Elżbieta Rafalska: Sytuacja polskich rodzin będzie osnową kampanii wyb... » Z Elżbietą Rafalską, deputowaną do Parlamentu Europejskiego (od 2019 r.), Frakcja Europejskich Konse... Pomorskie grosze i grosiki - kto wspierał PO » 100 złotych od szefa klubu radnych PO, 500 zł od członkini rady GPEC, 800 zł od dziennikarza, 900 zł... Wejście w historię: Prezentacja eksponatów należących do rodziny Książ... » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w ramach kolejnej odsłony cyklu „Wejście w historię” zaprezent... Dzielnicowa gazeta „Wasze historie po oruńsku” czeka na opowieści i ma... » „Wasze historie po oruńsku” to gazeta inna niż wszystkie – tworzona jest z mieszkańcami i mieszkanka... W tygodniku „Sieci”: 13 kłamstw Tuska na jednym spotkaniu » W nowym wydaniu tygodnika „Sieci” ujawniamy, jak lider PO mija się z prawdą. Donald Tusk jest w tras... Jarosław Sellin: Kultura to jeden z fundamentów tożsamości narodowej » Jarosław Sellin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego spotkał się z mieszkańcami Gdańska i ... PZU Zdrowie wzmacnia sieć medyczną w Gdańsku. Pracownia rezonansu magn... » Nowa placówka diagnostyczna została otwarta przy istniejącym centrum medycznym PZU Zdrowie. Z badań ... Tadeusz Cymański: Polskie lasy to wyłącznie nasza kompetencja » Z Tadeuszem Cymańskim (Solidarna Polska), posłem Klubu Parlamentarnego PiS, rozmawia Artur S. Górski... Startuje druga edycja programu „Natura od kuchni" » Także i w tym roku Lasy Państwowe będę współpracowały z kołami gospodyń wiejskich, by wspólnie popul... Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Bogumiłę i Anastazego ... » W 83. rocznicę egzekucji 67 Polaków z Wolnego Miasta Gdańska na froncie kamienicy przy ul. Wajdeloty...
Pomorskie grosze i grosiki - kto wspierał PO
środa, 29 marca 2023 16:34
Pomorskie grosze i grosiki - kto wspierał PO
100 złotych od szefa klubu radnych PO, 500 zł od członkini rady
Skromna wygrana w dobrym stylu
niedziela, 12 marca 2023 22:06
Skromna wygrana w dobrym stylu
Pierwsze punkty w 2023 roku zdobyła drużyna AP ORLEN. Podopieczne
Energ(i)a Olimpii*Skrzecz dla Bałtyku, Sopoćko dla Cartusii
piątek, 31 marca 2023 13:49
Energ(i)a Olimpii*Skrzecz dla Bałtyku, Sopoćko dla Cartusii
Podczas meczów eliminacyjnych drużyn narodowych rozgrywki
Lech Kulwicki: Oldboje Lechii uprzedmiotowieni
piątek, 24 marca 2023 18:32
Lech Kulwicki: Oldboje Lechii uprzedmiotowieni
Lech Kulwicki, legendarny kapitan drużyny Lechii z 1983 roku ze

Galeria Sztuki Gdańskiej

Artysta z ulicy Jana Husa w Oliwie
niedziela, 19 marca 2023 14:59
Artysta z ulicy Jana Husa w Oliwie
Oliwa zawsze była atrakcyjnym miejscem, tu oddychało się czystym,
Finał zmagań siatkarskich
niedziela, 26 lutego 2023 18:58
Finał zmagań siatkarskich
Zakończyły się zmagania najmłodszych uczestników Gdańskiej

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Święto kina w Toruniu – Festiwal EnergaCamerimage
środa, 16 listopada 2022 09:02
Święto kina w Toruniu – Festiwal EnergaCamerimage
12 listopada rozpoczął się 30. Międzynarodowy Festiwal Sztuki
Elbląg: III Kongres Środowisk Patriotycznych
wtorek, 07 lutego 2023 18:44
Elbląg: III Kongres Środowisk Patriotycznych
W sobotę 4 lutego odbył się III Kongres Środowisk Patriotycznych.
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Polanki – Dwory światowego dziedzictwa

Ocena użytkowników: / 16
SłabyŚwietny 
poniedziałek, 27 grudnia 2021 16:19

Przez 12 lat, od 1991 do 2003 roku, prof. dr hab. Marcin Gawlicki piastował funkcję Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. Jest autorem dwóch poważnych publikacji dotyczących gdańskiej architektury: „Zabytkowa Architektura Gdańska w latach 1945-1951” oraz „Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich”. Obie pozycje stanowią olbrzymi wkład w historię Gdańska.



