Obchody 100-lecia archidiecezji gdańskiej » W siedzibie Kurii Metropolitalnej odbył się briefing prasowy poświęcony peregrynacji relikwii św. Wo... W tygodniku „Sieci”: IPN będzie twierdzą nie do zdobycia » W wywiadzie dla tygodnika „Sieci” prezes IPN dr. Karol Nawrocki wyjaśnia, dlaczego Platforma Obywate... Podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte » W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podsumowano 10 etapów badań archeologicznych na Westerplatte.-... Zmarł Paweł Huelle » Nie żyje Paweł Huelle, poeta, pisarz, autor bestselleru „Weiser Dawidek”, wykładowca akademicki oraz... Radni PiS chcą wyjaśnień w sprawie wycięcia wierzby przy ul. Wajdeloty » Przy ul. Wajdeloty wycięto wierzbę. Radni PiS Przemysław Majewski, Andrzej Skiba i Roman Plewa wraz ... Prezydent Andrzej Duda w tygodniku „Sieci”: Tusk nie będzie moim premi... » W nowym numerze „Sieci” prezydent Andrzej Duda w wyjątkowym wywiadzie wyjaśnia powody powierzenia mi... Inauguracja cyklu „Muzyczne popołudnie w Muzeum" » Koncert Mikołaja Sikały zainaugurował cykl recitali fortepianowych w ramach współpracy Muzeum II Woj... ROD "Kaczeńce" bez zmian » W sobotę 18 listopada na nadzwyczajnym zebraniu Stowarzyszenia Ogrodowego Rodzinnego Ogrodu Działkow... Fudakowski: to jest demoralizacja » Komentarz Stanisława Fudakowskiego, sekretarza Stowarzyszenia "Godność" do Oświadczenia jakie wydano... L. Brudzyński komisarzem Sopotu » Premier RP Mateusz Morawiecki wyznaczył Lucjana Brudzyńskiego do pełnienia - od 15 listopada br. - f...
Prokurator sprawdza... SKT a zasady Karnowskiego
czwartek, 23 listopada 2023 17:36
Prokurator sprawdza... SKT a zasady Karnowskiego
Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy od kwietnia b. roku prowadzi

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że
Powołano Spółkę Akcyjną Wybrzeże Gdańsk S.A.
wtorek, 28 listopada 2023 15:09
Powołano Spółkę Akcyjną Wybrzeże Gdańsk S.A.
Komunikat właścicieli Wybrzeże S.A. dotyczący powołania
Przełamanie Gedanii u siebie*Baltia wygrywa rundę jesienną
sobota, 18 listopada 2023 14:29
Przełamanie Gedanii u siebie*Baltia wygrywa rundę jesienną
I LIGA FORTUNA
Rekordowa seria zwycięstw Arki Gdynia trwa.
Czas derbów!
czwartek, 23 listopada 2023 17:46
Czas derbów!
Po ponad 3 latach czekają nas kolejne emocje derbowe. Po zawieszeniu

Galeria Sztuki Gdańskiej

Gdańskie Barwy, Gdańskie Tonacje
niedziela, 19 listopada 2023 18:48
Gdańskie Barwy, Gdańskie Tonacje
Zakończenie sezonu wystawienniczego 2023 „Gazety Gdańskiej”

Sport w szkole z ORLENEM

Sztafetowe biegi przełajowe
niedziela, 01 października 2023 14:07
Sztafetowe biegi przełajowe
Sztafetowe biegi przełajowe rozegrane 26 i 27 września w Parku im.
Piękna Zośka
wtorek, 14 listopada 2023 19:40
Piękna Zośka
Długie jesienne wieczory sprzyjają, a wręcz zachęcają do

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Gdańskie portrety funeralne

Ocena użytkowników: / 54
SłabyŚwietny 
poniedziałek, 18 maja 2020 16:23

Europejska grafika szczególnie dogodne warunki rozwoju znalazła we Francji. W XVII wieku nastąpił gwałtowny rozwój akwaforty, szczególnie grafiki reprodukcyjnej. Do Paryża przybywali mistrzowie z całej Europy, prym wiedli artyści z Niderladów, Flandrii i Niemiec. Zaczęły powstawać kolekcje rycin, nadając kierunek rozwoju tej sztuki. Umiejętność posługiwania się rylcem była na równi cenna jak malowanie, tworzenie poezji czy komponowanie muzyki, również artyści związani z Gdańskiem uczestniczyli w wieloletniej nauce w Paryżu.



W stolicy Francji kształcił się znakomity gdański grafik Jeremiasz Falck uczeń słynnego Wilhelma Hondiusa. Gdańsk na podobieństwo Paryża również wziął udział w rozwoju tej sztuki, do miasta wówczas dużego europejskiego ośrodka przybywali artyści z różnych stron świata proponując swoje usługi. Kwitła i rozwijała się grafika z wykorzystaniem ilustracji miedziorytniczych. Prace te dotyczyły ilustracji literackich i historycznych, ale najczęściej występowały w drukach okolicznościowych do których należały kazania i treny pogrzebowe, którymi czczono pierwszą rocznicę śmierci zmarłej osoby. Ozdobami tych druków nierzadko były ilustracje wykonane metodą miedziorytu, na którym prezentowano podobiznę zmarłego. Wykonawcami owych przedstawień byli znakomici europejscy rytownicy i to zarówno gdańscy jak i obcy.

alt

Portret Renholda Curicke, prawnik, historyk, miedzioryt prawdopodobnie wykonany przez Georga Reinholda Curicke


W Gdańsku swoje warsztaty mieli artyści pochodzący z całej Europy, ale do najciekawszych i najlepszych rytowników należał gdańszczanin Jeremiasz Falck zwany „Polonus” lub „Gedanensis”, jednak do najpopularniejszych zaliczani byli artyści z Niderlandów Wilhelm Hondius, Izaak Saal czy Peter van Bucq oraz francuz Carol de la Haye czy drezdeńczyk Johann Bensheimer.

alt

Portret Jacoba Theodora Kleina, 1743, przyrodnik, miedzioryt wyk. Johann Christoph Sysang


O ile teksty towarzyszące ilustracjom funeralnym były nie najwyższych lotów, o tyle miedzioryty wbrew panującej do dzisiaj opinii reprezentowały względnie wysoki poziom artystyczny. Najciekawsze prace wychodziły z oficyny braci Dawida Fryderyka i Filipa Christiana Rhetów, Szymona Reimigera oraz Jana Zachariasza Stollego. Gdańskie portrety funeralne, często wykonywane jeszcze za życia portretowanego różniły się od Polskich portretów sarmackich, miały inny charakter i znaczenie.

alt

Portret Gottfrieda Lengnicha, 1765, prawnik, historyk, mezzotinta wyk. Matthaeus Deish


alt

Portret Jana Jerzego Schwabego, 1660, medyk, fizyk, miedzioryt wyk. Johann Bensheimer, według J.S. Emmel


W katolickiej Polsce portrety trumienne miały swój odrębny wygląd, wyraźnie różniły się, zmarli przeważnie przedstawiani byli w typowo polskim stroju i często przyozdabiani byli bronią. Obrazy powstawały na blasze i zdobiły trumny a po ceremonii wieszane były w kaplicach czy kościołach. Natomiast w protestanckim Gdańsku wizerunek zmarłego wykonany był w technice przeważnie miedziorytu i ozdabiał kazania i treny pogrzebowe składające się na druki funeralne, stanowił pewnego rodzaju portret mieszczański ukształtowany pod wpływem wzorców płynących z mody obowiązującej w zachodniej Europie.

alt

Portret Wilhelma Hondiusa, ok. 1645, kartograf, rytownik, miedzioryt wyk. Wilhelm Hondius, według Antoniego van Dycka


alt

Portret Jana Heweliusza, 1687, astronom, miedzioryt wyk. Lambertus Visscher, według Andrzeja Stecha


W kolekcji Andrzeja Walasa znajduje się około 20 takich wizerunków najznakomitszych postaci Gdańska: burmistrzów, prawników, duchownych, poetów, malarzy, przyrodników, ale ozdobą tej kolekcji jest portret wykonany we francuskim warsztacie rytownika Jeana Audrana według wzoru Antona van Daycka przedstawiający Petera Paula Rubensa z 1710 roku. Miedzioryt ten w wersji kolorowej znajduje się w dziele „La Galerie du Palais du Luxembourg” i stanowi oddanie hołdu artyście podziwianemu przez cały świat. Jean Audran, kształcił się pod okiem stryja Gérarda wirtuoza francuskiej grafiki, zasłynął wykonaniem wybitnego miedziorytu zatytułowanego „Koronacja Marii Medycejskiej”.

alt

Portret Idziego Straucha, 1682, kaznodzieja, miedzioryt wyk. Elias Hainzelmann, według Andrzeja Stecha


W gdańskiej kolekcji miedziorytów Andrzeja Walasa znajduje się wiele dzieł dorównujących pod względem artystycznym tej pracy by wymienić prace Mattaeusa Deischa, Jeremiasza Falcka, Wilhelma Hondiusa czy Johanna Bensheimera. Na tle europejskich artystów, gdańscy miedziorytnicy reprezentowali co najmniej taki sam poziom jak oni, a w wielu wypadkach ich dzieła mogły być wzorem dla holenderskich, francuskich czy flamandzkich mistrzów.

alt

Portret Petera Paula Rubensa, 1710, miedzioryt wyk. Jean Audran, według Antoniego van Dycka


Sztuka funeralna okazała się niezmiernie interesująca nie tylko pod względem artystycznym, ale również pod względem historycznym, dając szeroki pogląd na życie codzienne Gdańska. Zmieniające się jednak warunki ekonomiczne w mieście pod koniec XVII wieku zahamowały dalszy jej rozwój, a artyści powoli zaczęli odchodzić od swoich dotychczasowych zainteresowań. Postęp i nadchodząca moda osłabiły pozycję portretów funeralnych, nadchodzące czasy zwiastowały intensywny rozwój innego rodzaju sztuki w Gdańsku.

Stanisław Seyfried
Obrazy pochodzą z kolekcji Andrzeja Walasa

 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież