Koncert na Boże Narodzenie

Doroczny Koncert Bożonarodzeniowy pod patronatem prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza odbędzie się w sobotę, 19 grudnia, w bazylice św. Mikołaja przy ul. Świętojańskiej 72 w Gdańsku.

Wieczór wypełnią dzieła Jana Sebastiana Bacha: Magnificat oraz I kantata z Oratorium na Boże Narodzenie. Wystąpią soliści: Anna Mikołajczyk – sopran, Ewa Marciniec, alt, Adam Zdunikowski – tenor, Wojciech Gierlach – bas oraz Pueri Cantores Olivenses, Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis, Polska Filharmonia Kameralna Sopot. Całość poprowadzi Jan Łukaszewski.

Magnificat BWV 243
Pierwotna wersja „Magnificatu” (BWV 243a, wydana w 1811 r. przez Simrocka) powstała w 1723 r. i jeszcze w tym samym roku, w Boże Narodzenie, miała ona w Lipsku swoje prawykonanie. Ponad dziesięć lat później Bach przekomponował jednak utwór, nie tylko zmieniając tonację z Es-dur na D-dur, ale i usuwając cztery wstawki (chorał „Vom Himmel hoch”, chór „Freut euch”, „Gloria” i duet „Virga Jesse floruit”). Zmieniona wersja zabrzmiała po raz pierwszy 2 lipca 1733 r. w Kościele św. Tomasza, w czwartą niedzielę po Święcie Trójcy Świętej (było to wówczas również święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, obecnie obchodzone 31 maja).

„Magnificat” w swej zmienionej wersji (BWV 243) wykonywany jest dziś najczęściej. Łaciński tekst „Magnificatu” (który jest obok „Wielkiej mszy h-moll” BWV 232 jedną z dwóch zaledwie dużych form napisanych przez Bacha po łacinie) pochodzi z Ewangelii św. Łukasza. Jest to radosna pieśń dziękczynna, którą Maryja wypowiedziała krótko po Zwiastowaniu, podczas spotkania ze świętą Elżbietą.

„Magnificat” Bacha ma niezwykle uroczysty charakter, co podkreśla nawet przewidziana przez kompozytora w partyturze obsada. Zbudowany jest z dwunastu części (pięciu chórów, pięciu arii, tria i duetu). Całość utworu, trwająca około trzydziestu minut, jest niezwykle zwarta i dynamiczna, oraz, co w twórczości Bacha jest dość niezwykłe, pozbawiona recytatywów. W ostatniej, chóralnej części „Magnificatu” Bach wykorzystał materiał muzyczny z chóru wstępnego, nadając kompozycji w ten sposób ramową konstrukcję.

Jauchzet, frohlocket! Auf, preiset die Tage
„Jauchzet, frohlocket!” to pierwsza z sześciu kantat składających się na „Oratorium na Boże Narodzenie” BWV 248, przeznaczona na pierwszy dzień Bożego Narodzenia. Kompozycja powstała w 1734 r. i została przez Bacha wykonana w sześciu odsłonach: trzy pierwsze kantaty – podczas trzech dni Świąt Bożego Narodzenia, czwartą – w Nowy Rok, piątą w niedzielę po Nowym Roku, a szóstą w święto Trzech Króli. Autorem libretta do „Oratorium” był przypuszczalnie Christian Friedrich Heinrici (pseudonim Picander), autor wielu wcześniejszych librett dzieł Bacha (łącznie z „Pasją wg św. Mateusza”). Dzieło Bacha pełne jest cytatów, które Bach wywiódł z innych swych dzieł, głównie z kantat okolicznościowych.

Praktyka podkładania nowego tekstu do już istniejącej, dobrze znanej muzyki była w epoce baroku powszechnie stosowaną i zyskała miano „parodiowania”. Bach nie tyle szukał powiązań stylistycznych z tradycją wcześniejszych sposobów przedstawienia historii przyjścia na świat Mesjasza, a raczej z własnymi oratoriami pasyjnymi. W rezultacie „Oratorium na Boże Narodzenie” posiada cechy charakterystyczne dla wielkich prekursorów: trzy źródła tekstu (Pismo św., chorały i specjalnie napisane wersy) oraz ogromna różnorodność form muzycznych dostosowanych do tychże tekstów. Podstawę tekstową stanowiły Ewangelie wg św. Łukasza i wg św. Mateusza. Bachowskie Oratorium to „muzyczne przedstawienie świętej historii” (jak Johann Gottfried Walther definiuje ten gatunek w swoim „Musicalisches Lexikon” z 1732 r.), liryczne rozważania poświęcone radosnej tajemnicy przyjścia na świat Chrystusa, przyszłego Zbawiciela.

Wykonawcy:

ANNA MIKOŁAJCZYK - sopran
Jest absolwentką Warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, w klasie prof. Małgorzaty Marczewskiej. W 2001 otrzymała nagrodę im. Zofii Rayzacherowej dla największej indywidualności artystycznej w dziedzinie muzyki dawnej na XI Festiwalu Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie. Wykonuje bardzo rozległy repertuar – od średniowiecznych pieśni świeckich, poprzez muzykę baroku i późniejszych epok, do współczesności włącznie. Dużo miejsca w swojej działalności koncertowej poświęca muzyce oratoryjno – kantatowej. Jest szczególnie ceniona w kręgu muzyki dawnej. Artystka dokonała wielu nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji oraz brała udział w realizacji płyt CD, z których wiele było nominowanych do nagrody fonograficznej Fryderyk, a pięć tę nagrodę otrzymało. W 2007 roku ukazała się solowa płyta, wydana przez firmę DUX, na której śpiewaczka wraz z pianistą, Edwardem Wolaninem prezentuje pieśni Karola Szymanowskiego.

EWA MARCINIEC - alt
Ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Gdańsku (wydziały: Kompozycji i Teorii Muzyki oraz Wokalno – Aktorski). Dzięki stypendium DAAD kontynuowała naukę na artystycznych studiach podyplomowych w Musikhochschule w Stuttgarcie w klasie profesor Luisy Bosabalian (dyplom z wyróżnieniem w 1996 roku). Wiedzę muzyczną i umiejętności wokalne doskonaliła na kursach mistrzowskich. Ewa Marciniec występuje z wieloma orkiestrami, prezentując wielkie formy muzyki sakralnej na estradach koncertowych w kraju i za granicą (m.in. w Niemczech, Belgii, Szwajcarii, Włoszech, Danii, Holandii, Francji, Izraelu). Jej umiejętności wokalno – aktorskie chętnie wykorzystują teatry operowe Włoch, Niemiec i Austrii. Śpiewaczka gości również na festiwalach muzycznych.

ADAM ZDUNIKOWSKI - tenor
Kontakty z muzyką rozpoczął w wieku 7-miu lat, śpiewając w chórze chłopięcym „Lutnia”. Ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie w klasie śpiewu solowego doc. R. Węgrzyna. W 1990 r. zadebiutował w Teatrze Wielkim w Warszawie partią Clema w „Małym Kominiarczyku” B. Brittena, a następnie współpracował ze wszystkimi teatrami operowymi w Polsce oraz m.in. hamburską Staatsoper, Operą Narodową w Sofii czy Narodni Divadlo w Pradze. Oprócz bogatego, liczącego około 50 tytułów repertuaru oratoryjno-kantatowego Adam Zdunikowski ma w swoim dorobku również ponad 40 partii operowych.

