Sąd wójta karze, wojewoda honoruje? » Czy to nie kompromitacja? Skazany prawomocnie na 25 tys. złotych grzywny za niewypłacenie należnych ... "Wejście w historię": Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, przyzna... » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podczas pierwszej w 2024 roku odsłony cyklu "Wejście w histori... Konkurs wokalnych talentów przedszkolaków » 13 przedszkolaków wzięło udział w Międzyprzedszkolnym konkursie piosenki "Śpiewam, bo lubię".Organiz... Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza » O „układzie gdańskim” zmianach w polityce mieszkalnej i inwestycjach drogowych, również tych bardzo ... Mariusz Hoffman – „Plakat malowany poezją” » „Gdańska Galeria Sztuki” … „Gazety Gdańskiej” zaprasza do galerii „W zaułku” na kolejną prezentację ... VIII Międzyszkolny Turniej Logopedyczny Szumiące Zabawy » Po raz ósmy Pomorska Biblioteka Pedagogiczna w Gdańsku oraz Szkoła Podstawowa nr 49 w Gdańsku zorgan... Matysiak i Milewski w Telewizji Republika » W czwartek, 21 marca, o 19:30 gośćmi Danuty Holeckiej będą posłanka Paulina Matysiak z Nowej Lewicy ... Szóstka Szostaka - program KWW Kocham Gdańsk » KWW Kocham Gdańsk przedstawił swój program - "szóstkę Szostaka".Przedstawione postulaty zostały opra... Goście Katarzyny Gójskiej: Tarczyński, Kanthak, Witkowski, Ćwik » W środę o 20:00 gośćmi redaktor Katarzyny Gójskiej w programie "W PUNKT" będą: Dominik Tarczyński, e... Grzywna dla wójta Szemudu - kiedy zapłaci nauczycielom? » Kompromitacja minister B. Nowackiej i wójta Szemudu R. Kalkowskiego. Szefowa MEN gawędziła w lutym o...
Reklama
Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza
wtorek, 26 marca 2024 15:12
Tomasz Rakowski: Gdańsk nie ma gospodarza
O „układzie gdańskim” zmianach w polityce mieszkalnej i
AP Orlen odczarowała Polsat Plus Arenę
sobota, 23 marca 2024 19:43
AP Orlen odczarowała Polsat Plus Arenę
Do pięciu razy sztuka. Dopiero w piątym meczu piłkarki AP Orlen
Samodzielna Lechia, zadyszka Jaguara
sobota, 23 marca 2024 08:12
Samodzielna Lechia, zadyszka Jaguara
I LIGA FORTUNA
Dwójka trójmiejskich liderów nadal
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
piątek, 15 marca 2024 19:17
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
Lider pewnie ograł ostatnią drużynę w tabeli. Lechia bez

Galeria Sztuki Gdańskiej

Estera Karp w Polsce, w Skierniewicach
poniedziałek, 18 marca 2024 19:14
Estera Karp w Polsce, w Skierniewicach
Przejechałem pół Polski, ale warto było. Tak dobrej wystawy dawno

Sport w szkole

Ostatni akcent w piłce ręcznej
niedziela, 24 marca 2024 18:36
Ostatni akcent w piłce ręcznej
Ostatnim akcentem rywalizacji w piłce ręcznej, rozgrywanej w ramach

"Gdańska" w antrakcie

Nagrody teatralne rozdane
środa, 27 marca 2024 14:20
Nagrody teatralne rozdane
Z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru rozdano jak co roku nagrody
Powstaniec z Gdyni
piątek, 05 stycznia 2024 16:35
Powstaniec z Gdyni
„Powstaniec 1863”- to długo oczekiwany film o wielkim bohaterze

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że

XIX wiek w sentymentalnym naturalizmie gdańskich malarzy

Ocena użytkowników: / 53
SłabyŚwietny 
niedziela, 29 marca 2020 13:52

Malarska sztuka XIX wieku wstrząsnęła posadami Europy. Stare poglądy legły w gruzach a nowe powstawały jedne po drugich. Gdańsk jako duże miasto z malarskimi tradycjami dawnej sztuki nie był odosobniony. Dzięki powstałej w 1804 roku Szkoły Sztuk Pięknych nauka malarstwa kwitła i to na niezłym poziomie.


Ojcem duchowym pod którego skrzydłami rozwijała się sztuka w Gdańsku był Johann Carl Schultz (1801, Gdańsk - 1873, Gdańsk). Wielka osobowość miejscowego malarstwa. Twórca, który sam, ale także za sprawą swoich wybitnych uczniów: Stryowskiego, Roddego, Juchanowitza czy Hildebrandta, rozsławił Gdańsk na całą Europę. Zasłynął trzema albumami akwafort, które ukazywały się od 1855 do 1867 roku, „Danzig und Seine Bauwerke” (Gdańsk i jego budowle - 54 akwaforty).

alt

Johann Carl Schultz, Wielka Sala Rady Ratusza Głównego Miasta, Gdańsk 1855, karta 12, akwaforta


Szybki rozwój sił wytwórczych, powstawanie wielkiego przemysłu i kapitału miał duży wpływ na rodzenie się nowych form sztuki i to niemal jednocześnie we wszystkich europejskich krajach. Demokratyzacja jej znaczenia zaczęła służyć mieszczaństwu, rozwijała się krytyka, dostęp do niej był otwarty i coraz szerszy. Odległości między Paryżem, Berlinem, Brukselą, Wiedniem, Rzymem czy Florencją kurczyły się, sztuka stała się coraz bardziej eklektyczna. Jeszcze na chwilę powrócił do łask klasycyzm i greckie ideały, ale już wkraczał romantyzm, realizm, symbolizm, impresjonizm w końcu neoimpresjonizm. Każdy z tych kierunków wyrastał na podłożu społecznym i odpowiadał pewnym przeobrażeniom życia politycznego i ekonomicznego. Rozpoczęła się walka o kompozycję i styl, której wyrazem był: kolor, światło, linia, powietrze. Interpretacje haseł pozostały sprawą indywidualną artystów. Poza znaczącymi symbolami XIX wieku - parą i elektrycznością, szybkość stała się udziałem życia kulturowego epoki, ale też dzięki temu malarstwo zanotowało niezwykły rozkwit.

alt

Johann Carl Schultz, Pinie z Neapolu, 1864, olej, płótno


Na malarstwie XIX wieku odcisnęły swoje piętno cztery okresy:
- 1800-1830 okres klasycyzmu Louisa Davida, nadwornego malarza Napoleona Bonaparte
- 1830-1848 okres Delacroix, romantyków i pejzażystów z Barbizon
- 1848-1870 okres realistów na czele z Milletem i Courbetem
- 1870-1900 okres impresjonistów i neoimpresjonistów

alt

Julius Gottheil, Oliwa, ok. 1850, olej, płótno


Zasługą romantyzmu był zwrot ku naturze. Malarstwo angielskich artystów: Constale’a, Furnera i Turnera miało decydujący wpływ na europejską sztukę pierwszej połowy XIX wieku. Angielscy pejzażyści stali się inicjatorami malarstwa krajobrazowego a jego głównym przedstawicielem został we Francji Paul Huet inicjator ruchu artystycznego, którego ostoją była wioska Barbizon położona na skraju lasów Fontainebeau niedaleko Paryża. W cieniu starych dębów i ciszy pól rozwijała się tam od 1830 roku szkoła, która do europejskiego malarstwa wprowadziła pierwiastek miłości natury, powietrza i światła. Jej największym przedstawicielem był Jean Baptiste Camille Corot.

alt

Wilhelm Alexander Meyerheim, Odpoczynek Pocztyliona, 1881, olej, płótno


W gdańskim malarstwie pojawił się wówczas jeden z najpopularniejszych okresów XIX wieku. Romantyczna wolność ducha, romantyczna ironia przez odniesienie do rzeczywistości przeistoczyła się w biedermeierowski humor. Zrodziła się nowa stylistyka, pewnego rodzaju odmiana samotności, odosobnienia i indywidualizmu, pojawił się nowy człowiek zasklepiony w swoim świecie. Powstał pejzaż intymny jako widok rzeczywistości. Coraz większą popularność zdobywają szczególnie w Gdańsku obrazy szkoły düsseldorfskiej, czy malarzy z Monachium, Berlina i Wiednia. Tworzą oni intymne krajobrazy natury i wyrażają swój indywidualny stosunek do każdego drzewa czy krzaka, pragnąc jeszcze raz tam powrócić. Istotne w tej sztuce jest poczucie czystości i swobody na łonie natury. Ta łączność prowadzi do zrozumienia jej sentymentalności. Jednym z przykładów takiego malarstwa może być pochodzący z kolekcji Andrzeja Walasa pejzaż malarza związanego z Gdańskiem Louisa Friedricha Rudolpha Sy, „Młodzieniec na rybach”.

alt

Alfred Bachmann, Bosfor o zachodzie słońca, olej, płótno


Innym przykładem może być obraz Hermanna Botha, toskański pejzaż namalowany cztery lata przed jego śmiercią, pasterze pędzący bydło przez kamienny mostek (1857). Obraz powstał po krótkim pobycie w Paryżu (1855) i zaliczyć go można do okresu rozwijającej się sztuki niemieckiego realizmu przesiąkniętego duchem romantyzmu połowy XIX wieku. Pejzaż Botha przywołuje potęgę i bogactwo przyrody. Pasterze pędzący kozy i bydło są tylko małą cząstką świata natury. Przyroda bezwiednie staje się bohaterem obrazu, okazuje się tematem samym w sobie, pierwiastkiem emocjonalnego przeżywania dzieła. Światło kształtuje nastrój i nadaje scenie blask gorących południowych stron kontynentu. Daleki jest od północnego charakteru powtarzanych motywów Schimera, nauczyciela Hermanna Botha: heroicznego krajobrazu, wodospadów, ciemnych lasów, zeschłych konarów drzew, burzowych chmur i ruin starych zamków. Artysta skorzystał z popularnego krajobrazu, właściwie motywu, przedstawił go w dość interesującej, oryginalnej scenerii, w ciekawej gamie kolorów rozświetlających prawdopodobnie poranek. Zachował pełną staranność w stylu kompozycji wcześniejszych mistrzów. Malarstwo Botha ukształtowane w düsseldorfskiej szkole pejzażu i przez profesora Johanna Wilhelma Schirmera nie było już kalką romantycznych wizji wykorzystujących dzikie aspekty natury. Both poszukiwał czegoś innego ‒ krajobrazu mniej dramatycznego, bardziej prozaicznego, zwyczajnego. Charakterystyczna i typowa scena dla miejscowych wieśniaków została przez artystę ujęta jeszcze w granicach romantycznej wizji natury połowy XIX wieku.

alt

Louis Friedrich Rudolph Sy, Młodzieniec na rybach, olej


Okres ten wbrew obiegowej opinii odkrył wiele talentów gdańskiego malarstwa, jeszcze do dziś mało znanych i słabo rozpoznawalnych by wymienić tylko malarzy pochodzących z rodziny Meyerheimów, Gregoroviusów, Scherresów czy takich artystów jak: Robert Reinick, Otto Brausewetter, Julius Schönrock, Louis Friedrich Sy, Bernard Maximilian Strumhöfel, Hermann Both, Arthur Bendrat oraz wcześniej wymieniony Johann Carl Schultz i jego uczniowie. Niewątpliwie wszelkie talenty sporej grupie gdańskich artystów XIX wiecznego Gdańska przypisać należy powstałej tu na początku wieku półwyższej Szkoły Sztuk Pięknych i możliwość dalszego studiowania w wyższych uczelniach ówczesnej Europy. Za pośrednictwem powstałego w 1816 roku Towarzystwa Pokoju przez blisko 100 lat jego działalności wsparto stypendiami około 1800 uzdolnionych obywateli Gdańska, reprezentujących różne dziedziny życia artystycznego. Spośród malarzy z takiej pomocy między innymi skorzystali: Johann Carl Schultz, Carl Theobald Gregorovius, Albert Juchanowitz, Arthur Bendrat.

alt

Hermann Both, Pasterze, 1857, olej, płótno


Mistrzem w operowaniu romantycznymi nastrojami była jedna z znakomitości niemieckiej sztuki August Wilhelm Schirmer. Poetycka interpretacja natury za pomocą idealistycznych motywów, specjalnie dobranego światła, kolorów i formy znajdowała się pod wpływem okresu harmonijnego komponowania różnych wariantów tematycznych takich scen. W wielu wypadkach były to poszukiwania oparte na zaspokajaniu przyjemności z malowania. Talent ich autorów, umiejętność obserwacji i umiejscowienie wydarzenia w naturze określały rodzajowy charakter dzieła. Pewna zmysłowość wpływała na doznania i decydowała o atrakcyjności obrazu. Malarstwo rodzajowe XIX wieku dostarczało wielu informacji o warunkach życia, strojach czy nawet tradycji, zanotowało w historii sztuki ważny okres, dziś już tylko nieliczni umieją docenić jego walory.

Obrazy pochodzą z prywatnej kolekcji Andrzeja Walasa

Stanisław Seyfried

 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież