POdwyżka. Cena luksusu?

Od dziś, 1 lipca, 3,20 zł za wejście do tramwaju w Gdańsku. Kraków wprowadza bezpłatną komunikację dla uczniów podstawówek. Gdańsk eksponuje dotacje i koszty. Spółka miejska ZKM zajmuje się sponsoringiem.

Decyzją Rady Miasta Gdańska od 1 lipca ceny biletów komunikacji miejskiej w Gdańsku zostaną podniesione. Za bilety jednorazowe na linie zwykłe podróżni będą musieli zapłacić 3,20 za bilet normalny (było 3 zł) oraz 1,60 zł za bilet ulgowy (było 1,50 zł). Taka sama podwyżka, o 20 i 10 gr, będzie obowiązywała również bilety na linie nocne, pospieszne i specjalne – nowe ceny to 4,20 zł i 2,10 zł. O tyle samo podrożeją także bilety czasowe – od 1 lipca bilety godzinne na linie zwykłe będą kosztowały 3,80 zł za normalny i 1,90 zł za ulgowy, zaś bilety godzinne na linie nocne, pospieszne i specjalne podrożeją do 4,80 zł i 2,40 zł. Wzrosną też ceny biletów dobowych: było 12 zł i 6 zł, będzie 13 zł i 6,50 zł. Podwyżka nie ominie także biletów okresowych, choć ich podwyżka będzie stosunkowo niższa, niż biletów jednorazowych. Bilety 30-dniowe lub miesięczne będą kosztowały: normalny o 2 zł więcej, ulgowy o 1 zł więcej. Podniesione zostaną również ceny biletów semestralnych przeznaczonych dla dzieci, uczniów i studentów. Od lipca za 4-miesięczny bilet trzeba będzie zapłacić o 4 zł więcej, zaś za 5-miesięczny o 5 zł więcej.

– Od 2011 roku wskaźnik inflacji wyniósł 3,7 procenta i już sam ten wskaźnik inflacji uzasadnia aktualizację cen, ale oczywiście to nie jedyny powód. Od 2005 roku wskaźnik pokrycia przychodami z biletów kosztów funkcjonowania komunikacji publicznej w Gdańsku zmalał z poziomu 65 procent do poziomu około 50 procent w ostatnich latach. Wynika to z konkretnej pracy inwestycyjnej miasta na rzecz poprawy oferty komunikacyjnej miasta – powiedział podczas majowej sesji RMG wiceprezydent Piotr Grzelak. – Powstają nowe linie tramwajowe, powstaje nowa sieć komunikacyjna jeśli chodzi o autobusy. Realizujemy inwestycje, żeby gdańszczanie przesiadali się na komunikację publiczną - tramwaj na Piecki-Migowo, budowana linia w kierunku pętli Havla. Jeśli chodzi o inwestycje Urzędu Marszałkowskiego, Pomorska Kolej Metropolitalna, to też pojawiają się z tym związane nowe koszty. Koszt obsłużenia tych nowych linii i koszt funkcjonowania komunikacji publicznej w Gdańsku od 2011 roku wzrósł o 40 mln zł.
Piotr Grzelak stwierdził, że podwyższenie jakości usług transportu miejskiego, poprzez zakup nowego taboru oraz otwarcie nowych połączeń, wystarczająco zachęci gdańszczan do korzystania z tramwajów i autobusów.

Radni PiS starali się przekonać, że wzrost cen nie poprawia atrakcyjności oferty komunikacji publicznej w Gdańsku, a wręcz przeciwnie.
– Przychody z biletów wzrosły, ale i koszty wzrosły. Od 2011 roku były to koszty na poziomie 244 milionów złotych, teraz to jest 285 milionów złotych. Przychody  z biletów w tym czasie wzrosły o 25 milionów złotych, czyli, jak sobie policzymy, to brakuje dodatkowych 15 milionów złotych od 2011 roku – odpowiedział wiceprezydent Grzelak. – Chcemy podnosić jakość komunikacji publicznej w Gdańsku, chcemy rozwijać linie tramwajowe na Gdańsku Południe, chcemy zwiększać tę ofertę i to też kosztuje. Na to potrzebujemy dodatkowych środków, ale przez to pasażerów będzie, naszym zdaniem, zdecydowanie więcej, po poczynionych inwestycjach.

Grzelak podał także przykład Tallina, jako miasta, w którym wprowadzono bezpłatną komunikację miejska. W pierwszym roku korzystanie z transportu publicznego wzrosło o 5%, w roku następnym wróciło do poprzedniego stanu, zaś infrastruktura jest w złym stanie.
– Nie można być za tą propozycją, którą Państwo przedstawiliście, podwyżki cen biletów, dopóty dopóki nie usłyszymy przekonujących informacji na temat tego jak Państwo poczyniliście wszelkie starania w celu obniżenia kosztów. Jeżeli Państwo przekonacie co do tego, że koszty zostały zracjonalizowane i obniżone wszędzie, gdzie się da, a mimo to istnieje taka potrzeba podwyżki, można wówczas to rozważać – powiedział radny Jerzy Milewski.

Ostatecznie uchwała dotycząca podwyżki cen biletów została podjęta stosunkiem głosów: 19 za i 10 przeciw.

„Gazeta Gdańska” postanowiła bliżej przyjrzeć się sprawozdaniom finansowym Zakładu Komunikacji Miejskiej. Nie był jeszcze dostępny bilans finansowy za rok 2015.
– Sprawozdanie za 2015 rok zostało niedawno złożone do rejestracji w KRS, stąd jeszcze nie ukazało się w Monitorze Polskim B – poinformowała „Gazetę Gdańską” Alicja Mongird, rzecznik prasowy ZKM.
Prześledziliśmy sprawozdanie z roku 2014, które wykazało przychody finansowe w wysokości 245 836 646 zł, gdzie zysk ze sprzedaży wyniósł 14 382 435 zł. Ponadto pozostałe przychody operacyjne wyniosły 11 775 262 zł, a przychody finansowe 2 932 806 zł. Koszty działalności operacyjne wyniosły 231 454 211 zł, natomiast pozostałe koszty operacyjne to kwota 11 706 628 zł, zaś koszty finansowe – 11 194 226 zł. Koszty związane z tzw. reprezentacją ZKM-u wyniosły w 2014 roku ponad 84 tys. zł.  Po odliczeniu podatku dochodowego ZKM zanotował zysk w wysokości 4 550 745 zł. Wspólnikami ZKM są Gmina Miasta Gdańska oraz Zgromadzenie Wspólników reprezentowane przez prezydenta Gdańska. Przewodniczącą Rady Nadzorczej jest Teresa Blacharska – skarbnik miasta Gdańska. W 2014 roku koszty na wynagrodzenia, łącznie z wynagrodzeniem z zysku, wypłacone zarządowi wyniosły 802 588 zł, zaś radzie nadzorczej 108 728 zł.

Podczas sesji Rady Miasta Gdańska, która odbyła się 31 maja 2016 roku przewodniczący Bogdan Oleszek zapytał wiceprezydenta Grzelaka ile miasto dopłaca do transportu publicznego (ogółem).
– Dzisiaj dopłacamy około 140 milionów złotych – odpowiedział Piotr Grzelak.

A co z pomysłem bezpłatnej komunikacji miejskiej w Gdańsku? W ostatnich latach pojawiało się wiele akcji i happeningów, które miały propagować tę ideę. Jedno z takich wydarzeń odbyło się 1 maja 2013 roku, gdy gdański SLD wynajął autobus od ZKM-u i woził pasażerów do różnych atrakcyjnych punktów Gdańska. Spotkało się to z aprobatą mieszkańców, jednak władze miasta były sceptyczne, gdyż, ich zdaniem, bezpłatna komunikacja za bardzo nadwyrężyłaby budżet Gdańska.
- Idea bezpłatnej komunikacji którą SLD zaproponował kilka lat temu, to jest propozycja rozmowy o społecznym wymiarze samorządu, który pomorskim postliberałom wydaje się niestrawny. To co proponują teraz w Krakowie to jest ten fragment polityki społecznej, który chcieliśmy wyeksponować. To jest szukanie rozwiązań, które zmniejszą bariery komunikacyjne, ograniczą obszary wykluczenia, ale w Gdańsku spółki miejskie to schronisko ekonomiczne dla otoczenia prezydenta - powiedział Marek Formela, b. szef gdańskiego Sojuszu.

Obecnie z bezpłatnej komunikacji miejskiej w Gdańsku mogą korzystać m.in. inwalidzi o znacznym stopniu niepełnosprawności, dzieci do lat 4, osoby po 70 r.ż., honorowi dawcy krwi, honorowi obywatele miasta Gdańska, cywilne niewidome ofiary działań wojennych, osoby posiadające „Kartę osoby aktywnie poszukującej pracy”. Czy nie można by poszerzyć tej oferty?

Podczas Dziecięcej Sesji Rady Miasta Gdańska, która odbyła się 1 czerwca 2016 roku, Jakub ze Szkoły Podstawowej nr 19 w swoim wystąpieniu zwrócił się z wnioskiem do RMG, aby uczniowie szkół podstawowych w Gdańsku mogli korzystać z bezpłatnej komunikacji miejskiej, gdy korzystają z oferty kulturalnej miasta np. kiedy w ramach zajęć jadą komunikacją do muzeum. Radna Wierzba odpowiedziała, że na razie taka zmiana nie jest możliwa, ale zapowiedziała, że radni pochylą się nad tym postulatem.

Co ciekawe darmowe przejazdy dla uczniów podstawówek wprowadziło niedawno miasto Kraków. Dzieci, na podstawie aktualnej legitymacji szkolnej, od 1 września do 30 czerwca będą mogły poruszać się bezpłatnie komunikacją miejską. Uchwała to projekt radnych klubu PiS w krakowskiej Radzie Miasta. Została ona podjęta stosunkiem głosów: 25 za, 2 przeciw i 11 wstrzymujących.
– Jaki jest efekt bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską dla uczniów szkół podstawowych? Powodujemy zniesienie pewnej odpowiedzialności rodziców za działania uczniów szkół podstawowych, którzy jeszcze są w pewny sposób nieświadomi społecznie, którzy teoretycznie by musieli na przykład zapłacić karę za przejazd bez biletu, który nawet, jeżeli jest symboliczny, no ale jednak jakiś jest i on podlega karze tak jak każdy przejazd bez biletu. Jest to pójście jakby w takim pozytywnym kierunku naprzeciw tym oczekiwaniom, Drugi element, który się tutaj pojawia to prostota tego mechanizmu, ukazanie po prostu legitymacji szkolnej ze szkoły na terenie miasta Krakowa, czyli również dojazd do szkół dla tych uczniów, którzy płacą tutaj, który tutaj pobierają naukę i za którymi idzie też subwencja. Kolejny element to jest taki, że bezpłatne przejazdy dla uczniów szkół podstawowych mogą spowodować, zobaczymy jaki będzie efekt, towarzyszenie opiekunów, rodziców w przejazdach, które są już płatne. Czyli jest ten element zachęcający również dla tych, którzy jeżdżą samochodami, bo może się okazać, że łatwiej, prościej będzie wsiąść do tramwaju i przejechać razem z dzieckiem na te zajęcia, na te inne dodatkowe obowiązki, które mają dzieci – powiedział podczas marcowej sesji Rady Miasta Krakowa Włodzimierz Pietrus, przewodniczący klubu PiS w RMK (dane ze stenogramu sesji).

Czy w Gdańsku kiedyś uda się wprowadzić bezpłatną komunikację miejską chociażby dla uczniów? Nie wiadomo. Warto natomiast śledzić przykład Krakowa i obserwować czy takie rozwiązanie się sprawdziło.

GG