WOJCIECH GIERLACH - bas
Ukończył Akademię Muzyczną im F. Chopina w Warszawie w klasie Prof. Kazimierza Pustelaka, otrzymując wyróżnienie Magna cum Laude.
Jest laureatem głównych nagród na międzynarodowych konkursach wokalnych: Ada Sari 1999 (I miejsce), Bilbao 2000 (II miejsce), Premio Caruso w Mediolanie 2001 (Premio Caruso), F. Vinas w Barcelonie 2004 (III miejsce). Wojciech Gierlach zadebiutował w 1999 roku rolą tytułową w „Imeneo” Haendla w Warszawskiej Operze Kameralnej. W kolejnych rolach można go było usłyszeć nie tylko na deskach stołecznego Teatru Wielkiego, ale i na wielu światowych scenach operowych.

POLSKI CHÓR KAMERALNY
Istniejący od ponad 30 lat POLSKI CHÓR KAMERALNY* należy do wąskiego grona światowej elity w pełni profesjonalnych chórów kameralnych. Daje rocznie około 80-100 koncertów, przygotowując ponad 50 różnych programów. Zespół stawia sobie za cel nadrzędny regularną pracę na instrumentalnym, „orkiestralnym” poziomie, co, oprócz wielu innych umiejętności, wymaga całkowitego opanowania aparatu wokalnego, umożliwiając realizację wszystkich technicznych i artystycznych wymogów partytury. Zainteresowania tego wszechstronnego zespołu, składającego się z 24 zawodowych muzyków, koncentrują się głównie na muzyce a cappella, a zwłaszcza na współczesnej i romantycznej. Dlatego nie dziwi fakt, iż wielu światowej sławy kompozytorów dedykuje zespołowi swoje utwory.

POLSKA FILHARMONIA KAMERALNA SOPOT
Polska Filharmonia Kameralna Sopot została założona w 1982 r. przez Wojciecha Rajskiego. Orkiestra składająca się z młodych i pełnych entuzjazmu muzyków szybko zachwyciła publiczność i krytyków, co spowodowało, iż zaczęły napływać zaproszenia na festiwale oraz do najważniejszych sal koncertowych Europy. Od początku swojego istnienia orkiestra zarejestrowała czterdzieści płyt CD. Do ostatnich projektów należy cykl dziewięciu symfonii Ludwiga van Beethovena dla wytwórni TACET (od 2005 r. ukazało się już osiem symfonii).

Chór Chłopięco –Męski PUERI CANTORES OLIVENSES
Chór Chłopięco - Męski "Pueri Cantores Olivenses" został założony w 1972 r. z inicjatywy braci Bogdana i Jana Łukaszewskich.
Początkowo działalność Chóru, gorąco wspierana przez ówczesnego proboszcza Bazyliki Archikatedralnej w Oliwie - Prałata Leona Kossak - Główczewskiego oraz pedagoga i kompozytora Leona Łukaszewskiego, skupiała się głównie na oprawie uroczystości kościelnych. Zespół uświetniał śpiewem m. in. wizytę Kardynała Karola Wojtyły, Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz msze św. i inne uroczystości, odbywające się w Bazylice Archikatedralnej w Oliwie oraz wielu innych świątyniach Diecezji Gdańskiej.

Wkrótce Chór podjął współpracę z gdyńskim Teatrem Muzycznym, biorąc udział w niektórych spektaklach oraz Filharmonią Bałtycką, wykonując muzykę oratoryjną.
Bilety w cenie 30 zł (normalny), 15 zł (ulgowy) do nabycia w biurze Polskiego Chóru Kameralnego, Gdańsk-Oliwa ul. Opata J. Rybińskiego 24 tel. 58 5524173 i na godzinę przed koncertem w kościele.

Mecenas: Miasto Gdańsk , ESK 2016, firmy zrzeszone w Gdańskim Klubie Biznesu
Katarzyna Korczak

Zdjęcia: Materiały reklamowe Polskiego Chóru Kameralnego Schola Cantorum Gedanensis

Adam Zdunikowski

Ewa Marciniec

Polska Filharmonia Kameralna Sopot

Pueri Cantores Olivenses

Plakat informujący o koncercie.