Wspomnienie o Andrzeju Piskozubie

Zmarł profesor doktor habilitowany Andrzej Piskozub. Jeden z najwybitniejszych uczonych, jacy przewinęli się przez Uniwersytet Gdański. Dziekan Wydziału Ekonomiki Transportu na tymże Uniwersytecie, założyciel i wieloletni kierownik Katedry Nauki o Cywilizacji, doctor honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego, autor kilkudziesięciu książek i setek artykułów poświęconych geografii i historii Polski, od „Gniazda Orła Białego” wydanego w roku 1968, aż po „Sarmackie dziedzictwo. Traktat o czterech rodzimych ojczyznach” z roku 2016. Prezes Gdańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich w burzliwych czasach końca lat osiemdziesiątych, gdy upadał komunizm i rodziła się niepodległa Rzeczpospolita.

Nie będę omawiał ogromnego dorobku naukowego Andrzeja, oraz Jego osiągnięć literackich, ponieważ uczynią to bardziej kompetentni ode mnie. W tym miejscu chciałbym powrócić do czasów naszej młodości, a znaliśmy się i przyjaźnili lat siedemdziesiąt. Andrzej urodził się w Wolsztynie, do Gdańska przybył wkrótce po wojnie w roku 1945, z rodzicami i trzema siostrami. Był synem znakomitego lekarza, chirurga i internisty, ordynatora Szpitala Wojewódzkiego w Gdańsku, doktora Kazimierza Piskozuba. Egzamin dojrzałości zdawał w I Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku, w słynnej wówczas „jedynce”. Studia odbywał w ówczesnej Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie. Razem z nim liceum to ukończyło kilku chłopców, którzy następnie studiowali wraz ze mną Budownictwo Wodne na Politechnice Gdańskiej. Stąd nasza znajomość. Łączył nas brydż, w który graliśmy towarzysko na studiach, a potem nawet w lidze brydża sportowego.

Jednym z domów, w których spotykaliśmy się najczęściej było mieszkanie państwa Piskozubów przy Jaśkowej Dolinie 4 we Wrzeszczu. Czasy były paskudne, apogeum stalinizmu i jakby na przekór tym czasom Andrzej powołał do życia Klub Jaśkowej Doliny, zostając jego nieoficjalnym przewodniczącym. Była to kilkunastoosobowa grupa młodych absolwentów gdańskich uczelni obojga płci: inżynierów, ekonomistów, lekarzy. Nie było naszym zamiarem tworzenie podziemnych struktur do walki z reżimem, co w tamtych czasach skończyłoby się zapewne tragicznie. Chcieliśmy po prostu żyć normalnie, tak jakby nie było komunizmu, jakby Polska to był wolny kraj. Graliśmy w brydża i ping-ponga, chodziliśmy całą gromadą do kina, na koncerty, na mecze Lechii Gdańsk, urządzaliśmy zawody sportowe we własnym gronie, czytali i omawiali przeczytane książki. W lecie przyciągała nas plaża w Brzeźnie, w zimie ci lepiej sytuowani jechali do Zakopanego na narty. Polityki nie było w tym wcale i pewnie dlatego udało nam się szczęśliwie przejść przez najtrudniejsze lata Polski Ludowej. Potem wybuchł Październik ‘56 i nareszcie mogliśmy zacząć realizować swoje marzenia. Pochłonęła nas praca i życie rodzinne, mieszkania poczęły zapełniać się dziećmi, potem wnukami, a nawet prawnuki.

Aż nareszcie poczęliśmy odchodzić. Obecnie zdaje mi się, jakbym pozostał sam. Zniknął ostatni dom, gdzie mogłem przyjść i wysłuchać słów mądrych. Takich, jakie wypowiada tylko człowiek o nieprzeciętnej inteligencji. Dziś żegnając Cię, Andrzeju, życzę Ci, aby Niebo, do którego wstąpiłeś było równie piękne jak Jaśkowa Dolina w czasach naszej młodości, z poszumem rozwijających się wiosną liści i pluskiem spływającego z morenowych wzgórz potoku. I oby biblioteka u świętego Piotra była wypełniona najlepszymi książkami, takimi, które najbardziej lubiłeś czytać i jakie sam pisałeś.

Stanisław Załuski