dorównywać jedynie oliwski zespół dworów położony wzdłuż ulicy Polanki, zakładany od XVII wieku. Siedem dworów należących kiedyś do patrycjuszy gdańskich, a właściwie osiem. Na temat zniszczonego ósmego informacje są znikome i nie znalazł do tej pory szerszego zainteresowania historyków, prawdopodobnie jego istnieniu towarzyszył bardzo krótki epizod.

alt

Ulica Polanki w Oliwie, widok w stronę Wrzeszcza


Polanki położone między malowniczymi Wzgórzami Morenowymi, a szerokimi plażami usadowionymi nad Zatoką Gdańską były doskonałym miejscem dla XIX wiecznych artystów, odkrywających pejzażowe miejsca dla przybywających tu malarzy niemal z całej Europy. Miejsce to o zdrowotnych walorach czystości powietrza bardzo szybko urosło do miana uzdrowiska. Dziś pozostały tylko wspomnienia i pamięć po kuracyjnych walorach Oliwy, a rezydencji jest już tylko sześć i to w skromnej wielkości, bowiem wiele budynków uległo zniszczeniu. Ale profesor ma dużo wątpliwości i przyszłość widzi w czarnych barwach:…”Jak tak dalej przebiegać będzie degradacja Oliwy, pozostałe dwory też znikną”.

alt

Julius Gottheil, Oliwa, ok. 1850


W najlepszym stanie utrzymane są jeszcze dwie rezydencje, pierwsza i druga, reszta potrzebuje pilnej pomocy i wsparcia. W końcu władze miasta powinny trochę obowiązków w ich utrzymanie i restaurację wziąć na siebie, a przede wszystkim dać większą ochronę prawną. Deweloperzy tylko czyhają na okazję. Teren ten powinien zostać objęty wyjątkową ochroną, granica ekspansji deweloperskiej przesuwa się coraz bliżej wzgórz.

alt

Dwór I, Monbrillant


Widzimy to na przykładzie dworu trzeciego, który pod konie XVIII wieku był w posiadaniu rodziny Schopenhauerów, a mały Arthur spędzał tam czas na zabawach z dziadkiem Andreasem Schopenhauerem. Dosłownie po drugiej stronie ulicy powstaje nowe osiedle, tam gdzie znajdowała się Spółdzielnia Inwalidów.

alt

Zespół, Dwór II, Quellbrunn


„Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich” to wyjątkowa pozycja na gdańskim rynku księgarskim, napisana przed 40 laty jako praca doktorska Marcina Gawlickiego. Przed dwu laty „Fundacja terytoria książki” zgłosiła zainteresowanie tematem i praca została opublikowana w formie książkowej. Stanowi wielki wkład w historię Gdańska. Autor, dziś profesor, architekt, historyk, konserwator zabytków, rzeczoznawca Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych, od 2007 do 2010 roku dyrektor krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji w Warszawie oraz przewodniczący Polskiego Komitetu do spraw Światowego Dziedzictwa, wykładowca na Politechnice Gdańskiej, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II i Sopockiej Szkole Wyższej. Dziś uważa, że to ostatnia chwila aby uratować zespół „Dworski-Polanki” który stanowi światowe dziedzictwo.

alt


Pozostało już niewiele do odratowania. W najlepszym stanie utrzymują się jak wspomniałem, stosunkowo niedawno remontowane dwory pierwszy i drugi, należące do Lasów Państwowych i Klasztoru Sióstr Brygidek, reszta potrzebuje wsparcia państwa i natychmiastowych remontów. Jeszcze niedawno stojąc przed każdym z dworów można było podziwiać Zatokę Gdańską w pełnej okazałości, widoczne były również światła latarni morskiej na Półwyspie Helskim. Dziś wieżowce przy ulicy Grunwaldzkiej już całkowicie zasłaniają ten cudowny widok.

alt

Osiedle w budowie naprzeciwko Dworu III, Rezydencji Schopenhauera


W publikacji możemy znaleźć wiele wątków historii i rozwoju oliwskich rezydencji, wiele aspektów rozkwitu sztuki ogrodowej w Oliwie. O ile budynki dworskie w znacznej mierze uległy degradacji o tyle same ogrody, a właściwie drzewa w nich rosnące, w znacznej części rosną nadal. Autor w wielu miejscach posiłkuje się pamiętnikami w szczególności Johanny Schopenhauer dotyczących ostatnich lat XVIII wieku, w których między innymi pisała:...”Ciche, opustoszałe, na powolne zniszczenie wydane, stoją obecnie tak niegdyś miłe wiejskie domy. Chwasty i pokrzywy rozpierają się na ogrodowych ścieżkach; wielka ich ozdoba, stare wspaniałe drzewa w większej części powycinano lub wyniszczono. Zamilkł miły plusk i szmer wodotrysków. Przewody i wodociągi rozbite, a miejsce po nich zabagnione”.

alt

Dwór II, widok z wnętrza pawilonu ogrodowego, zdj. Marcin Gawlicki


Ten smutny obraz oliwskich Polanek pisany przed dwustu laty przez mamę wielkiego filozofa dziś nabiera niepokojącego rozpędu. Zbliża się czas ostatecznej konfrontacji, o której w swojej książce ”Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich” pisze prof. dr hab. Marcin Gawlicki. To obowiązkowa pozycja dla wszystkich, kochających swoje miasto.

Stanisław Seyfried
fot. Stanisław Seyfried


Inne artykuły związane z:
Related news items:
Newer news items:
Older news items:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież