Marian Kwapiński: Monstrum w sercu Gdańska

W roku 2005 kiedy podejmowana była decyzja o budowie kompleksu Forum Gdańsk, Wojewódzkim Konserwatorem Zabytów był Marian Kwapiński, osoba doskonale orientująca się w historii miasta, znająca jego uwarunkowania, mająca szeroki pogląd na historyczne okoliczności jego funkcjonowania. Znaczenie miejsca dla zachowania historii miasta, ma sporą wagę, szczególnie podejście do głównej bramy wjazdowej  wyznaczającej początek „Drogi Królewskiej”, tak ważnej dla Polski jak i prawem chroniony zabytkowy Kanał Raduni, mający przepływać przez Centrum Forum. Negocjacje konserwatorskie były trudne, ale w końcu udało się je szczęśliwie zakończyć. Współpraca z prezydentem układała się poprawnie. Z ówczesnym Wojewódzki Konserwatorem Zabytków Marianem Kwapińskim rozmawia Stanisław Seyfried

- Jak Pan pamięta tamte negocjacje?
Marian Kwapiński: Władze miasta bardzo zabiegały o przychylność Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dla tej inwestycji, mój poprzednik był mocno nieprzychylny tej koncepcji. Między innymi chodziło wówczas o otworzenie przestrzeni przed Bramą Wyżynną. Esplanada tworząca przestrzeń przed fortyfikacjami czyli pas dający doskonałą widoczność i możliwość prowadzenia walk obronnych, była głównym tematem rozmów. Dla mnie było jasne, że naturalnym jest zachowanie przedłużenia „Drogi Królewskiej” poprzez na przykład zachowania funkcji ogrodu rekreacyjnego, dziś pewnie z innym pomysłem. Również sprawa wysokości  budowli był mocno dyskutowana. Czy ona dziś jest dobra?

Marian Kwapiński

- Mam duże wątpliwości, to monstrum.
Marian Kwapiński: Jeszcze nie wiadomo, to się okaże, różne wysokości były brane pod uwagę, przede wszystkim okolicznych budynków. Wyjściową wartość stanowił poziom morza, ale to panorama miasta powinna nadać właściwe wartości. Trzeba było to zrobić w sposób racjonalny z zachowaniem relacji z miastem historycznym, aby nie było zgrzytu czy kolizji. Na tym tle trwały spory o Targ Sienny. Był też obowiązek zachowania zieleni przy Kanale Raduni, a sam kanał wpisany do rejestru zabytków,  jest nienaruszalny, święty, można go jedynie konserwować i dbać o jego dobry stan, a nie przebudowywać.

Forum Gdańsk w budowie

- Dziś to właśnie on stanowi największy problem.
Marian Kwapiński: Krok po kroku, to ciśnienie inwestycyjne jest coraz większe. Moim zdaniem tu tkwi problem. Inwestor, który jest z Holandii, powinien to rozumieć, u siebie w Holandii tego by nie zrobił, przypominam, że chodzi  o przykrycie kanału betonową płytą. Opór społeczny kończy wszelką dyskusję, a podjęcie takiej decyzji, grozi utratą marki, na którą pracują latami, w tej sytuacji w Holandii woleliby wycofać się z inwestycji, ale tu na wschodzie pewnie można robić nieco więcej niż u siebie. Tak jest to wydeptywane. Architektoniczne koncepcje, które konsultowałem były zupełnie inne niż to co się chce w tej chwili zrobić, decyzja o betonowaniu kanału wypłynęła z Urzędu Wojewódzkiego w formie opinii, z tą opinia wszystko trafiło do Urzędu Miasta. Kanał Raduni powinien być otwarty i dostępny dla społeczeństwa ponieważ każdy zabytek jest dobrem powszechnym, to jest dziedzictwo kulturowe, a nie produkt inwestora.