Wasz sejm, nasza gmina - gdańskie szanse opozycji

Z pięciu kampanii samorządowych w Gdańsku, w trzech potencjał zmiany w pierwszej turze był większy niż zgoda na kontynuację dotychczasowej polityki miejskiej. Przegrywając z osobna wybory, D. Tusk, Sz. Hołownia, W. Kosiniak-Kamysz, W. Czarzasty, wygrali... władzę w Polsce. Czy w Gdańsku byłoby to możliwe?

W latach 2002, 2014 i 2018 na prezydenckich kandydatów gdańskiej opozycji głosowało odpowiednio 62,5 proc., 53,95 proc. i 63,03 proc. wyborców gminy Gdańsk. Paweł Adamowicz w pierwszej rundzie wygrywał wybory prezydenckie w l. 2006 i 2010 zdobywając zaufanie na poziomie odpowiednio 60,87 proc. i 53,78 proc. obywateli.

Władza w Gdańsku jest skonsolidowana własną... władzą. To olbrzymi obszar władztwa politycznego, zapewniającego... władztwo gospodarcze, społeczne, kulturalnego i kadrowe. Współzależność tych relacji, kształtowanych w gminie o budżecie przekraczającym 4 mld złotych, przez jednego polityka, daje mu przewagę w momencie startu kampanii, ale daje też szanse opozycji jeśli potrafi zrobić coś wspólnie i wspólny pomysł polityczny zakomunikować o czasie...

W kadencji 1998-2002 miejski parlament miał prezydenta w garści. Rozmaite ugrupowania zawierały doraźne sojusze, a prezydent P. Adamowicz pobierał lekcje politycznej biegłości dobierając sojuszników do różnych zamiarów, stosownie moderując skład zarządu miasta. Był to okres budżetowej biedy, ale nie utraty słuchu, bo różne grupy obywateli miały w radzie reprezentacje, a prezydent był rady zakładnikiem...

Kampania 2002 to zmiana ustroju samorządu, wprowadzenie jedynowładztwa i istotna suwerenność prezydenta miasta wobec rady. Po władzę, poza reprezentującym PO, jej partyjnym delegatem P. Adamowiczem, ubiegali się w ramach komitetów własnych lub partyjnych: Bogdan Borusewicz, Paweł Chmielowiec, Marek Formela, Stefan Grabski, Maria Jagoda, Jacek Kurski, Janusz Pisarski, Wojciech Podjacki, Grzegorz Strzelczyk i Marian Szajna. Poparło ich łącznie 76 758 gdańszczan, o ponad 30 tys. więcej niż urzędującego prezydenta, który,zgodnie z ordynacją, przeszedł do drugiej tury i wygrał z M. Formelą.

Wybory w l. 2006 i 2010 miały bardziej jednostronny przebieg. W 2006 P. Adamowicza wybrało na prezydenta Gdańska 96 485 obywateli, a jego konkurentów: Andrzeja Jaworskiego, Andrzeja Młota, Bartosza Nowaczyka, Krzysztofa Pusza i Mariana Szajnę - łącznie 62 037. Wybory w 2010 roku były bardziej urozmaicone, bo wystartowało 2 Adamowiczów: Paweł z PO i Dariusz z własnego komitetu. Urzędujący prezydent zdobył tylko 75 710 głosów, mniej o ponad 20 tys. niż 4 lata wcześniej, ale dostatecznie dużo by nieznacznie wygrać w I turze. Na jego konkurentów, Krzysztofa Andruszkiewicza, Stanisłąwa Corę, Zofię Gosz, Andrzeja Jaworskiego, Wojciecha Podjackiego i D. Adamowicza - zagłosowało 65 073 wyborców.

Do żwawszej rywalizacji doszło w 2014 roku. P. Adamowicz w pierwszej turze zebrał poparcie 64 674 obywateli, a jego konkurenci: Jarosław Szczukowski, Zbigniew Wysocki, Andrzej Jaworski, Ewa Lieder i Waldemar Bartelik - o ponad 11 tys. większe, łącznie 76 594. Przy niezbyt wysokiej frekwencji, raptem 36,14 proc. doszło do drugiej tury między P. Adamowiczem i A. Jaworskim. Tę batalię stosunkiem głosów 77 034 (61,25 proc.) do 48 730 (38,75 proc.) wygrał urzędujący prezydent, ale chyba po raz pierwszy zanotowano próby budowania porozumienia części opozycji i A. Jaworskiego poparli, kładąc nacisk na potrzebę zmiany w Gdańsku, W. Bartelik i J. Szczukowski.

Wybory w 2018 to kompromitacja SLD - poniżej 1 proc. dla A. Ceynowy - i efektowny debiut na lokalnej scenie Kacpra Płażyńskiego (PiS), debiut polityczny z dobrze przygotowanym przesłaniem merytorycznym. Borykający się z problemami z oświadczeniami majątkowymi P. Adamowicz odtrącony przez PO - "jesteś mechanizmem niszczącym" - założył własny wehikuł polityczny. PO postawiła na Jarosława Wałęsę, a wystartowali jeszcze: Jacek Hołubowski, Elżbieta Jachlewska, Dorota Maksymowicz-Czapkowska. W rezultacie tych przegrupowań P. Adamowicz uzbierał tylko 77 966 (36,97 proc.) głosów, a wielobarwna jak obecnie w sejmie koalicja zmiany - 132 934 (63,03 proc.).

Do drugiej tury w mateczniku PO nie wszedł kandydat PO, J. Wałęsa (58 561/27,7 proc.), a wszedł niespodziewanie delegat PiS K. Płażyński (62 594/29,68 proc.), który utarczkami z urzędującym prezydentem na temat jego prawniczych niestrawności prawie się nie zajmował. Mając perspektywę porażki w swoim siedlisku, PO w drugie turze wsparła swojego b. wiceprzewodniczącego, Płażyński mógł za to liczyć na oficjalne wsparcie W. Bartelika. Ostatecznie P. Adamowicz wygrał te wybory, skumulował poparcie 129 683 gdańszczan (64,8 proc.), a K.Płażyńskiego wybrało 70 432 (35,2 proc.) mieszkańców miasta.

W perspektywie wyborów samorządowych wiosną 2024 wszelki rozgardiasz w różnych kręgach gdańskiej opozycji sprzyja niezbyt efektywnej obecnej administracji Aleksandry Dulkiewicz. Nie wnosi ona do funkcjonowania Gdańska wiele nowego, demokrację miejską zamieniła w demokraturę gminną, opozycją w radzie poniewiera, a poniewierani skandowanie "j..... PiS" puszczają mimo uszu... prokuratury; władza ubezpiecza wygodę i dostatek swojego otoczenia, rozwija zręcznie swoje talenty promocyjne, nie szczędzi przy tym energii na prowadzenie polityk krajowych, a nawet europejskich co życia w gminie nie ubogaca.

Dopiero gromadząc na równych prawach różne środowiska społeczne, a w gruncie rzeczy polityczne - gdy bowiem chodzi o redystrybucję pieniędzy publicznych i zamierzenia służące ogółowi mieszkańców, polityczność tych zamierzeń jest oczywista, można podjąć próbę złamania lub nadwyrężenia gdańskiego układu władzy. Mając na oku możliwości, które w ciągu 5.letniej kadencji zapewni 20 miliardów budżetowych złotówek, warto szukać porozumienia, a nie pielęgnować rozmaite uprzedzenia. Można było w sejmie, można i w Gdańsku?

Parlament ich, gmina nasza.

(GG)