Minister do ministrów w sprawie Pałacu i prawa do edukacji

Szanowni Państwo

Wojciech KSIĄŻEK
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej w okresie 1997 – 2001

Edmund WITTBRODT
Minister Edukacji Narodowej w okresie  2000 – 2001

Adam GIERSZ
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu w okresie 2001 – 2004
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu w okresie 2008 – 2009
Minister Sportu w okresie  2009 – 2011

Katarzyna HALL
Minister Edukacji Narodowej w okresie 2007 – 2011


Władze Miasta Gdańska podjęły decyzję o znacznej reorganizacji sieci placówek oświatowych.Z mocy prawa samorząd terytorialny ma obowiązek dokonywania oceny realizacji zadań oświatowych corocznie w październiku. Jest zasadnym, aby wszelkie zmiany wynikały z rzetelnej analizy aktualnego stanu i oceny skutków ewentualnych zmian.Tymczasem przedstawiona Radzie Miasta zeszłoroczna ocena wniosków o konieczności zmian nie zawierała. Oznacza to, że obecne propozycje w tym zakresie są jedynie wynikiem „głębokiego przemyślenia urzędników oświatowych” w Urzędzie Miasta. Wydaje się, że u podłoża propozycji występują trzy przesłanki:
1) Negatywny stosunek do regulacji zawodowych nauczycieli zawartych w Ustawie – Karta Nauczyciela.
2) Dążenie do obniżenia kosztów realizowanych zadań oświatowych.
3) Poczucie misji reformatorskiej władz miasta.

W stosunku do Karty Nauczyciela używa się argumentu, że jest ona przeżytkiem PRL-owskim i zawiera nadmierne przywileje dla nauczycieli.            Tymczasem Ustawa Karta Nauczyciela była wielokrotnie nowelizowana i jej „właścicielem” jest ten rząd, który dokonał w niej ostatnich zmian (rok 2011) zachowując lub nie jej zapisy, czyli akceptując te, które nie zostały zmienione. Ostateczną wykładnię prawną roli Ustawy Karta Nauczyciela przedstawił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 9 czerwca 2010 roku:
„Jednym z najważniejszych zadań gminy są sprawy edukacji publicznej, których realizacja stanowi zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Warunków zatrudniania i wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i innych placówkach oświatowych nie można traktować wyłącznie jako przywilejów. Są to bowiem instrumenty prawne służące zapewnieniu bezpłatnej oświaty o odpowiedniej jakości i na możliwie równym poziomie.”

Kwestionowanie zatem zasadności stosowania Karty Nauczyciela jest deklaracją nieposzanowania prawa i powinno być karalne z urzędu. Ponadto należy dodać, że ustaw regulujących status zawodowy pracowników jest około dwudziestu, w tym również pracowników samorządowych. Różnica miedzy tymi ostatnimi, a nauczycielami polega na tym, że dla nauczycieli ustawa określa płacę minimum, a pracownikom na stanowiskach kierowniczych określa wynagrodzenie maksymalne, które to ograniczenie w znacznej części samorządów jest „zręcznie obchodzone”.
Zasady finansowania zadań oświatowych przedstawiłem obszernie w notatce dotyczącej tego problemu, którą przekazuję w załączeniu. 

Zdaję też sobie sprawę, że tylko osoby z poczuciem misji dokonują rewolucji, na ogół nie licząc się z kosztami. Jednak w przypadku oświaty szacowanie kosztów jest niezbędne, bo dotyczy to sfery szczególnie wrażliwej społecznie, w której podmiotem działania jest dziecko i jego rodzice. Ponadto jest to sfera działania publicznego o trudno mierzalnych efektach, w której emocje społeczne są równie ważne jak kalkulacja ekonomiczna.
W przypadku zmian proponowanych przez gdańskich urzędników dochodzi również problem zaniedbań dotyczących konsultacji z partnerami społecznymi, co oznacza że deklaracje o ważności dialogu społecznego są dla rządzących miastem jedynie pustym sloganem.

Zwracam się zatem do Państwa, którzy tworzyliście prawo oświatowe, znacie jego literę i ducha, aby zaopiniować proponowane przez urząd miasta zmiany, ocenić ich skutki społeczne a także poważnie potraktować obawy obywateli, bo to ci ostatni są na mocy Konstytucji RP suwerenem państwa, w tym również samorządu terytorialnego.         

Zwracam się  jednocześnie z propozycją, by zechcieli Państwo zadeklarować władzom miasta gotowość do konsultacji wszelkich planów i zamiarów z zakresu edukacji, w której Państwa wiedza i doświadczenie są znaczące, a lekceważenie tego przez gdańskich urzędników może być potraktowane jako przejaw arogancji władzy.

Z poważaniem
Franciszek Potulski
Przewodniczący Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży  w okresie  2001 – 2003
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu  w okresie 2003 - 2004