Ambasador Skolimowski o współpracy polsko-litewskiej

Szanowni Państwo,

Jest mi niezmiernie miło przedstawić inauguracyjny numer "Gazety w Wilnie", który towarzyszy otwarciu półrocznego przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej.

Po raz pierwszy w historii Polska obejmuje prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Następuje to niemal dokładnie w 22. rocznicę demokratycznego przełomu, który dokonał się podczas pierwszych – nie w pełni jeszcze wolnych – wyborów w 1989 roku.

Z państwa z szalejącą inflacją, przestarzałym przemysłem i ciągłymi niedoborami podstawowych artykułów spożywczych – Polska stała się krajem o stabilnej i innowacyjnej gospodarce, szybko nadrabiającym opóźnienia z czasów realnego socjalizmu.                 

Siłę polskiej gospodarki ukazał dobitnie globalny kryzys finansowy, który wybuchł w 2008 roku. Polska obroniła się wówczas przed spadkiem PKB, notując w 2009 roku prawie 2-procentowy wzrost gospodarczy pomimo recesji, która ogarnęła większość państw europejskich. Sprywatyzowana w 2010 roku Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie stała się największym centrum finansowym w naszej części Europy. Na warszawskiej giełdzie notowane są nie tylko największe polskie spółki, ale też firmy z całego regionu Europy Środkowej i Wschodniej.

Głównym zadaniem polskiej Prezydencji będzie wprowadzenie Unii Europejskiej na tory szybkiego wzrostu gospodarczego i wzmocnienie siły politycznej wspólnoty. Aby ten cel zrealizować, polska prezydencja chce skupić się na trzech podstawowych priorytetach: „Integracji europejskiej jako źródle wzrostu”, „Bezpiecznej Europie” i „Europie korzystającej na otwartości”.

Integracja europejska, jako źródło wzrostu. Polska prezydencja będzie działać na rzecz wzmocnienia wzrostu gospodarczego przez rozwój rynku wewnętrznego (w tym elektronicznego) i wykorzystanie budżetu unijnego do budowy konkurencyjnej Europy.

Unia wyciągnęła wnioski z kryzysu: powstają nowe zasady zarządzania gospodarczego oraz nowe narzędzia, takie jak Europejski Mechanizm Stabilizacji, mające zapobiegać ewentualnym kolejnym nawrotom kryzysu. Polski rząd wychodzi jednak z założenia, że Unia Europejska musi teraz przejść do kolejnego etapu: czas na wypracowanie nowego modelu wzrostu gospodarczego, dzięki któremu także w kolejnych dziesięcioleciach Unia będzie potrafiła zapewnić sobie odpowiedni poziom rozwoju gospodarczego, gwarantujący dobrobyt mieszkańców Unii. Jeśli Europa chce być konkurencyjna w skali globalnej, nie może się skupiać tylko na naprawie finansów publicznych i ograniczaniu deficytu budżetowego. Konieczne są dodatkowe działania.

Polski rząd stoi na stanowisku, że jednym z narzędzi zapewniających trwały wzrost gospodarczy w skali całej Europy powinien być nowy, wieloletni budżet Unii (na lata po 2013 r.). To właśnie w trakcie polskiej Prezydencji rozpocznie się formalna dyskusja nad Wieloletnimi Ramami Finansowymi. Polska prezydencja uważa, że nowy budżet unijny ma być narzędziem inwestycyjnym, służącym do realizacji strategii „Europa 2020”.
Bezpieczna Europa – żywność, energia, obronność. „Bezpieczna Europa” oznacza wzmocnienie bezpieczeństwa w wielu różnych dziedzinach. Po pierwsze, Europa musi zwiększyć swoje bezpieczeństwo makroekonomiczne. Wzmocnienie zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej będzie podstawowym zadaniem polskiej prezydencji w obszarze gospodarczym i finansowym. Prezydencja będzie wspierać działania i propozycje służące poprawie regulacji i nadzoru nad rynkami finansowymi, jak również opracowaniu zasad zarządzania kryzysowego (chodzi o zabezpieczenie rynków finansowych przed negatywnymi skutkami kryzysów i utrzymanie ich stabilności).

Kolejnym krokiem do wzmocnienia „Bezpiecznej Europy” jest - zdaniem polskiego rządu – stworzenie zrębów zewnętrznej polityki energetycznej Unii Europejskiej. Polska uważa, że potrzebne jest wypracowanie rozwiązań, które taką politykę wzmocnią. Polski rząd jest przekonany, że pozycja Unii wobec głównych producentów, konsumentów i państw tranzytowych surowców energetycznych może być zdecydowanie silniejsza, jeśli podjęte zostaną aktywne działania pozwalające na sprawniejsze funkcjonowanie UE w międzynarodowym środowisku energetycznym, co przełoży się na znaczne oszczędności i lepsze warunki do rozwoju gospodarczego.

Rząd uważa też, że innym sposobem zwiększenia bezpieczeństwa Europy jest reforma Wspólnej Polityki Rolnej, efektywnie wykorzystującej środki unijne. Wzmocniona WPR  powinna utrzymywać orientację na rynek, uwzględniać dobra publiczne, w tym bezpieczeństwo żywnościowe oraz wielofunkcyjny rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Istotnym elementem w ramach reformy WPR będą zwłaszcza rozstrzygnięcia dotyczące dopłat bezpośrednich i wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. "Bezpieczna Europa” oznacza także bezpieczeństwo jej granic. W trakcie naszej prezydencji będziemy dążyć też do zakończenia prac nad zmianą rozporządzenia o Frontex (Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej). Chodzi o to, aby Frontex efektywniej wspierał państwa członkowskie w sytuacjach kryzysowych, np. takich, jakich doświadczamy w związku z wydarzeniami w Afryce Płn. i na Bliskim Wschodzie. Istotnym elementem polskiego przewodnictwa w Radzie UE będzie też wzmocnienie zdolności wojskowych i cywilnych UE. Prezydencja będzie wspierać działania na rzecz utrwalania bezpośredniego dialogu Unii Europejskiej z NATO.
          

Europa korzystająca na otwartości. Polska w trakcie prezydencji będzie wspierać unijną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, która ma służyć wzmocnieniu pozycji UE na arenie międzynarodowej. Nasz kraj będzie działał na rzecz poszerzania strefy wartości i regulacji europejskich m.in. poprzez dalsze rozszerzanie Unii i rozwój współpracy z państwami sąsiedzkimi. Przez budowę stref wolnego handlu z państwami Partnerstwa Wschodniego, dojdzie do powiększenia strefy objętej zasadami i regulacjami unijnymi. Z kolei kontynuowanie procesu rozszerzenia UE sprawi, że rynek wewnętrzny powiększy się o miliony kolejnych konsumentów.

Rolą polskiej prezydencji będzie także dbanie o to, by Europa nie straciła z oczu swoich wschodnich sąsiadów. Polska prezydencja chce, by w ramach Partnerstwa Wschodniego postępował proces zawierania umów stowarzyszeniowych i tworzenia stref wolnego handlu (chodzi m.in. o finalizację lub znaczący postęp w negocjacjach z Ukrainą i Mołdową). Polska prezydencja będzie też dążyć do postępu w negocjacjach o liberalizacji wizowej. Mamy nadzieję, że kluczowe decyzje polityczne w tym kierunku zapadną na wrześniowym Szczycie Partnerstwa Wschodniego z udziałem szefów państw oraz rządów wszystkich państw członkowskich i partnerskich. W przypadku Białorusi celem Unii jest zachęcenie tego państwa do współpracy z Zachodem, jednak pod warunkiem respektowania przez ten kraj podstawowych zasad demokracji i praw człowieka.
   

Pragniemy także przybliżyć lub odświeżyć wiedzę o Polsce i polskich miastach. Jako pierwszą sympatyczną ilustrację inaugurującą naszą Prezydencję w Radzie Unii Europejskiej prezentujemy plenerową wystawę fotograficzną „Warszawa?! Spotkajmy się!” na Placu Ratuszowym w Wilnie autorstwa Przemysława Zacharuka oraz prezentowaną "Gazetę w Wilnie".


Janusz Skolimowski
Ambasador RP w Wilnie

Gerbiamieji Ponai ir Ponios,

Man labai malonu pristatyti Jums pirmąjį laikraščio numerį "Gazety w Wilnie", kuris yra susijęs su Lenkijos pusmetį truksiančio pirmininkavimo ES Tarybai pradžia.

Pirmą kartą istorijoje Lenkija perims pirmininkavimą Europos Sąjungos Tarybai. Tai beveik tikslai sutampa su Lenkijos 22-osiomis pasiekto demokratijos laimėjimo metinėmis,  vykusio per pirmuosius - dar ne visiškai laisvus – 1989 m. rinkimus.

Lenkija - turėsianti beprotišką infliaciją, pasenusią pramonę ir nuolatinį pagrindinių maisto produktų trūkumą -  tapo šalimi su stabilia ir inovacine ekonomika, kuriai greitai pavyko įveikti  socializmo laikais sukeltas pasekmes.

2008 m. pasaulinė finansų krizė aiškiai parodė Lenkijos ekonomikos stiprumą. Tuomet Lenkija apsigynė nuo BVP kritimo,  pasižymint,  nepaisant didžiausios recesijos, ištikusios 2009 m. daugumoje Europos šalių, beveik 2 proc. ekonomikos augimu.

Privatizuota 2010 m. Varšuvos vertybinių popierių birža tapo didžiausiu finansų centru mūsų Europos dalyje. Varšuvos vertybinių popierių biržoje kotiruojamos ne tik didžiausios Lenkijos įmonės, bet ir viso Vidurio ir Rytų Europos regiono bendrovės.

Pagrindinė Lenkijos Respublikos pirmininkavimo užduotis – Europos Sąjungos įvedimas į greito ekonominio vystymo bėgius bei bendrijos politinės galios sustiprinimas. Šio tikslo pasiekimui pirmininkavimo metu Lenkija nori susitelkti ties trimis pagrindiniais prioritetais: „Europos integracija – augimo šaltinis“, „Saugi Europa“ ir „Atvirumas – nauda Europai“.

Europos integracija – augimo šaltinis. Lenkijos Pirmininkavimas veiks ekonominio augimo stiprinimo labui, vystydama vidaus rinką (tame tarpe elektroninę)  bei naudodama ES biudžetą konkurencingos Europos kūrimui. ES padarė išvadas dėl krizės: įgyvendinami nauji ekonominio valdymo pagrindai bei nauji įrankiai, tokie kaip Europos stabilizavimo mechanizmas, turintys užkirsti kelią galimiems eiliniams krizės sugrįžimams. Tačiau Lenkijos vyriausybė remiasi prielaida, kad Europos Sąjunga dabar turi pereiti prie kito etapo: atėjo laikas suskurti naują ekonominio augimo modelį, kurio dėka taip pat ateinančiais dešimtmečiais ES sugebės užtikrinti sau atitinkamą ekonominio augimo lygį, garantuojantį ES gyventojų gerbūvį. Jeigu Europa nori būti konkurencinga globaliniu mastu, tai negali apsiriboti vien padėties viešųjų finansų srityje gerinimu ir biudžeto deficito ribojimu. Būtini papildomi veiksmai.

Lenkijos vyriausybė laikosi nuomonės, kad vienu iš įrankių, užtikrinančių pastovų ekonominį augimą visos Europos mastu, turi būti naujas, daugiametis ES biudžetas (po 2013 m.). būtent Lenkijos pirmininkavimo metu prasidės formali diskusija dėl Daugiamečių finansinių rėmų. Lenkija mano, kad naujas ES biudžetas turi būti investiciniu įrankiu, skirtu strategijos „Europa 2020“ įgyvendinimui.

Saugi Europa – maistas, energija, gynyba. „Saugi Europa“ reiškia saugumo įvairiose sferose stiprinimą. Pirma, Europa privalo padidinti savo makroekonominį saugumą. Ekonomikos valdymo Europos Sąjungoje stiprinimas bus pagrindinė Pirmininkavimo užduotis ekonomikos ir finansų srityje. Pirmininkavimas rems veiksmus ir pasiūlymus, prisidedančius prie finansų rinkų reguliavimo ir priežiūros gerinimo, taip pat valdymo krizių metu pagrindų paruošimo (turima omenyje finansinių rinkų apsaugą nuo negatyvių krizių pasekmių bei jų stabilumo užtikrinimą).

Lenkijos vyriausybės nuomone, kitas „Saugios Europos“ stiprinimo žingsnis  - Europos Sąjungos energetinės užsienio politikos pamatų sukūrimas. Lenkija mano, kad būtina paruošti sprendimus, kurie sustiprins tokią politiką. Lenkijos vyriausybė įsitikinusi, kad ES pozicija pagrindinių energetinių resursų gamintojų, vartotojų ir tranzitinių valstybių  atžvilgiu gali būti žymiai stipresnė, jeigu bus pradėti aktyvūs veiksmai, prisidedantys prie veiksmingesnio ES funkcionavimo tarptautinėje energetinėje erdvėje, kas  užtikrins  žymesnį taupymą ir geresnes ekonominio vystymo sąlygas.

Vyriausybė taip pat mano, kad kitas Europos saugumo didinimo būdas yra Bendrosios žemės ūkio politikos, efektyviai naudojančios ES lėšas, reforma. Bendroji žemės ūkio politika turi orientuotis į  rinką, atsižvelgti į viešąsias vertybes, tame trape maisto produktų saugumą bei daugiafunkcinį žemės ūkio  ir kaimo vietovių vystymą. Labai svarbus Bendrosios žemės ūkio politikos reformos elementas bus sprendimai dėl tiesioginių išmokų ir kaimo vietovių vystymo rėmimo. „Saugi Europa“ taip pat reiškia jos sienų saugumą. Mūsų pirmininkavimo metu taip pat sieksime darbų reglamento dėl Frontex  (Europos operatyvaus bendradarbiavimo prie Europos Sąjungos valstybių narių išorės sienų valdymo agentūra) pakeitimo srityje užbaigimo. Kalbama apie tai, kad Frontex efektyviau remtų ES valstybes nares krizinėse situacijose, pvz. su kokiomis susiduriame ryšium su įvykiais Šiaurės Afrikoje ir Artimuosiuose Rytuose. Svarbus Lenkijos pirmininkavimo ES Tarybai elementas bus taip pat ES karinių ir civilinių gebėjimų stiprinimas. Pirmininkavimas rems veiksmus, nukreiptus į betarpiško dialogo tarp ES ir NATO stiprinimą.

Atvirumas – nauda Europai. Pirmininkavimo metu Lenkija rems ES užsienio ir saugumo politiką, turinčią tarnauti ES pozicijų tarptautinėje arenoje stiprinimui. Mūsų šalis veiks Europos vertybių ir reglamentų sferos plėtimo labui, tarp kita ko plečiant ES bei bendradarbiavimą su kaimyninėmis valstybėmis. Kuriant laisvos prekybos su Rytų Partnerystės valstybėmis zonas, bus plečiama ES nuostatų ir reglamentų veikimo zona. ES plėtros proceso tąsa užtikrins, kad vidaus rinkoje milijonais išaugs eilinių vartotojų skaičius. 

Lenkijos Pirmininkavimo vaidmuo - taip pat rūpinimasis, kad Europa neišleistų iš akių savo rytų kaimynus. Lenkijos Pirmininkavimas nori, kad Rytų Partnerystės rėmuose vyktų asociacijos sutarčių pasirašymo bei laisvos prekybos zonų kūrimo  procesas (kalbama apie derybų su Ukraina ir Moldova finalą arba žymią pažangą jose). Taip Lenkijos Pirmininkavimas sieks pažangos derybose dėl vizų išdavimo liberalizavimo. Tikimės, kad pagrindiniai politiniai sprendimai šia kryptimi bus priimti Rytų Partnerystės šalių aukščiausio lygio vadovų susitikime rugsėjį, dalyvaujant visų ES šalių ir partnerių valstybių ir vyriausybių vadovams. Baltarusijos atžvilgiu ES tikslas – raginti šią valstybę bendradarbiavimui su Vakarais, tačiau su sąlyga, kad ši šalis laikysis pagrindinių demokratijos bei žmogaus teisių taisyklių.

Mes taip pat norėtume atnaujinti žinias apie Lenkiją  ir jos miestus. Norime pristatyti pirmąjį labai simpatišką mūsų pirmininkavimo ES Tarybai “produktą“ – fotografijų parodą po atviru dangumi "Varšuva?! Susitikime!“ Vilniaus Rotušės aikštėje, kurios autorius yra Przemyslaw Zacharuk bei laikraštį "Gazeta w Wilnie"


Janusz Skolimowski

Lenkijos ambasadorius Lietuvos Respublikoje