Naszą rozmowę profesor rozpoczyna od informacji na temat willi włoskich dożów położonych między Wenecją, a Padwą w dolinie rzeki Brenta i kanału Bassano del Grappa w Vinzcenza. Tam znajduje się jeden z piękniejszych zespołów dworskich w Europie, któremu jak mówi profesor może dorównywać jedynie oliwski zespół dworów położony wzdłuż ulicy Polanki, zakładany od XVII wieku. Siedem dworów należących kiedyś do patrycjuszy gdańskich, a właściwie osiem. Na temat zniszczonego ósmego informacje są znikome i nie znalazł do tej pory szerszego zainteresowania historyków, prawdopodobnie jego istnieniu towarzyszył bardzo krótki epizod.

alt

Ulica Polanki w Oliwie, widok w stronę Wrzeszcza


Polanki położone między malowniczymi Wzgórzami Morenowymi, a szerokimi plażami usadowionymi nad Zatoką Gdańską były doskonałym miejscem dla XIX wiecznych artystów, odkrywających pejzażowe miejsca dla przybywających tu malarzy niemal z całej Europy. Miejsce to o zdrowotnych walorach czystości powietrza bardzo szybko urosło do miana uzdrowiska. Dziś pozostały tylko wspomnienia i pamięć po kuracyjnych walorach Oliwy, a rezydencji jest już tylko sześć i to w skromnej wielkości, bowiem wiele budynków uległo zniszczeniu. Ale profesor ma dużo wątpliwości i przyszłość widzi w czarnych barwach:…”Jak tak dalej przebiegać będzie degradacja Oliwy, pozostałe dwory też znikną”.

alt

Julius Gottheil, Oliwa, ok. 1850


W najlepszym stanie utrzymane są jeszcze dwie rezydencje, pierwsza i druga, reszta potrzebuje pilnej pomocy i wsparcia. W końcu władze miasta powinny trochę obowiązków w ich utrzymanie i restaurację wziąć na siebie, a przede wszystkim dać większą ochronę prawną. Deweloperzy tylko czyhają na okazję. Teren ten powinien zostać objęty wyjątkową ochroną, granica ekspansji deweloperskiej przesuwa się coraz bliżej wzgórz.

alt

Dwór I, Monbrillant


Widzimy to na przykładzie dworu trzeciego, który pod konie XVIII wieku był w posiadaniu rodziny Schopenhauerów, a mały Arthur spędzał tam czas na zabawach z dziadkiem Andreasem Schopenhauerem. Dosłownie po drugiej stronie ulicy powstaje nowe osiedle, tam gdzie znajdowała się Spółdzielnia Inwalidów.

alt

Zespół, Dwór II, Quellbrunn


„Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich” to wyjątkowa pozycja na gdańskim rynku księgarskim, napisana przed 40 laty jako praca doktorska Marcina Gawlickiego. Przed dwu laty „Fundacja terytoria książki” zgłosiła zainteresowanie tematem i praca została opublikowana w formie książkowej. Stanowi wielki wkład w historię Gdańska. Autor, dziś profesor, architekt, historyk, konserwator zabytków, rzeczoznawca Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, członek wielu zagranicznych towarzystw naukowych, od 2007 do 2010 roku dyrektor krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji w Warszawie oraz przewodniczący Polskiego Komitetu do spraw Światowego Dziedzictwa, wykładowca na Politechnice Gdańskiej, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II i Sopockiej Szkole Wyższej. Dziś uważa, że to ostatnia chwila aby uratować zespół „Dworski-Polanki” który stanowi światowe dziedzictwo.

alt


Pozostało już niewiele do odratowania. W najlepszym stanie utrzymują się jak wspomniałem, stosunkowo niedawno remontowane dwory pierwszy i drugi, należące do Lasów Państwowych i Klasztoru Sióstr Brygidek, reszta potrzebuje wsparcia państwa i natychmiastowych remontów. Jeszcze niedawno stojąc przed każdym z dworów można było podziwiać Zatokę Gdańską w pełnej okazałości, widoczne były również światła latarni morskiej na Półwyspie Helskim. Dziś wieżowce przy ulicy Grunwaldzkiej już całkowicie zasłaniają ten cudowny widok.

alt

Osiedle w budowie naprzeciwko Dworu III, Rezydencji Schopenhauera


W publikacji możemy znaleźć wiele wątków historii i rozwoju oliwskich rezydencji, wiele aspektów rozkwitu sztuki ogrodowej w Oliwie. O ile budynki dworskie w znacznej mierze uległy degradacji o tyle same ogrody, a właściwie drzewa w nich rosnące, w znacznej części rosną nadal. Autor w wielu miejscach posiłkuje się pamiętnikami w szczególności Johanny Schopenhauer dotyczących ostatnich lat XVIII wieku, w których między innymi pisała:...”Ciche, opustoszałe, na powolne zniszczenie wydane, stoją obecnie tak niegdyś miłe wiejskie domy. Chwasty i pokrzywy rozpierają się na ogrodowych ścieżkach; wielka ich ozdoba, stare wspaniałe drzewa w większej części powycinano lub wyniszczono. Zamilkł miły plusk i szmer wodotrysków. Przewody i wodociągi rozbite, a miejsce po nich zabagnione”.

alt

Dwór II, widok z wnętrza pawilonu ogrodowego, zdj. Marcin Gawlicki


Ten smutny obraz oliwskich Polanek pisany przed dwustu laty przez mamę wielkiego filozofa dziś nabiera niepokojącego rozpędu. Zbliża się czas ostatecznej konfrontacji, o której w swojej książce ”Polanki - podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich” pisze prof. dr hab. Marcin Gawlicki. To obowiązkowa pozycja dla wszystkich, kochających swoje miasto.

Stanisław Seyfried
fot. Stanisław Seyfried


Inne artykuły związane z:
Related news items:
Newer news items:
Older news items:
 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież