Michał Urbaniak: Nie będę dzielił Gdańszczan » Rozmowa z Michałem Urbaniakiem, kandydatem na prezydenta Gdańska.- Dlaczego chce Pan powalczyć o fot... Patryk Jaki w Gdańsku: "Naprawę nie muszę być posłem i politykiem..." » Europoseł Suwerennej Polski, Patryk Jaki, spotkał się z mieszkańcami Gdańska w sali „Akwen” w budynk... 100. urodziny komandora Romana Rakowskiego » W gdańskim Dworze Artusa odbył się uroczysty jubileusz 100. urodzin komandora Romana Rakowskiego, ps... Moment roztargnienia czy poczucie wyższości? » Nie wiadomo jaka była przyczyna, ale oklejony w barwy Wszystko dla Gdańska bus Aleksandry Dulkiewicz... W tygodniku „Sieci”: Obajtek przerywa milczenie » Budując silny ORLEN, naszą dumę narodową, naruszyłem interesy wielu osób, którym nie zależy na bezpi... Konwencja PiS w Sali Bhp » Na 3 tygodnie przed wyborami do samorządu lokalnego i na prezydenta miasta Gdańska, kandydat Prawa i... Patryk Jaki: Nie stać prawicy polskiej na dzielenie » Czy zjednoczona prawica dalej jest zjednoczona, o perspektywach na najbliższe wybory i walce o suwer... Czy LPP prowadziła działalność w Rosji? Po publikacji raportu akcje sp... » Amerykańska firma Hindenburg Research opublikowała raport z którego wynika, że polska korporacja LPP... T. Rakowski przedstawił propozycje rozwiązania problemów komunikacyjny... » Tomasz Rakowski, kandydat na prezydenta Gdańska z PiS, przedstawił swoje propozycje programowe dotyc... „Sierpień miał zapach Twojej krwi” » 23 marca w Muzeum II Wojny Światowej odbędzie się premiera spektaklu pt. „Sierpień miał zapach Twoje...
Rurociąg ze złota
wtorek, 12 marca 2024 15:13
Rurociąg ze złota
Miasto Gdańsk przerzuca 110 milionów złotych z jednej spółki
Hokeistki Stoczniowca przypieczętowały brązowe medale
sobota, 16 marca 2024 19:19
Hokeistki Stoczniowca przypieczętowały brązowe medale
Hokeistki Stoczniowca podtrzymały medalową passę. Gdańszczanki po
Lechia i Arka na kursie do ekstraklasy
piątek, 15 marca 2024 15:18
Lechia i Arka na kursie do ekstraklasy
I LIGA FORTUNA
Coraz głośniej się mówi, że bezpośredni
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
piątek, 15 marca 2024 19:17
Lechia rozbiła outsidera po przerwie
Lider pewnie ograł ostatnią drużynę w tabeli. Lechia bez

Galeria Sztuki Gdańskiej

„On nadal jest z nami”
niedziela, 10 marca 2024 14:48
„On nadal jest z nami”
Po śmierci Henryka Baranowskiego, polskiego malarza marynisty, te

Sport w szkole

Zaproszenie do Spartakiady Przedszkolaków
poniedziałek, 26 lutego 2024 11:25
Zaproszenie do Spartakiady Przedszkolaków
Gdański Zespół Schronisk i Sporu Szkolnego zaprasza do udziału w

"Gdańska" w antrakcie

Lizystrata
wtorek, 20 lutego 2024 11:47
Lizystrata
Sex, seksualność, pożądanie, spełnienie czym są? Czy mają
Powstaniec z Gdyni
piątek, 05 stycznia 2024 16:35
Powstaniec z Gdyni
„Powstaniec 1863”- to długo oczekiwany film o wielkim bohaterze

Muzeum Stutthof w Sztutowie

2076 dni obozu pod Gdańskiem
piątek, 16 września 2022 18:15
2076 dni obozu pod Gdańskiem
Obóz koncentracyjny Stutthof wyzwoliły wojska III Frontu

Foto "Kwiatki"

Zimowe oblicza Trójmiasta
sobota, 13 lutego 2021 11:08
Zimowe oblicza Trójmiasta
Zimowe oblicze Trójmiasta w obiektywie Roberta
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
poniedziałek, 24 lipca 2023 10:43
Premier: Bogate Pomorze to bogata Polska
To było pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W Wejherowie
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
poniedziałek, 10 kwietnia 2017 18:04
Spotkali się, by oszacować możliwości założenia muzeum
Fundacja „Mater Dei”, ta sama dzięki której w dużej mierze

Dlaczego nie głosuję na Tuska

środa, 04 października 2023 12:35
Już dni dzielą nas od kolejnych wyborów. Niektórzy twierdzą, że

Polskie malarstwo w Wolnym Mieście Gdańsku cz. III

Ocena użytkowników: / 26
SłabyŚwietny 
wtorek, 27 października 2020 18:16

Mocno ograniczony rozwój polskiej kultury w Wolnym Mieście Gdańsku w dziedzinie plastyki mimo wszystko miał kilka ważnych i dobrych momentów. Jednak dominację malarstwa niemieckiego dało się odczuć. Senat WMG faworyzował niemieckie wydarzenia kulturalne miasta, a wystawy z udziałem polskich malarzy były spychane na margines. Najbardziej spektakularna wystawa polskiego malarstwa odbyła się w 1930 roku a jej organizatorem było „Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych”.


Wystawa odbyła się w salach Muzeum Miejskiego w miejscu pozbawionym jakichkolwiek oznak polskiej kultury. Jednak wydaje się, że wystawa, która miała miejsce dwa lata wcześniej w 1928 roku była jeszcze bardziej zadziwiająca i niecodzienna, bowiem był to prawdopodobnie jedyny pokaz polskiego malarstwa żydowskiego w Wolnym Mieście Gdańsku. Ekspozycja przygotowana została przez „Towarzystwo Krzewienia Sztuki wśród Żydów”. Niestety poza nazwiskami osób ją tworzących i datą wernisażu 2 lutego 1928 roku pozostałe wiadomości są raczej pewnym przypuszczeniem wynikającym z okoliczności. Uczestnikami wystawy byli malarze reprezentujący łódzkie środowisko plastyczne: Maurycy Trębacz, Adolf Behrmann, Ignacy Firszfang, Natan Spigel, Saumel Finkelstein. Znakomici malarze w większości reprezentujący najwybitniejsze zjawiska artystyczne w międzywojennej, polskiej sztuce żydowskiej. Wcześniej związani z ugrupowaniem artystycznym „Jung Idysz”.

alt

Maurycy Trębacz, Czytająca w lesie, 1904


Zapewne poziom wystawy był bardzo wysoki bowiem malarze ci byli bardzo dobrze wykształceni w europejskich akademiach sztuk pięknych w Warszawie, Krakowie, Paryżu, Monachium, Berlinie, Wiedniu i Rzymie, a ich twórczość kształtowała się w kręgu prac postimpresjonistycznych, deformacji ekspresjonistycznej i kompozycji symbolicznych. W pracach przeważała tematyka społeczna, religijna, martwe natury, portrety, pejzaże i widoki żydowskich miast. Stanowili grupę artystów dającą sobie radę poza granicami naszego kraju przede wszystkim w Paryżu gdzie przynajmniej niektórzy z nich związani z miejscowym środowiskiem (Picasso, Chagall, Modigliani, Soutine). Tworzyli sztukę przynależną do grupy artystów szkoły paryskiej (École de Paris) tak jak wspomniany wyżej Natan Spiegel czy przynajmniej częściowo Samuel Finkelstein. Zapewne najbardziej znanym w tej grupie był Maurycy Trębacz, ale jego malarstwo reprezentowało realistyczny sposób postrzegania sztuki. Natomiast malarstwo Natana Spigla oparte na ekspresjonizmie „Jung Idysz” wprowadzało deformację i prymitywizację rysunku charakterystyczne dla nowej rzeczywistości. Ta zagadkowa wystawa stanowi duży znak zapytania, a może po zbadaniu otworzyć fragment bardzo ciekawej historii tak nielicznych wystaw malarstwa polskiego w WMG. Niestety w dostępnych źródłach nie udało się znaleźć choć najmniejszej informacji o tym pokazie.

alt

Adolf Behrmann, Pejzaż wschodni


alt

Samuel Finkelstein, Żyd w jarmułce i tałesie, 1913


Wydaje się jednak, że najważniejszą polską wystawą w Wolnym Mieście Gdańsku był trzytygodniowy pokaz polskiej sztuki, który rozpoczął się wernisażem 27 kwietnia 1930 roku w salach Muzeum Miejskiego. Wystawa nosiła tytuł „Krajobraz i Lud, Dawne drzeworyty Ludowe, Rzeźby w drzewie i Książki”. Pokaz przygotowany z wielką starannością przez „Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych” i „Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki” przyniósł szeroki przegląd współczesnego polskiego malarstwa, na którym zaprezentowano blisko 170 dzieł. Komentator „Gazety Gdańskiej” podkreślał daleko idącą gościnność władz kół artystycznych i ludności niemieckiej w Gdańsku. Na uroczystości otwarcia wystawy byli senatorowie WMG dr Strunck oraz dr Wierciński, a także Wysoki Komisarz Ligii Narodów hr Gravin, Generalny Komisarz Rzeczypospolitej dr Strasburger. Wystawę otworzył dyr. Muzeum Miejskiego dr Mannowsky mówiąc o wielkim znaczeniu łączenia kulturalnego i współpracy narodów. Natomiast polski komisarz wystawy Mieczysław Treter prezes Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych powiedział: ”W Gdańsku mieście o dawnej artystycznej kulturze, o której wysokim poziomie świadczą na każdym niemal kroku liczne i wspaniałe zabytki, spodziewamy się spotkać głębsze zrozumienie naszej sztuki, prosimy o sąd obiektywny, choć surowy ale szczery Duże zainteresowanie gdańskiej publiczności wzbudziła kolekcja obrazów Skoczylasa, Stryjeńskiej, Czajkowskiego, Jarockiego, Kamockiego, Pinkowskiego, Fałata, Noakowskiego, Malczewskiego, Wyczółkowskiego”*. Komentator „Gazety Gdańskiej” zakończył apelem aby każdy Polak odwiedził ekspozycję.

alt

Natan Spigel, Bałuty


Niestety kolejna wystawa przygotowywana z udziałem polskich historyków nie wywołała już takiej przychylności. Praktycznie polska część wystawy „Goethe i Wschód” została zignorowana. Pod koniec roku jeszcze Macierz Szkolna zorganizował bardzo ciekawy pokaz sztuki ludowej Podhala i Huculszczyzny.

alt

Samuel Finkelstein, Port w Gdańsku, 1930


Wszystkie te działania doprowadziły do pomysłu utworzenia w Wolnym Mieście Gdańsku Muzeum Polskiego. 21 czerwca 1931 roku w salach Hotelu „Continental” odbył się wernisaż wystawy twórczości rodziny Styków - Jana, Adama i Tadeusza, ale zbliżające się wydarzenia w Niemczech nie były dobrym znakiem dla Polaków w Gdańsku. Wystawa praktycznie została niezauważona antypolskie nastroje nabierały na sile, do władzy dochodzili politycy reprezentujący nacjonalistyczne poglądy.


Stanisław Seyfried

* Gazeta Gdańska nr 99, 1.05.1930

Ilustracje pochodzą z książki Jerzego Malinowskiego - Malarstwo i rzeźba Żydów Polskich w XIX i XX wieku. Wydawnictwo Naukowe PWN

 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież